Od 11 października Saturn w swym powolnym ruchu wśród gwiazd zacznie poruszać się w kierunku coraz mniejszej rektascensji. Ruch wsteczny trwać będzie do 22 lutego 2003 roku. Uczniowie liceów startujący w olimpiadzie astronomicznej mogą potraktować nasz dzisiejszy tekst jako przygotowanie do zawodów oraz zobaczyć kilka fotografii wykonanych na Olimpiadzie dziesięć lat temu.

Poruszającego się wokół Słońca Saturna oglądamy z poruszającej się również Ziemi. Względny ruch planet powoduje, że Saturna (i inne planety) widzimy każdego dnia w różnych miejscach nieba. Obiegnięcie całego nieboskłonu trwa mniej więcej tyle samo, ile okres obiegu planety wokół Słońca (dla Saturna jest to około 29,5 roku). Uwaga! Ruchu wśród gwiazd nie należy mylić z ruchem dziennym w wyniku którego każdego dnia Saturn wschodzi i zachodzi.

Planety z biegiem miesięcy przesuwają się wśród gwiazd z zachodu na wschód. Jednak na kilkadziesiąt dni przed opozycją (w przypadku Saturna – jest to około 68 dni) planeta „zawraca” i zaczyna poruszać się na wschód, kontynuując swój wsteczny ruch przez podobny okres po opozycji.

W przypadku Saturna taki wsteczny ruch rozpoczyna się 11 października i potrwa do 22 lutego przyszłego roku. Opozycja nastąpi mniej więcej w połowie tego okresu – 18 grudnia.

Za kilka dni upływa termin nadsyłania rozwiązań zadań pierwszej serii pierwszego etapu Rozpoczyna się XLVI Olimpiada Astronomiczna„>XLVI Olimpiady Astronomicznej. Ci, którzy zdecydowali się w niej wystartować chętnie rozwiążą nasze zadanie:

Zakładając, że Ziemia i Saturn krążą wokół Słońca po współśrodkowych i leżących w jednej płaszczyźnie okręgach o promieniach 1 AU i 9,539 AU (jednostki astronomicznej), oblicz ile czasu trwa ruch wsteczny Saturna. Powodzenia!

To prezentujące naturalne kolory Saturna zdjęcie zostało wykonane przez sondę Voyager 2. Poza samą planetą i jej pierścieniami można dojrzeć jej cztery lodowe księżyce. Tetys, Dione i Rea są widoczne na tle czerni kosmosu, Mimas widać przy lewej krawędzi planety, w pobliżu pierścienia. Dużo łatwiej dostrzec ciemne cienie Mimas i Tetys na powierzchni planety. Naturalną kolorystykę uzyskano w wyniku obróbki dwóch wykonanych przez Voyagera zdjęć (przez filtry fioletowy i niebieski).

Saturn świeci obecnie w konstelacji Oriona. Wschodzi około godziny 21:00 i jest widoczny aż do świtu, górując około godziny 5:30. Przez niewielki teleskop dostrzec możemy jego słynne pierścienie i największy księżyc – Tytan. Odległość planety od Ziemi wynosi obecnie około miliarda i 300 milionów kilometrów.

Poniżej prezentujemy kilka zdjęć wykonanych w czasie finału XXXV Olimpiady Astronomicznej w marcu 1992 roku.

Olimpiada Astronomiczna (III)

Uczestnicy w czasie rozwiązywania zadań finałowych XXXV Olimpiady Astronomicznej (1991/1992).

Olimpiada Astronomiczna (V)

Członek Komitetu Głównego XXXV Olimpiady Astronomicznej (1991/1992) wyjaśnia problemy, które pojawiły się w czasie rozwiązywania zadań finałowych.

Olimpiada Astronomiczna (IV)

Organizatorzy i uczestnicy XXXV Olimpiady Astronomicznej (1991/1992) pod Planetarium Śląskim w Chorzowie po ogłoszeniu wyników zawodów.

Olimpiada Astronomiczna (I)

Laureaci XXXV Olimpiady Astronomicznej (1991/1992) na tle Planetarium Śląskiego.

Olimpiada Astronomiczna (II)

Laureat XXXV Olimpiady Astronomicznej (1991/1992), a obecnie redaktor AstroNetu pod pomnikiem Mikołaja Kopernika w Chorzowie.

Autor

Michał Matraszek