Przedostatni tydzień 2010 roku przyniósł całkowite zaćmienie Księżyca. Srebrny Glob zakryje również 3 dość jasne gwiazdy. Daleko od Księżyca widoczne są wciąż Jowisz, Uran i Neptun (wieczorem) oraz Wenus z Saturnem (rano). Pierwszą gwiazdką będzie w tym roku Jowisz.

Księżyc odwiedzi w tym tygodniu odwiedzi gwiazdozbiory Bliźniąt, Raka oraz Lwa, a na sam koniec wejdzie do gwiazdozbioru Panny. W tych konstelacjach jest sporo jasnych gwiazd, a obecność Księżyca ułatwi ich identyfikację.

We wtorkowy poranek z Polski można było zaobserwować Zaćmienie widoczne… na Islandii„>początek całkowitego zaćmienia Księżyca. Jednak zjawisko w naszym kraju było widoczne słabo (najlepiej w północno-zachodniej Polsce), gdyż zaczynało się około 6:30 naszego czasu, niewiele przed zachodem Srebrnego Globu. Nawet w Świnoujściu Księżyc zaszedł, zanim zdążył wejść w cień Ziemi, przy fazie częściowej około 60%.

W nocy z wtorku 21 grudnia na środę 22 grudnia Księżyc zakryje dwie dość jasne gwiazdy Bliźniąt: Tejat Prior (η Gem, jasność 3,3 magnitudo) i Tejat Posterior (μ Gem, jasność 2,8 magnitudo). Pierwsza z wymienionych gwiazd została odkryta tuż po zmierzchu, około godz. 16:10), druga z gwiazd zostanie zakryta około godziny 18:20, zaś odkryta – około 19:20. Te zakrycia będą trudne do zaobserwowania, bo Księżyc będzie prawie w pełni i będzie bardzo przeszkadzał swoim blaskiem.

Kolejna gwiazda, ale już nie tak jasna, zostanie zakryta 3 dni później. Będzie to 6 Leonis, czyli gwiazda o jasności 5 magnitudo. To zjawisko będzie łatwiejsze do zaobserwowania (zwłaszcza odkrycie, które zajdzie przy ciemnym brzegu) mimo mniejszej jasności gwiazdy, gdyż faza Księżyca będzie wynosic wtedy 92%.

Orientacyjne czasy poszczególnych zjawisk w poniższej tabeli:

Miastoη Gemμ Gem6 Leo
21 XII24 XII
ozozo
Gdańsk16:1018:2319:202:223:32
Kraków16:0418:1619:142:263:38
Krosno16:0418:1719:152:273:39
Łódź16:0718:1919:172:253:36
Poznań16:0918:2019:172:213:32
Suwałki16:0818:2219:212:273:37
Szczecin16:1118:2119:172:183:28
Warszawa16:0718:2019:182:263:37
Wrocław16:0718:1819:152:223:33
Żywiec16:0418:1619:142:253:37

Pomiędzy zakryciami będzie można wykorzystać Księżyc do identyfikacji Kastora i Polluksa, ponieważ w nocy z 22 na 23 grudnia przejdzie on w pobliżu tych gwiazd: ponad 12° od Kastora i niecałe 9° od Polluksa.

W nocy z 24 na 25 grudnia oraz następnej Księżyc będzie znajdował się dość blisko Regulusa – najjaśniejszej gwiazdy konstelacji Lwa. W nocy z piątku na sobotę ujrzymy Księżyc ponad 10° na zachód od α Leo, noc później – niecałe 7° na południowy wschód.

Mapka pokazuje położenie trzech planet – olbrzymów w czwartym tygodniu grudnia 2010.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Wcześniej, bo do godziny 20:00 (Neptun) i 23:00 (Jowisz z Uranem) widoczne są 3 planety – olbrzymy. Pierwsza z wymienionych planet jest widoczna najgorzej, ponieważ świeci najsłabiej z nich, a poza tym góruje tuż po zachodzie Słońca i zanim się wystarczająco ściemni, to będzie już nisko. Do odnalezienia Neptuna wciąż można wykorzystać gwiazdę μ Capricorni, jednak planeta będzie się znajdowała już ponad 34' od μ Cap i będzie miała jasność +7,9 magnitudo.

Jowisz z Uranem (oraz gwiazdą 20 Psc) tworzą coraz ciaśniejszą trójkę. Jowisz powoli dogania Urana, dlatego odległość kątowa między planetami zmniejsza się (minimum osiągnie na początku przyszłego roku). Obecnie wynosi ona około 1,5 stopnia (mniej więcej 3 średnice Księżyca). Obie planety przebywają w sąsiedztwie gwiazdy 20 Psc, której jasność (5,5 wielkości gwiazdowej) jest nieco większa od jasności Urana (5,8 wielkości gwiazdowej) i porównywalna z jasnością księżyców galileuszowych Jowisza, który świeci blaskiem -2,3 magnitudo. Średnica kątowa tej ostatniej planety wynosi 40″.

W układzie księżyców galileuszowych z naszego kraju będzie można zaobserwować następujące zjawiska:

  • 20 XII godz. 16:19 wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 20 XII godz. 17:13 zejście Io z tarczy Jowisza,
  • 20 XII godz. 18:33 zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
  • 21 XII godz. 15:42 Europa chowa się za tarczę Jowisza,
  • 21 XII godz. 15:44 wyjście Io z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
  • 21 XII godz. 21:14 wyjście Europy z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
  • 23 XII godz. 17:49 Ganimedes chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
  • 23 XII godz. 20:57 wyjście Ganimedesa zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
  • 25 XII godz. 22:25 wejście Io na tarczę Jowisza,
  • 26 XII godz. 19:37 Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia).
Położenie Wenus i Saturna w czwartym tygodniu grudnia 2010.

Mapka pokazuje położenie Wenus i Saturna w czwartym tygodniu grudnia 2010.

Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Najjaśniejsza planeta na naszym niebie na dobre już zadomowi się w gwiazdozbiorze Wagi i w tym tygodniu przejdzie między najjaśniejszymi gwiazdami tej konstelacji: Zuben Elgenubi i Zuben Eschamali. Planeta wciąż będzie bardzo jasna, będzie świeciła blaskiem -4,6 magnitudo, zmniejszy się za to jej średnica kątowa (do 30″), wzrośnie zaś faza – do 41%.

Odległość między Wenus a Saturnem wzrośnie do 30°. Sam Saturn zbliży się jeszcze do gwiazdy θ Virginis (na odległość 2,2 stopnia) i będzie prezentował tarczę o jasności 0,8 magnitudo i średnicy 18″. Maksymalna elongacja Tytana (wschodnia) wypada w tym tygodniu 23 grudnia.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher