W rozpoczętym roku czeka nas w Polsce tylko jedno cieniowe zaćmienie Księżyca. Zaćmienia Słońca nie zobaczymy ani jednego. Zapraszamy do lektury tekstu o niebie w ciągu najbliższych 365 dni.
Początki pór roku: wiosna 20 marca 12:45, lato 21 czerwca 7:47, jesień 22 września 23:20 i zima 21 grudnia 18:48 (wszystkie momenty podano w czasie urzędowym obowiązującym odpowiedniego dnia, czas letni obowiązywać będzie od 29 marca do 25 października). W peryhelium Ziemia znajdzie się 4 stycznia, w a aphelium – 4 lipca.
Wielkanoc świętujemy 12 i 13 kwietnia, Boże Ciało – 11 czerwca.
Zaćmienia Słońca zdarzą się dwa. 25 stycznia obrączkowe (widoczne na Oceanie Indyjskim) i 22 lipca całkowite (w Indiach, Chinach i na Pacyfiku). Cieniowe częściowe zaćmienie Księżyca (o fazie zaledwie 0,07) zobaczymy 31 grudnia wieczorem (maksimum 20:22). Oprócz niego odbędą się 3 zaćmienia półcieniowe: 9 lutego, 7 lipca i 6 sierpnia. Pociemnienia tarczy księżycowej nie zobaczymy w przypadku żadnego z nich. Pierwsze zdarzy się krótko przed wschodem Księżyca, drugie w środku dnia (gdy Srebrny Glob jest pod widnokręgiem), a trzecie, mimo że wypadnie w nocy, będzie mieć fazę zaledwie 0,39 (co w przypadku zaćmień półcieniowych oznacza, że zjawisko jest nieobserwowalne).
Przejdźmy do planet.
Maksymalne wschodnie elongacje Merkurego wypadną 4 stycznia, 26 kwietnia, 24 sierpnia i 18 grudnia. Planety należy wtedy szukać na wieczornym niebie, krótko po zachodzie Słońca. Bez problemu odszukamy Merkurego w okolicy 26 kwietnia. Większym problemem będzie odnalezienie go na jasnym, wieczornym niebie 4 stycznia i 18 grudnia. Skazane na porażkę będą próby szukania w czasie elongacji mającej maksimum 24 sierpnia.
Maksymalne zachodnie elongacje, gdy planeta świeci na porannym niebie, przed wschodem Słońca, zdarzą się 13 lutego, 13 czerwca i 6 października. Najlepsze warunki wypadną w czasie elongacji październikowej, średnie – w czasie lutowej, złe – w czasie czerwcowej.
Na początku roku Wenus podziwiać będziemy na niebie wieczornym. Maksymalna wschodnia elongacja wypada 15 stycznia. Później planeta szybko podąży ku złączeniu dolnemu ze Słońcem, które wypadnie 27 marca. Wenus przeniesie się na poranne niebo, na którym maksymalną zachodnią elongację osiągnie 5 czerwca. Pozostanie na nim widoczna aż do listopada.
Marsa zobaczymy na niebie porannym, ale praktycznie dopiero w drugiej połowie roku. Jego widoczność poprawiać się będzie bardzo powoli. W 2009 roku nie znajdzie się on ani w opozycji ani w złączeniu ze Słońcem. Planeta ozdobi sobą noc sylwestrową.
Koniunkcja Jowisza ze Słońcem wypadnie 24 stycznia a opozycja – 14 sierpnia. To oznacza, że największą z planet podziwiać będziemy latem, stosunkowo nisko nad południowym horyzontem (dla centralnej Polski górowanie na wysokości 23 stopni).
Warunki do obserwacji Saturna zapowiadają się nieco lepiej. Koniunkcja wypadnie 17 września a opozycja – 8 marca. Termin zjawiska (koniec zimy) oznacza, że planeta wzniesie się nad horyzont znacznie wyżej niż Jowisz (około 45 stopni).
Koniunkcje Urana i Neptuna ze Słońcem wypadają odpowiednio 13 marca i 12 lutego, a opozycje – 17 września i 17 sierpnia. Oznacza to, że położenie tych planet względem horyzontu będzie podobne do położenia Jowisza.
Dwa razy zakryte zostaną przez Księżyc Plejady: 7 stycznia i 18 lipca (ładne będą też złączenia z tą gromadą 7 października i 4 listopada). Efektownie wyglądać będą złączenia: Księżyca z Jowiszem 11 lipca, 6 sierpnia, 2 września, 30 września, 23 listopada i 21 grudnia, Księżyca z Marsem 16 sierpnia, 12 października i 9 listopada, Księżyca z Saturnem i Wenus 16 października oraz Wenus z Saturnem 13 października.
Planetoidy. 4 lutego w opozycji znajdzie się Euterpe, 25 lutego – Ceres, 21 kwietnia – Irene, 22 września – Juno, 8 października – Melpomene. Odnalezienie tych ciał na niebie, podobnie jak poszukiwanie dwóch ostatnich planet, wymaga pewnego doświadczenia obserwacyjnego.
Meteory. W obserwacjach Perseidów (13 sierpnia) przeszkadzać będzie Księżyc w ostatniej kwadrze. Orionidy (21 października) podziwiać będziemy na ciemnym tle nieba. W czasie nowiu zdarzą się też Leonidy (17 listopada). Księżyc nie utrudni także obserwacji Geminidów (13 grudnia).
Z okazji 400. rocznicy pierwszego użycia teleskopu przez Galileusza, ONZ ogłosiła rok 2009 Międzynarodowym Rokiem Astronomii.
Życzymy pogodnego, szczęśliwego roku, udanych obserwacji i niespodzianek na niebie, o których w tym artykule nie ma ani słowa… Może odwiedzi nas jakaś kometa?
