Minęła już ponad dekada od czasu gdy sonda Cassini wzbiła się w kierunku pierścieni Saturna. Statek dotarł do celu po czteroletniej podróży w trakcie, której zbliżył się do Wenus i Jowisza. 30 czerwca 2014 misja świętuje dziesięciolecie badania Saturna, jego pierścieni i księżyców. Misja okazała się sukcesem i została już 3-krotnie przedłużona.

Misja odniosła wiele sukcesów. Jest to zasługa połączonych sił NASA, ESA i Włoskiej Agencji Kosmicznej. W ciągu dekady sonda przesłała setki gigabajtów danych, które przyczyniły się do powstania ponad 3 tys. publikacji. Oto artykuły o najważniejszych z nich:

1.Lądowanie Huygensa na Tytanie – nowe obrazy i dźwięki„>Pierwsze lądowanie próbnika na księżycu planety w zewnętrznej części Układu Słonecznego(Tytanie).

Zdjęcie powierzchni Tytana wykonane 14 i opublikowane 15 stycznia 2005. Wykonane zostało podczas opadania na spadochronie, na wysokości 8 km, w rozdzielczości ok 20 m na piksel. Przedstawia granicę między jasnym obszarem, na którym widziano wcześniej kanały, a obszarem ciemnym i gładkim.

2.Enceladus jak fontanna„>Odkrycie gejzerów na Enceladusie.

Oświetlone światłem słonecznym pióropusze lodu wodnego wznoszą się z okolic południowego bieguna Enceladusa. Na zdjęciu widoczne są jako fontanny materii różnego kształtu wzdłuż krawędzi księżyca. Pochodzą mniej więcej z regionu „tygrysich pasów” obserwowanego wcześniej przez sondę Cassini.

3.Cassini podgląda pierścienie„>Ukazanie pierścieni Saturna jako aktynych i dynamicznych obiektów.

Zdjęcie przedstawia najodleglejszy pierścień Saturna F. Zdjęcie zostało zrobione przez sondę Cassini 23 lutego 2004 roku z odległości 62,9 miliona kilometrów. Biała kropka z prawym zdjęciu to księżyc Saturna Janus. Do zrobienia zdjęcia użyto zielonego filtru. Rozdzielczość zdjęcia wynosi 377 kilometrów na piksel.

4.Największa burza w historii Układu Słonecznego„>Badania wielkiej burzy na Saturnie.

Połączenie obrazów w fałszywych i prawdziwych kolorach, które pokazuje olbrzymi sztorm na Saturnie. Obraz: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute.

5.Obliczono objętość mórz Tytana – największego księżyca Saturna„>Odkrycie wielkich złóż węglowodorów na Tytanie.

Ta „ukolorowiona” mozaika pochodząca z misji Cassini ukazuje najpełniejszy jak dotąd obraz północnej krainy jezior i mórz Tytana. Ten księżyc Saturna jest jedynym poza Ziemią miejscem w naszym Układzie Słonecznym, gdzie stabilna ciecz występuje na powierzchni. Cieczą tą jest głównie metan i etan.

6.Trójwymiarowe pierścienie„>Badanie trójwymiarowej struktury pierścieni Saturna.

Zbliżenie na pierścienie Saturna wykonane 26 kwietnia 2005 roku w świetle widzialnym przez kamerę wąskokątną sondy Cassini. Zdjęcie przedstawia (od dołu) pierścień A z przerwą Enckego, przerwę Cassiniego, pierścienie B iC. W jednych miejscach struktura pierścieni jest falowa a w innych wydaje się bardziej chaotyczna. Zdjęcie zostało wykonane z odległości 2,3 milionów kilometrów od Saturna. Rozdzielczość zdjęcia to 14 kilometrów na piksel.

7.Japetus – dalmatyńczyk„>Potwierdzenie wniosku Cassini'ego o zmianach jasności Japeta.

Zbliżenie na góry, które po raz pierwszy zaobserwowano na zdjęciach z sondy Voyager ponad 25 lat temu. Widoczny obszar jest umiejscowiony na równiku Japetusa, w regionie przejściowym między jasną i ciemną półkulą. Północ znajduje się u góry zdjęcia.     Zdjęcie wykonała sonda Cassini 10 września 2007 roku z odległości ok. 9240 km. Na jeden piksel przypada 55 metrów.

Naukowcy przygotowali także zbiór piętnastu fotografii,które uważają za najważniejsze lub najpiękniejsze.

Początkowo misja była przewidziana na 4 lata, ale wierzono, że może potrwać o wiele dużej. Z tego powodu wszystkie podzespoły zostały zaprojektowane tak aby mogły działać o wiele dużej. Prolongaty były możliwe, ponieważ statek okazał się być nadspodziewanie bezawaryjny. Teraz jedynym czynnikiem limitującym długość misji jest ilość paliwa pozostającego w zbiornikach. Naukowcy twierdzą, że swoją długowieczność misja zawdzięcza także nawigatorom, którzy tak obliczali trajektorię, aby maksymalnie zmniejszyć zużycie paliwa.

Autor

Grzegorz Sochacki