Kosmiczne obserwatorium Herschela, teleskop należący do Europejskiej Agencji Kosmicznej, prowadzący obserwacje w zakresie podczerwieni, zakończył swoją misję.

Satelita, przebywający Herschel i Planck rozpoczęły lot„>od maja 2009 roku w punkcie Lagrange’a L2 układu Ziemia-Słońce, jest największym do tej pory wystrzelonym w przestrzeń kosmiczną teleskopem. Jego układ optyczny, oparty o system Cassegraina (główne zwierciadło o srednicy 3,5m – dla porównania rozmiar zwierciadła HST to 2,4m), był chłodzony przy pomocy nadciekłego helu. W dniu 29 kwietnia 2013 zespół programu poinformował, że zapas chłodziwa uległ wyczerpaniu. Tym samym misja teleskopu dobiegła końca.

Takie zakończenie misji przewidywano zresztą od samego początku, a chłodziwa wystarczyło na około sześciu tygodni dłużej, niż oryginalnie zakładano.

Dzięki swojej czułości misja Herschel pozwoliła naukowcom badać formowanie i ewolucję galatyk, powstawanie gwiazd, jak również skład materii międzygwiezdnej i budowę ciał niebieskich, co doprowadziło do wielu interesujących odkryć (takich jak wykrycie wody w składzie chemicznym komety czy odkrycie niezwykle gwiazdotwórczej galaktyki HFLS3). Zebrane przez instrument dane są wciąż przetwarzane oraz sukcesywnie upubliczniane; dane z ostatnich obserwacji powinny zostać upublicznione w przeciągu najbliższego pół roku.

Szacuje się, że przez czas trwania misji teleskop przeprowadził ponad 35 tysięcy obserwacji, zbierając ponad 25 tysięcy godzin materiału obserwacyjnego w ramach 600 projektów badawczych, wedle szacunków Goerana Pilbratta, członka zespołu misji, który podkreślił, że efektem zebranego materiału było do tej pory ponad 500 publikacji naukowych, a teleskop do momentu wyczerpania chłodziwa nie przestawał dostarczać użytecznych naukowo danych.

W najbliższym czasie teleskop posłuży inżynierom ESA jako platforma do testów, a następnie, z uwagi na niestabilność swojej orbity, zostanie sprowadzony na orbitę parkingową wokół Słońca z dala od punktu L2.

Autor

Tomasz Banyś

Komentarze

  1. darek104    

    Punkt L2 jest po ciemnej stronie księżyca. — Księżyca nie filmowali?

    1. Andrzej Karoń    

      …ciutka trygonometrii + prawa Wiena — TEORETYCZNIE MOŻLIWE…

      Z pokładu satelity Herschel, Księżyc miałby nieco mniejsze rozmiary kątowe niż gdy my obserwujemy „łysego” z powierzchni Ziemi, gdzie rozmiary kątowe Księżyca z Ziemi wynosi średnio 31′ kątowych.

      Księżyc w koniunkcji dolnej:

      d_max = arcsin [3476 km : (1500000-384400) km]
      d_max = arcsin (3476 km : 1115600 km)
      d_max = arcsin (0,00031…)
      d_max = 0,1785… = ~10′ kątowych

      Księżyc w koniunkcji górnej:

      d_max = arcsin [3476 km : (1500000+384400) km]
      d_max = arcsin (3476 km : 1884400 km)
      d_max = arcsin (0,00018…)
      d_max = 0,1057… = ~6′ kątowych

      Więc jeśli chodzi o rozmiary Księżyca z pokładu satelity Herschel, to spokojnie mieściłyby się w granicach zdolności rozdzielczej tego satelity, która wynosi 1” = 1/60′ kątowej na jeden piksel.

      —-> Łatwo jednak sprawdzić z proporcji że skoro tarcza Księżyca obserwowana z pokładu satelity Herschel miałaby rozmiar od ~6 do ~10′ kątowych, czyli tym samym od ~ 380” do 646” kątowych, więc tym samym przy rozdzielczości 1” kątowej, dałoby się tym samym dostrzec szczegóły na Księżycu (np. kratery) rzędu:

      od 5,4 km/px w koniunkcji dolnej
      do 9,1 km/px w koniunkcji górnej

      —> Warto pamiętać, że satelita Herschel miał zwierciadło główne o średnicy aż 3500 mm, gdy tymczasem z Ziemi, nawet stosunkowo niedużym ZUPEŁNIE AMATORSKIM teleskopem o średnicy ok. 140 mm wizualnie bylibyśmy w idealnych warunkach w stanie rozróżnić szczegóły na Księżycu rzędu 1” kątowej.
      Biorąc pod uwagę to, że rozmiar kątowy Księżyca z Ziemi to 1865”, to 1” kątowej jego powierzchni odpowiada szczegół fragmentu Księżyca o rozmiarach już tylko 1,9 km!

      … ALE W PRAKTYCE JEDNAK Herschel ->N I E<- MÓGŁ DOSTRZEC KSIĘŻYCA

      Bo Księżyc „świeci” na innych długościach fal, niż był ten satelita „nastrojony”!

      Powierzchnia Księżyca nagrzewa się do +120stC (393 K) w dzień, a stygnie do -160stC (113 K), gdy tymczasem Satelita Herschel jest nastawiony na obserwacje na długościach fal zbliżonych do temperatury niewiele wyższej od skroplonego wodoru, a nawet odpowiadające „temperaturze” wrzenia helu!

      Łatwo sprawdzić, że zgodnie z Prawem Wiena:

      lambda_max_(dzień) = ~0,0029 m·K : 393 K
      lambda_max_(dzień) = 0,0000074 m

      czyli: 7,4 mikrometrów

      oraz:

      lambda_max_(noc) = ~0,0029 m·K : 113 K
      lambda_max_(noc) = 0,000026 m

      czyli 25,6 mikrometrów

      …gdy tymczasem instrumenty Herschela:
      =======================================

      Obserwowały Wszechświat w zakresach od 55 do 672 mikrometrów, co odpowiada emisji promieniowania przez ciała o temperaturach od -220stC (= 53 K) do -269stC (= 4 K) !

      dla uściślenia podam dokładniejsze parametry jakie miały instrumenty na Herschelu:

      –> Photodetector Array Camera and Spectrometer (PACS) obserwował Wszechświat na długości fal od 55 do 210 μm.

      –> Spectral and Photometric Imaging Receiver (SPIRE) obserwował Wszechświat na długości fal od 194 do 672 μm.

      –> Heterodyne Instrument for the Far Infrared (HIFI) obserwował Wszechświat na długości fal od 40 do 625 µm oraz od 157 do 212 μm.

Komentarze są zablokowane.