O obiekcie:
M5 to gromada kulista, która została po raz pierwszy skatalogowana przez Charlesa Messiera, jednak pierwszą udokumentowaną obserwację tego obiektu przeprowadził Niemiec Gottfried Kirch ponad 60 lat wcześniej przed Francuzem. Zarówno Kirch, jak i Messier uważali, że to, co zaobserwowali, było mgławicą. Dopiero William Herschel, przy użyciu swojego teleskopu o średnicy 48 cali (120 cm) i długości 12 metrów, był w stanie zobaczyć pojedyncze gwiazdy wchodzące w skład gromady. Naliczył ich wtedy około 200.
Gromada M5 jest jedną z największych znanych nam gromad – rozciąga się ona na 165 lat świetlnych, a sam rdzeń o największym zagęszczeniu gwiazd ma średnicę 6 lat świetlnych. Większość gwiazd tworzących tę gromadę powstała ponad 12 miliardów lat temu w tym samym obszarze H II, ale można tam znaleźć także młode gwiazdy o niebieskiej barwie, które mogły powstać w między innymi w wyniku zderzenia starszych gwiazd. Różne źródła podają różną liczbę gwiazd wchodzących w skład gromady. Szacuje się ją na większą niż 100 tysięcy. W tym ogromnym skupisku odkryto ponad 100 gwiazd zmiennych – głównie gwiazdy typu RR Lyrae, oraz dwa pulsary milisekundowe. W M5 zaobserwowano także nową karłowatą – typ gwiazdy zmiennej kataklizmicznej.
Podstawowe informacje:
- Typ obiektu: gromada kulista
- W katalogu NGC: NGC 5904
- Jasność obserwowana: 6,65
- Gwiazdozbiór: Wąż
- Rektascensja: 15h 18m 33,22s
- Deklinacja: 2o04’51,7″
- Rozmiar kątowy: 23′
Jak i kiedy obserwować:
W bardzo dobrych warunkach obserwacyjnych gromadę tę można zobaczyć gołym okiem. Użycie lornetki pozwoli już na zobaczenie rozmytej mgiełki, a odpowiednio duży teleskop na wydzielenie pojedynczych gwiazd.
Gromadę M5 najlepiej obserwować w okresie od marca do maja. Znajduje się ona na granicy gwiazdozbiorów Węża (część zachodnia) i Panny. Najłatwiej zlokalizować ją na niebie poprzez poprowadzenie linii prostej pomiędzy najjaśniejszymi gwiazdami w gwiazdozbiorach Węża i Panny: α Ser (Unukalhai) oraz α Vir (Spika). M5 jest wtedy mniej więcej w 1/4 odległości między tymi dwoma gwiazdami. Można też szukać po linii między gwiazdami ε Ser, a μ Vir, wtedy M5 będzie prawie w połowie odległości. Jednakże te gwiazdy są ciemniejsze, a więc też gorzej widoczne, co może utrudnić ich zlokalizowanie.