Grupa naukowców i inżynierów z instytutów badawczych we Francji i w Niemczech oraz z Europejskiego Obserwatorium Południowego w Paranal w Chile (ESO) świętuje ukończenie programu „First Light” („Pierwsze Światło”) – instalacji nowego instrumentu o nazwie NAOS-CONICA nowoczesnej technologii optyki adaptywnej. Jest to kolejny zakończony pomyślnie projekt mający na celu unowocześnienie Bardzo Dużego Teleskopu (VLT – Very Large Telescope). Od tej pory VLT może wykonywać fotografie obiektów astronomicznych o jakości dorównującej zdjęciom z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a.
Zwykle ostrość (a tym samym jakość) fotografii wykonywanych przy pomocy teleskopów naziemnych jest uzależniona od stanu atmosfery. Dzięki nowej technologii o nazwie Optyka Adaptywna (Adaptive Optics – AO), wpływ atmosfery zostaje w znacznym stopniu pominięty i teoretyczna jakość tych zdjęć może dorównywać zdjęciom obiektów wykonanych z orbity.
Narzędziem optyki adaptywnej jest komputerowo sterowane, giętki lustro, dzięki któremu można na bieżąco przeciwdziałać zniekształceniom obrazu powodowanym przez zmiany w atmosferze. Im większe jest zwierciadło główne teleskopu i im krótsze są obserwowane fale, tym ostrzejsze obrazy będą otrzymywane.
W ciągu 4-tygodniowego okresu ciężkich i intensywnych prac, instrumenty wykorzystujące technologię AO zostały zainstalowane na 8,2-metrowym teleskopie VLT YEPUN (UT4 – Unit Telscope #4). 25 listopada 2001 roku całą aparatura została skonfigurowana. Wtedy po raz pierwszy światło gwiazd południowych odbiło się od elastycznego, komputerowo kontrolowanego lustra w urządzeniu NAOS i stworzyło w drugim urządzeniu o nazwie CONICA bardzo ostry obraz, najostrzejszy jaki kiedykolwiek został stworzony w kompleksie teleskopów VLT.
Okolice gromady kulistej NGC 3603 to obszar, gdzie występują intensywne procesy gwiazdotwórcze. To szczegółowe zdjęcie zostało wykonane przy wykorzystaniu instrumentów NAOS-CONICA teleskopu VLT. Zdjecie całej gromady można znaleźć tutaj.
Podczas testów nowej aparatury rozdzielczość zdjęć w zakresie fal o długości 2,2 mikrometrów doszła do 0,07 sekund kątowych. W świetle o długości 1,2 mikrometrów osiągnięto rozdzielczość 0,04 sekund kątowych, która jest graniczna dla teleskopów tej wielkości.
„Jestem dumna z tych niewiarygodnych osiągnięć” – mówi dyrektor generalny ESO Catherine Cesarsky – „Pokazują one prawdziwy potencjał europejskiej nauki i technologii, oraz udowadniają efektywność współpracy międzynarodowej. ESO wraz z wieloma instytutami badawczymi we Francji i Niemczech pracowało długo, aby osiągnąć ten cel. Dzięki tym bardzo obiecującym rezultatom będziemy wkrótce w stanie zaoferować nowy, kompletny instrument do prowadzenia tego typu obserwacji„.
