Skutkiem oddziaływania grawitacyjnego między dwoma składnikami układu podwójnego jest zwykle pełen elegancji taniec gwiazd. Układ R Aquarii jest jednak znacznie mniej spokojny, gdyż mniejsza z gwiazd nieustannie pochłania zewnętrzne powłoki swego towarzysza, czerwonego olbrzyma.

Wiele lat obserwacji i badań pozwoliło naukowcom wyjaśnić genezę gwiazdy podwójnej R Aquarii. Okazało się, iż większy z jej składników jest gwiazdą zmienną typu Mira Ceti. Mirydy pod koniec życia zaczynają pulsować, odrzucając swoją zewnętrzną powłokę i osiągając w ten sposób jasność 1000 razy większą niż Słońce. Obecność małego, gęstego i gorącego białego karła w pobliżu umierającej mirydy czyni ten proces znacznie bardziej spektakularnym i dynamicznym.

Materia pochodząca z gazowego olbrzyma gromadzi się na powierzchni mniejszej gwiazdy i po przekroczeniu pewnej granicy wywołuje tzw. nową klasyczną – eksplozję termojądrową, podczas której ogromna ilość materii wyrzucana jest w przestrzeń kosmiczną i może zostać zaobserwowana w postaci nikłych obłoków gazu.

R Aquarii znajduje się w odległości około 650 lat świetlnych od Ziemi, co czyni go jednym z najbliższych nam układów symbiotycznych. Skutkiem tego jest ogromne zainteresowanie ze strony astronomów, jakim cieszy się gwiazda podwójna. Naukowcy wykorzystali ją między innymi do sprawdzenia możliwości pomiarowych polarymetru ZIMPOL, który jest elementem poszukującego egzoplanet instrumentu SPHERE. Przeprowadzone testy przeszły wszelkie oczekiwania badaczy, dostarczając obrazów o jakości lepszej niż jakość obrazów z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a. Tylko dzięki tak niezwykłej czułości, SPHERE jest w stanie bezpośrednio obserwować planety pozasłoneczne. Dziedzina badań teleskopu SPHERE nie ogranicza się oczywiście jedynie do egzoplanet – może być wykorzystywany do obserwacji wielu ciekawych obiektów, takich jak przedstawiony na fotografii zjawiskowy układ podwójny.

Źródła:

Autor

Avatar photo
Laura Meissner