Wykorzystując dane z orbitujących obserwatoriów, w tym z Kosmicznego Teleskopu Spitzera oraz teleskopów naziemnych, międzynarodowy zespół astronomów odkrył wybuch gwiazdy, uważaną za gwiazdę w pierwszej fazie rozwoju. Erupcja ujawniła nagłe nagromadzenie pyłu i gazu przez wyjątkowo młodą protogwiazdę znaną jako HOPS 383.

Gwiazdy powstają z zimnych gazowych chmur – kiedy taka chmura zapadnie się na skutek grawitacji, jej centralna część staje się gęstsza i bardziej gorąca. Pod koniec tego procesu przekształca się w gorącą protogwiazdę, otoczoną przez pylisty dysk o podobnej masie i umieszczoną w otoczce gęstego gazu i pyłów. Jest to protogwiazda o “klasie 0”.

Wybuch HOPS 383 był pierwszym, jaki kiedykolwiek widzieliśmy z obiektu klasy 0, dlatego wydaje się to być najmłodszą zarejestrowaną erupcją protogwiazdy. Faza klasy 0 jest krótkotrwała i trwa około 150 tysięcy lat. Uważa się ją za najwcześniejszy etap rozwojowy dla gwiazd takich jak Słońce.

Protogwiazda świeci dzięki energii ciepła uwalniającego się w czasie kurczenia i akumulacji materiału z dysku gazów. Nie nabyła jeszcze możliwości generowania energii tak jak Słońce z fuzji wodoru w hel. Sam dysk może kiedyś przekształcić się w planetoidy, komety i planety.

Protogwiazdy są gęsto owinięte w pył i gaz, dlatego ich światło widzialne nie może uciec. Światło nagrzewa pył wokół protogwiazdy i ponownie promieniuje energię w postaci ciepła wykrywalnego przez wrażliwe na podczerwień teleskopy naziemne i satelity na orbicie.

Gwiazdozbiór Oriona – właśnie tutaj znajduje się HOPS 383!

HOPS 383 znajduje się w pobliżu NGC 1977, mgławicy w gwiazdozbiorze Oriona i części jej rozległego kompleksu formacji gwiazd. Położony około 1400 lat świetlnych od Ziemi, region ten jest najbardziej aktywną “fabryką gwiazd” w pobliżu i wydaje skarb młodych gwiezdnych obiektów wciąż osadzonych w swych macierzystych chmurach.

Zespół kierowany przez Thomasa Megeatha z University of Toledo w stanie Ohio używał Kosmicznego Teleskopu Spitzera, aby zidentyfikować ponad 300 protogwiazd w konstelacji Oriona. Kontynuacja projektu za pomocą należącego do Europejskiej Agencji Kosmicznej, Kosmicznego Obserwatorium Herschela, zwanego Herschel Orion Protostar Survey (HOPS), umożliwiła zbadanie wielu z tych obiektów bardziej szczegółowo. Zaproponowano także nowe obserwacje za pomocą SOFIA (Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy), największego na świecie latającego teleskopu.

Autor

Avatar photo
Julia Liszniańska

Była redaktor naczelna AstroNETu i członek Klubu Astronomicznego Almukantarat. Studentka informatyki na Politechnice Wrocławskiej. Stypendystka m.in. programów: TopMinds organizowanego przez Polsko-Amerykańską Komisję Fulbrighta, Microsoft Career Club oraz G4G Nokia.