Rakieta Sojuz-U, która wystartowała 15 października 2002 około 20:20 z kosmodromu w Plesiecku i miała wynieść na orbitę kapsułę Foton M-1, eksplodowała w 29-tej sekundzie lotu po upadku na Ziemię, kończąc tym samym tragicznie misję. W wyniku wypadku zginęła jedna osoba, a 8 zostało rannych (w tym 6 hospitalizowano). W wyniku eksplozji uszkodzone zostało też stanowisko startowe.

W T+8s doszło do awarii silnika bloku D, jednego z czterech w pierwszym stopniu. Dolna część bloku z silnikiem oderwała się od rakiety i spadła na wyrzutnię. Do T+20s rakieta pracowała w trybie awaryjnym, lecąc w bok od wyrzutni, następnie doszło do wyłączenia pozostałych silników (trzech pierwszego i jednego drugiego stopnia). W T+29s rakieta spadła w odległości 100 do 150 metrów od wyrzutni. Fala uderzeniowa powstała w chwili wybuchu spowodowała wypadnięcie szyb w budynku montażowo-badawczym (MIK). Kilkunastu żołnierzy zostało zasypanych odłamkami szkła, w wyniku czego poniósł śmierć 21-letni szeregowy Iwan Marczenko.

Grafika przedstawia rosyjską orbitalną kapsułę naukową Foton M-1, której przeznaczeniem było prowadzenie eksperymentów materiałowych w warunkach mikrograwitacji. Satelita zaopatrzony był w lądownik, który miał wrócić na Ziemię. Niestety całość uległa katastrofie podczas nieudanego startu Sojuza-U 15 października 2002.

Rakieta miała wynieść na orbitę kapsułę naukową Foton M-1. Służyć miała ona do prowadzenia eksperymentów w warunkach mikrograwitacji. Na pokładzie znajdowało się prawie 0,5 tony materiałów naukowych. Wśród 44 eksperymentów znajdowały się badania z dziedzin inżynierii materiałowej, fizyki cieczy, biologii, czy reakcji na promieniowanie. Ufundowane przez francuską i niemiecką agencję kosmiczną eksperymenty miały poszerzyć naszą wiedzę o biologii komórkowej i hodowli kryształów. Na ładunek składały się też badania meteorytów wpadających w ziemską atmosferę oraz grupa studenckich projektów badawczych.

Lądownik z eksperymentami miał powrócić na Ziemię 31 października, lądując na stepach wzdłuż granicy pomiędzy Rosją i Kazachstanem.

Podczas wypadku rannych zostało 8 osób, zginęła jedna. Jest to pierwsza tak poważna awaria rakiety Sojuz od 11 lat. Rakiety typu Sojuz zaliczane były dotąd do najmniej zawodnych. Rosyjska Agencja Kosmiczna nie planuje na razie żadnych zmian w rozkładzie lotów tych rakiet: następny start planowany jest 28 października. Tego dnia rakieta Sojuz-FG, startująca z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie, ma zanieść na Międzynarodową Stację Kosmiczną trzech astronautów.

Pierwsze rosyjskie media ogłosiły start jako udany.

Był to 1672 start Sojuza. Do dziś mógł się pochwalić 75 udanymi lotami z rzędu, w tym 11 załogowymi. Sojuz-U jest podobny do wysoce niezawodnej wersji, którą latają kosmonauci. Historia tych rakiet sięga startów Sputnika-1 i Jurija Gagarina. Miał to być też 13-ty lot kapsuły Foton.

Za informację dziękujemy Maciejowi Stołowskiemu.

Autor

Marcin Marszałek