W najbliższych dniach Księżyc będzie coraz bardziej dawał się we znaki obserwatorom nocnego nieba, ponieważ zbliża się do pełni, która wystąpi w sobotę 10 grudnia o godzinie 15:36. Nie będzie to jednak zwyczajna pełnia. Tym razem dwa tygodnie po częściowym zaćmieniu Słońca dojdzie do całkowitego zaćmienia Księżyca. Jednak z Polski widoczne ono będzie dość słabo tuż po wschodzie Srebrnego Globu. Wcześniej, bo już we wtorek 6 grudnia Księżyc minie Jowisza. Całość uzupełniać będą Wenus, Mars i Saturn.

Całkowite zaćmienie Księżyca będzie najciekawszym wydarzeniem tego tygodnia, ale w naszym kraju nie będzie zbyt dobrze widoczne. Zjawisko zacznie się zaćmieniem półcieniowym około 12:33 naszego czasu, sporo przed pojawieniem się Srebrnego Globu nad polskim horyzontem. Faza częściowa zacznie się około 13:45, zaś całkowita – o 15:06. Zaćmienie nie będzie głębokie (faza 1,1), a więc prawdopodobnie będzie jasne, a sama faza całkowita będzie trwać niewiele ponad 51 minut (czyli prawie 2 razy krócej, niż Zaćmienie dość nisko nad horyzontem„>zaćmienie czerwcowe). Zaćmienie najlepiej widoczne będzie ze wschodniej Azji i z Australii. Zjawiska nie zobaczą mieszkańcy Hiszpanii, zachodniej Afryki i Ameryki Południowej.

W Polsce zaćmienie najlepiej widoczne będzie na Suwalszczyźnie, gdzie Księżyc wzejdzie kilka minut przed początkiem fazy całkowitej. W jej trakcie Księżyc będzie wschodził w pozostałej części Polski i w Bogatyni wyjrzy nad widnokrąg tuż przed końcem fazy całkowitej.

Tytułowa animacja pokazuje widoczność zaćmienia z Suwałk. Tej doby Księżyc w Suwałkach wzejdzie o godzinie 15:00, a więc 6 minut przed początkiem fazy całkowitej. W momencie fazy maksymalnej Srebrny Glob znajdował się będzie 2,5 stopnia nad północno-wschodnim widnokręgiem, zaś do końca fazy całkowitej wzniesie się na wysokość prawie 6°. Faza częściowa skończy się, gdy Księżyc będzie przebywał już dość wysoko – 16° nad horyzontem.

W trakcie zaćmienia Księżyc będzie przebywał na tle gwiazdozbioru Byka, około 9° na południowy wschód od Aldebarana i niecałe 8° na południe od El Nath, czyli dwóch najjaśniejszych gwiazd tej konstelacji. Jednocześnie Księżyc świecić będzie 5,5 stopnia na zachód od znanej Mgławicy Krab, oznaczanej również jako M1.

Więcej szczegółów na temat tego zaćmienia można dowiedzieć się m.in. ze strony o zaćmieniach prowadzonej przez Freda Espenaka.

Mapka pokazuje położenie Księżyca i Jowisza w drugim tygodniu grudnia 2011 roku.     Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Jednak zanim dojdzie do zaćmienia naturalny satelita Ziemi będzie bardzo dobrze widoczny również w pozostałych dniach tego tygodnia. Od poniedziałku 5 grudnia do niedzieli 11 grudnia Księżyc przejdzie od gwiazdozbioru Ryb do gwiazdozbioru Bliźniąt.

Pierwsze ciekawe koniunkcje Księżyca z innymi ciałami niebiańskimi będą miały miejsce we wtorek 6 grudnia. Tej nocy Srebrny Glob przejdzie między Jowiszem a trzema najjaśniejszymi gwiazdami konstelacji Barana. Około godziny 20:30 Srebrny Glob będzie miał fazę 87%, a od Jowisza będzie dzieliło go około 4,5 stopnia. Do Hamala – najjaśniejszej gwiazdy Barana Księżyc będzie tracił prawie 9°, do Sheratana – mniej niż 6°, zaś do Mesarthima trochę ponad 4°.

Jowisz coraz bardziej słabnie i w tym tygodniu będzie świecił z jasnością -2,7 wielkości gwiazdowej, a jego tarcza będzie miała średnicę 46″. W układzie księżyców galileuszowych będzie można zaobserwować następujące zjawiska:

