Chandra zaobserwowała w promieniach X trzy masywne kwazary, powstałe zaledwie miliard lat po Wielkim Wybuchu. Naukowcy podejrzewają, że supermasywne czarne dziury, które zasilają całe trio, mogą być pierwszą generacją tego typu obiektów we Wszechświecie.
Trójka młodych kwazarów (młodych z naszego punktu widzenia, gdyż ze względu na ogomną odległość obserwujemy je takimi jakimi były miliardy lat temu) została po raz pierwszy zaobserwowana w paśmie widzialnym w ramach badań Sloan Digital Sky Survey. Znajdują się w odległości 13-14 miliardów lat świetlnych, co czyni je jednymi z najodleglejszych obiektów w obserwowalnej części Wszechświata.
Po dokładnej analizie fotografii kwazarów w zakresie promieniowania rentgenowskiego dwie niezależne grupy badawcze (pod kierownictwem Niela Brandta i Smity Mathur) doszły do wniosku, że te stare czarne dziury nie różnią się prawie wcale od dwukrotnie młodszych czarnych dziur w podobnych kwazarach.
W tym samym czasie inna grupa naukowców kierowana przez Jilla Bechtolda z Uniwersytetu w Arizonie doszła do odmiennych wniosków. Porównując te 3 kwazary do 14 młodszych, znajdujących się w odległości 12-12,5 miliardów lat, Bechtold zauważył, że młodsze, bardziej odległe supermasywne czarne dziury w centrum młodych kwazarów wypromieniowują mniejszy ułamek całkowitej energii w zakresie fal rentgenowskich. Według Bechtolda obserwacje zgadzają się z teorią przewidującą, że bardziej masywne czarne dziury w kwazarach są słabsze w zakresie promieniowania X (zakładając, że bardziej odległe kwazary posiadają masywniejsze czarne dziury).
Wszystkie grupy naukowców zaangażowanych w badania były zgodne co do faktu, że masy czarnych dziur w trójce odległych kwazarów jest ogromna, biorąc pod uwagę ich mały wiek. Naukowcy oszacowali, że masy tych obiektów zawierają się w przedziale od 1 do 10 miliardów mas Słońca (czarna dziura wewnątrz Drogi Mlecznej ma masę 3 milionów mas Słońca).
Trzy kontrowersyjne kwazary otrzymały oznaczenia: SDSS 1306+0356, (współczynnik kosmologicznego przesunięcia ku czerwieni: z=5,99), SDSS 0836+0054 (z=5,82) i SDSS 1030+0524 (z=6,28).
W międzyczasie Daniel Schwartz, naukowiec z Centrum Astrofizycznego Harvard-Smithson w ramach obserwacji 3 kwazarów odkrył czwarte silne źródło promieniowania X zlokalizowane pomiędzy kwazarami. Jeszcze nie wiadomo czym jest to źródło, jednak naukowcy przypuszczają, że może nim być chmura gazu wyrzucona przez dżety kwazarów kilkaset tysięcy lat temu. Najbliższe obserwacje Chandry z pewnością rozwiążą tę zagadkę.
