Badając przy użyciu satelity Chandra pozostałości po wybuchu supernowej, astronomowie natknęli się na najmłodszy dotąd znany pulsar.

Dzięki właściwościom odkrytego nowo pulsara (gwiazdy neutronowej rotującej 15 razy na sekundę), naukowcy mają nadzieję lepiej zrozumieć zarówno procesy formowania się gwiazd neutronowych w chwilę przed wybuchem supernowej, jak i sposoby wypromieniowywania energii w otaczającą je przestrzeń kosmiczną na przestrzeni tysięcy lat.

Grupa kierowana przez Stephena Murray’a z Harwardzkiego Centrum Astronomicznego w Cambridge w stanie Massachusetts, dokonała obserwacji położonej w konstelacji Kasjopei pozostałości po supernowej 3C58, której eksplozję obserwowano w 1181 roku.

Naukowcy zaobserwowali centralne źródło promieniowania X, oraz dodatkowo rozległe źródło rentgenowskie otaczające pulsujące centrum. Przypuszcza się, że za promieniowanie pochodzące z okolic pulsara odpowiedzialna jest wysokoenergetyczna chmura o średnicy około 20 lat świetlnych.

Nasze odkrycie pokazuje, że pulsary nie rodzą się jednakowe” – powiedział Murray – „Ten pulsar jest mniej więcej w wieku pulsara mgławicy Krab, ale mają one mało wspólnego pod względem pochodzenia„.

Otrzymane rezultaty badań zostały przedstawione w czwartek na sympozjum „Dwa lata nauki z Chandrą” w Waszyngtonie.

Murray wyjaśnia, że pulsar 3C58 (który rotuje teraz dwukrotnie wolniej niż pulsar w mgławicy Krab) obraca się prawie tak szybko jak przy formowaniu się. Pulsar w mgławicy Krab w odróżnieniu od 3C58 przy formowaniu rotował znacznie szybciej i zwolnił do około połowy prędkości początkowej.

Dotychczasowa teoria zkładała, że wszystkie pulsary tak jak Krab szybko rotują przy narodzinach i potem znacznie zwalniają. Obserwacje 3C58 rzucają jednak cień na tą teorię.

Dodatkowo promieniowanie X, które dociera z 3C58 i otaczającej mgławicy jest odpowiednio 20000 i 1000 razy słabsze niż to pochodzące z pulsara Krab i otaczającej go mgławicy.

Wytłumaczenie tego zjawiska może być takie, że wysyłanie energii przez 3C58 odbywa się głównie w formie fal elektromagnetycznych i energia może docierać do odleglejszych obszarów, gdzie jeszcze nie prowadziliśmy badań. Inna możliwość, to że wiązany z supernową 1181 AD pulsar 3C58 może być znacznie starszy od niej. Jednak z powodu braku innych źródeł promieniowania X i radiowego, mogących być pozostałością po tym wybuchu, jest to mało prawdopodobne.

Grupa korzystała także z satelity NASA Rossi X-ray Timing Explorer aby potwierdzić istnienie pulsara i aby zmierzyć aktualny spadek prędkości jego rotacji.

Autor

Zbigniew Artemiuk