  • 5 grudnia, godz. 0:20 – Europa chowa się za tarczę planety (początek zakrycia)
  • 6 grudnia, godz. 2:00 – wejście Io na tarczę Jowisza,
  • 6 grudnia, godz. 2:56 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 6 grudnia, godz. 14:58 – wejście cienia Ganimedesa na tarczę Jowisza,
  • 6 grudnia, godz. 16:52 – zejście cienia Ganimedesa z tarczy Jowisza,
  • 6 grudnia, godz. 19:14 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
  • 6 grudnia, godz. 21:02 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
  • 6 grudnia, godz. 21;38 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
  • 6 grudnia, godz. 23:18 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
  • 6 grudnia, godz. 23:30 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
  • 7 grudnia, godz. 2:24 – wyjście Io z cienia planety (koniec zaćmienia),
  • 7 grudnia, godz. 20:28 – wejście Io na tarczę planety,
  • 7 grudnia, godz. 21:24 – wejście cienia Io na tarczę planety,
  • 7 grudnia, godz. 22:38 – zejście Io z tarczy planety,
  • 7 grudnia, godz. 23:36 – zejście cienia Io z tarczy planety,
  • 8 grudnia, godz. 17:44 – Io chowa się za tarczę planety (początek zakrycia),
  • 8 grudnia, godz. 17:56 – wyjście Europy z cienia planety (koniec zaćmienia),
  • 8 grudnia, godz. 20:52 – wyjście Io z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
  • 9 grudnia, godz. 15:54 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 9 grudnia, godz. 17:04 – zejście Io z tarczy planety,
  • 9 grudnia, godz. 18:06 – zejście cienia Io z tarczy planety,
  • 10 grudnia, godz. 0:54 – Ganimedes chowa się za tarczę planety (początek zakrycia),
  • 10 grudnia, godz. 2:40 – wyjście Ganimedesa zza tarczy planety (koniec zakrycia),
  • 10 grudnia, godz. 15:22 – wyjście Io z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
  • 12 grudnia, godz. 2:44 – Europa chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia).

Po minięciu największej planety Układu Słonecznego 2 dni Księżycowi zabierze droga do Plejad. W czwartek 8 grudnia księżycowa tarcza będzie miała już bardzo dużą fazę 97%, przez co bardzo utrudni dostrzeżenie gwiazd składających się na tę gromadę. O godzinie podanej na mapce naturalny satelita Ziemi na niebie będzie zajmował pozycję ponad 5° na zachód od Plejad.

Kolejnej nocy faza Księżyca urośnie jeszcze bardziej, do 99%. W piątkowy wieczór 9 grudnia Księżyc przejdzie między Plejadami a Hiadami. Plejady będą prawie 2 razy dalej od Księżyca niż poprzedniej nocy (ponad 9°), natomiast 3° bliżej (lecz po drugiej stronie) znajdzie się Aldebaran – najjaśniejsza gwiazda Byka, ale nienależąca do Hiad.

W sobotę dojdzie do opisanego wcześniej całkowitego zaćmienia Księżyca, natomiast w niedzielę Srebrny Glob dotrze do gwiazdozbioru Bliźniąt, gdzie będzie świecił w fazie 99% niecałe 2° od gwiazdy Tejat Prior i 3° od jasnej gromady otwartej gwiazd M35, która jednak ze względu na bardzo jasne tło nieba będzie bardzo trudna do dostrzeżenia nawet przez teleskopy.

Mapka pokazuje położenie Wenus w drugim tygodniu grudnia 2011 roku.     Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Po przeciwnej stronie nieba niż Księżyc i niezbyt długo po zachodzie Słońca można próbować zapolować na Wenus. Planeta wciąż przebywa na tle gwiazdozbioru Strzelca, a w tym tygodniu minie najjaśniejszą gwiazdę tej konstelacji Nunki. We wtorek 6 grudnia odległość między tymi ciałami niebiańskimi zmniejszy się do niewiele ponad 1,5 stopnia (a więc 3 średnic kątowych Księżyca). Wenus świeci obecnie z jasnością -3,9 magnitudo, a jej tarcza ma średnicę 12″ i fazę 88%.

Mapka pokazuje położenie Marsa w drugim tygodniu grudnia 2011 roku.     Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

W drugiej części nocy można obserwować coraz lepiej widocznego Marsa. Planeta przebywa na tle gwiazdozbioru Lwa i z wolna zbliża się do Ziemi. Pod koniec tygodnia jasność Marsa przekroczy +0,6 wielkości gwiazdowej, natomiast jego tarcza urośnie do 7,6 sekundy kątowej. Faza Czerwonej Planety będzie wciąż mała: 90%, a rosnąca wielkość tarczy sprawi, że będzie ona coraz łatwiej dostrzegalna przez teleskopy.

Mapka pokazuje położenie Saturna w drugim tygodniu grudnia 2011 roku.     Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Ostatnim akcentem tego tygodnia jest Saturn, który widoczny jest już bardzo dobrze i wschodzi już 5 godzin przed świtem. Saturn oddala się od Spiki i w tym tygodniu dystans między tymi ciałami niebiańskimi zwiększy się do 5,5 stopnia. Saturn również zbliża się do Ziemi, dlatego jego tarcza jest coraz większa i coraz jaśniejsza. Obecnie Saturn świeci z jasnością +0,7 magnitudo, zaś średnica kątowa tarczy wynosi 16″. Maksymalna elongacja Tytana (wschodnia) wypada tym razem w sobotę 10 grudnia.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher