Październik daje nam okazję do podziwiania roju Orionidów. Obserwacje Marsa i Wenus stają się już możliwe i wygodne do wykonania. Comiesięczny przewodnik pomoże Wam w wyborze obiektu i godziny jego obserwacji. Pamiętajmy także o zmianie czasu!

Gwiazdozbiory

Na nocnym niebie pierwszego października około północy ciągle jeszcze króluje rozległy Pegaz oraz Andromeda, jednak stopniowo zenit przesuwać się będzie w stronę Perseusza. Wynurzą się znad horyzontu Orion i coraz lepiej widoczny Byk, Erydan oraz Wieloryb. Wprawni obserwatorzy zobaczą już całego Rysia. Październikowe niebo uboższe będzie o Herkulesa, Koziorożca i Orła. Pod koniec miesiąca, nisko nad horyzontem pojawiać się zacznie Procyjon – α Małego psa oraz w nieco późniejszych godzinach najjaśniejsza gwiazda nocnego nieba – Syriusz. Trójkąt letni zacznie nas opuszczać już około 1:00 w nocy.

Słońce

Noce wciąż stają się coraz dłuższe, co daje nam więcej czasu na obserwacje. 1 października Słońce wzejdzie o 06:36, a zajdzie o 18:16. Zachód astronomiczny nadejdzie o 20:06, a wschód o 4:48 dnia następnego. 31 października wschód zobaczymy o 6:26, a zachód o 16:14. Zachód astronomiczny: 18:06, a wschód 04:36 pierwszego listopada. Pamiętajmy o zmianie czasu na zimowy 28 października. Przestawimy zegarki z 3:00 na 2:00 i pośpimy dłużej!

Księżyc

Ostatnia kwadra nastąpi 3 października o 12:06. Nów będzie 11 dnia miesiąca o 7:01, a pierwsza kwadra osiem dni później o 10:33. Pełną tarczę Księżyca zobaczymy o 6:52 26 października.

Planety

Niestety obserwacje Merkurego przez cały miesiąc będą w zasadzie niemożliwe z uwagi na bliskość Słońca.

Zaś Wenus już znacznie łatwiej będzie nam uchwycić w teleskopach. Będzie widoczna przez cały miesiąc w gwiazdozbiorze Lwa. Wschodzić będzie zawsze bardzo blisko 3:00 i pozostanie na niebie aż do 16:48 na początku miesiąca lub do 16:02 pod jego koniec. Wenus będzie najjaśniejszym obiektem na niebie osiągając jasność nawet do -3,^m5. Faza zmieni się z 0.34 do 0.52.

W Lwie dostrzeżemy także Saturna o jasności 1^m. Pierwszego października wzejdzie o 3:30, a do końca miesiąca wschód przesunie się aż do godziny 1:48.

Mars wschodzić będzie coraz wcześniej – od 21:59 do 20:40, tak więc warunki do obserwacji Czerwonej Planety będą idealne. Znajdziemy go w Gwiazdozbiorze Bliźniąt bardzo blisko najwyżej położonej gwiazdy.

Jowisz zachodzić będzie bardzo wcześnie, bo już około 21 i z biegiem październikowych dni czas ten zmieni się do 19:24, tak więc uchwycić go nam będzie bardzo trudno.

Przez cały miesiąc Urana będzie widać od początku nocy. Zachodzić będzie najpierw o 4:49, a 31 października już o 2:46. Polecam więc obserwacje raczej na początku miesiąca, lecz dobre warunki są praktycznie przez cały październik. Znajdziemy go w Wodniku, a jasność wynosić będzie 5,^m8. 23 października około godziny 4:00 Uran znajdzie się w dość bliskiej odległości do Księżyca. Obydwa ciała na sferze niebieskiej będzie dzielić dystans około półtorej tarczy Srebrnego Globu.

Neptuna o jasności 7,^m9 dostrzec będzie można także od początku nocy, lecz zachodzić będzie dużo wcześniej niż Uran. 1 października zajdzie o 2:21, a ostatniego dnia miesiąca dokładnie dwie godziny wcześniej. Naptuna znajdziemy w Koziorożcu.

Na koniec jeszcze kilka zdań o rojach meteorów. Październik w nie obfituje, szczególnie na początku miesiąca. Pierwszy rój to Andromedydy. Można je zaobserwować od 25 września aż do 12 listopada, jednak maksimum osiągają około 3 października. Radiant oczywiście w Andromedzie. Przybliżona prędkość to 18-25 km/s. Niestety, nie każdego roku możemy obserwować rój Drakonidów związany z okresową kometą Giacobini-Zinner. W 1946 roku rój o radiancie w gwiazdozbiorze Smoka miał ogromne natężenie – ok. 30 000 meteorów na godzinę. Północne Piscydy mają radiant w Rybach. Aktywne są od 25 września do 19 października, a maksimum osiągają 12 października. Prędkość to 29 km/s. Najznamienitsze wśród październikowych rojów – Orionidy związane są z kometą Halleya. Ukazują się od 2 października do 7 listopada. Maksimum będzie prawdopodobnie około 17-18 października i wtedy zazwyczaj zaobserwować można ok. 25 meteorów na godzinę. Trzy dni później występują także liczne bolidy. Należą do jednych z szybszych rojów – 66 km/s, a ich radiant znajdziemy na północny wschód od Betelgezy.

Życzę udanych obserwacji!