Merkury jest najbliższą Słońcu planetą naszego układu, dlatego najszybciej obiega gwiazdę – jego średnia prędkość na orbicie wynosi 47,4 km/s i temu również zawdzięcza swoją nazwę. W 2006 roku, kiedy to Pluton oficjalnie zaliczony został do kategorii planet karłowatych, tytuł najmniejszej planety Układu Słonecznego otrzymał właśnie Merkury z promieniem równikowym o długości 2439,7 km.
Ruchy Merkurego
Znajduje się on na orbicie o dużej ekscentryczności, co oznacza, że jej kształt jest wyraźnie eliptyczny. Odległość planety od Słońca zmienia się od 47 milionów kilometrów w peryhelium do 70 milionów kilometrów w aphelium.
Można zauważyć, że jego okres obiegu wokół Słońca, który trwa około 88 dni, jest nieznacznie większy od okresu rotacji trwającego niecałe 59 dni i biorąc pod uwagę zgodność skrętów obu ruchów okazuje się, że wschód Słońca następuje tam co 176 dni ziemskich.
Jedną z cech wyróżniających Merkurego jest silna precesja peryhelium jego orbity. Ruch peryhelium obserwujemy w przypadku wszystkich planet i jest on spowodowany głównie przez oddziaływanie grawitacyjne z pozostałymi ciałami Układu Słonecznego. Zasady mechaniki klasycznej nie wystarczają jednak, aby wytłumaczyć ekstremalne zachowanie Merkurego – dopiero Ogólna Teoria Względności dostarczyła prawidłowego wyjaśnienia zjawiska.
Budowa wewnętrzna i powierzchnia
Merkury powstał 4.5 miliarda lat temu z niewielkich odłamków pyłu połączonych siłą grawitacji. Około 85 procent długości promienia planety zajmuje jej metaliczne jądro, które częściowo może być płynne. Resztę stanowi skalisty płaszcz oraz skorupa zewnętrzna przypominająca powierzchnię naszego Księżyca – ma zróżnicowane ukształtowanie pełne kraterów i wzniesień, będących efektem działalności wulkanicznej oraz kolizji.
Ze względu na jego niewielką odległość od gwiazdy, temperatura powierzchni drastycznie zmienia się w zależności od oświetlenia – w dzień może osiągnąć nawet 425 stopni Celsjusza, a w nocy spada do -170 stopni Celsjusza. Niektóre z jego obszarów pozostają stale zacienione, dlatego może znajdować się tam pokrywa lodowa.
Ciemnym kolorem zaznaczony jest obszar, do którego nie dociera światło, przez co może być pokryty lodem.
Nie posiada on atmosfery a jedynie rozrzedzoną warstwę egzosfery. Powstała ona pod wpływem intensywnego wiatru słonecznego oraz licznych uderzeń małych ciał w powierzchnię planety. Egzosfera składa się głównie z tlenu, sodu, wodoru, helu oraz potasu.
Badania Merkurego
Dotychczas najmniejszą planetę Układu Słonecznego badały jedynie dwie misje. Pierwszą z nich była sonda Mariner 10 wystrzelona w 1972 roku przez NASA. Zbliżyła się do Merkurego trzy razy, dzięki czemu wykonała mapy części jego powierzchni, zmierzyła temperaturę oraz pole magnetyczne i dostarczyła naukowcom dowodów na to, że Merkury posiada duże żelazne jądro. Następną badającą go sondą był MESSENGER wystrzelony w 2004 roku i był on pierwszym sztucznym satelitą planety. Wykonywał on również pomiary pola magnetycznego, dokładniej przyjrzał się tajemniczym wgłębieniom w powierzchni planety zwanym z języka angielskiego „hollows” i pozwolił naukowcom lepiej zrozumieć proces kurczenia się Merkurego.
Na zdjęciu widać charakterystyczne dziury, których pochodzenie wciąż nie jest astronomom do końca znane.
Europejska Agencja Kosmiczna przygotowuje obecnie misję BepiColombo, która ma się rozpocząć już jesienią tego roku, a jej celem jest właśnie najmniejsza planeta Układu Słonecznego.
