Zdjęcie w tle: ESA/Hubble & NASA
O obiekcie:
M54 to gromada kulista, znajdująca się prawie 90 tysięcy lat świetlnych od Ziemi. Na początku uważano, że odległość ta jest znacznie mniejsza i nic gromady nie wyróżnia między wieloma innymi, należącymi do Drogi Mlecznej. Dopiero w 1994 roku stwierdzono, że najprawdopodobniej znajduje się w jednej z galaktyk w Strzelcu (SagDEG). Po ponad dwustu latach od kiedy została zaobserwowana, M54 została uznana za pierwszą odkrytą pozagalaktyczną gromadę kulistą. Jej wiek określa się na 13 miliardów lat. Oddala się od nas z prędkością 142 km na sekundę. Zawiera ponad milion gwiazd, z czego co najmniej 82 są zmienne.
Gromada znajduje się w centrum swojej galaktyki, co prowadzi do spekulacji, iż może nie tyle się w nim znajduje, ile raczej jest owym centrum. Inni twierdzą, że M54 jednak była gromadą, ale rozpadła się i grawitacja ściągnęła ją do środka galaktyki.
Charles Messier odkrył tę gromadę dokładnie 242 lata temu – 24 lipca 1778 roku. Opisał ją jako niezbyt jasną mgławicę. 24 czerwca 1784 Williamowi Herschelowi udało się zobaczyć we wnętrzu M54 kilkanaście gwiazd, ale on również przyznał jej nazwę mgławicy i dopiero w następnym stuleciu John Herschel opisał gromadę poprawnie.
W 2009 roku astronomowie odkryli we wnętrzu M54 czarną dziurę. Był to pierwszy obiekt tego typu znaleziony w gromadzie kulistej. Masę czarnej dziury szacuje się na 9400 mas Słońca.
Podstawowe informacje:
- Typ obiektu: Gromada kulista
- Numer w katalogu NGC: NGC 6715
- Jasność: 8,37
- Gwiazdozbiór: Strzelec
- Rektascensja: 18h 55min 3,3s
- Deklinacja: -30º 28ʹ 47,5ʹʹ
- Rozmiar kątowy: 12ʹ
Jak i kiedy obserwować:
M54 znajduje się 1,5 stopnia na zachód i 0,5 stopnia na południe od gwiazdy Ascella (ζ Sgr), która stanowi część asteryzmu Imbryk. Obserwowana za pomocą lornetki będzie wyglądała jak blada gwiazda, teleskop pozwoli zauważyć lekkie rozmycie krawędzi, które w wypadku gwiazdy nie miałoby miejsca, ale za jego pomocą nie da się zobaczyć poszczególnych gwiazd. Najlepszym czasem na obserwacje są miesiące letnie, chociaż gromada nigdy nie będzie widoczna wysoko nad horyzontem.