W najbliższych dniach Księżyc powoli zbliża się do nowiu (III kwadra wypada we wtorek 14 lutego) i coraz mniej przeszkadza w obserwacjach. Każdej kolejnej doby będzie wschodził wyraźnie później i świecił wyraźnie słabiej. W środę 15 lutego Księżyc bardzo zbliży się do Dschubby (ale jej nie zakryje), zaś w sobotę zakryje gwiazdę ξ2 Sagitarii. Przez cały tydzień można obserwować zbliżanie się Wenus do Jowisza oraz oddalanie się Marsa od Saturna.
Kolejny tydzień lutego zacznie się z Księżycem nad horyzontem (wzeszedł niewiele wcześniej), którego tarcza miała fazę 70%. Srebrny Glob przebywał wtedy na tle gwiazdozbioru Panny, około 7° od Saturna i 8° od Spiki. Dwa ostatnie ciała niebiańskie dzielił dystans nieco większy niż 7°, czyli razem z Księżycem utworzyły prawie trójkąt równoboczny.
Środowy poranek 15 lutego będzie pierwszym ciasnym spotkaniem Księżyca z jasną gwiazdą. Księżyc w fazie 44% prawie zakryje gwiazdę Dschubba (δ Scorpii) o jasności obserwowanej +2,3 magnitudo. Niestety tylko prawie: około godziny 6:20 w Suwałkach Srebrny Glob przejdzie mniej więcej 1 minutę kątową na północ od Dschubby, natomiast na południu Polski odległość ta będzie ponad 2 razy większa. Obserwacja tego przejścia będzie dość trudna, gdyż do największego zbliżenia dojdzie na całkiem jasnym już niebie, tuż przed świtem.
Tego samego poranka Księżyc znajdzie się około 8° na północny zachód od Antaresa – najjaśniejszej gwiazdy całej konstelacji, która świeci z jasnością obserwowaną około +1 magnitudo. Niestety w tym przypadku największe zbliżenie będzie miało miejsce prawie dokładnie 12 godzin później, a kolejnego poranka, w czwartek 16 lutego ujrzymy Księżyc w fazie 34% około 8° na północny wschód od Antaresa.
Weekend naturalny satelita Ziemi spędzi w gwiazdozbiorze Strzelca. Jego faza będzie wtedy już całkiem mała: w sobotę 18 lutego 15%, zaś dobę później – zaledwie 8%. W sobotę Księżyc przejdzie około 6° od Nunki – drugiej co do jasności gwiazdy konstelacji.
Jednak ciekawie będzie się działo właśnie tam, gdzie znajdował się będzie Księżyc: Srebrny Glob zakryje gwiazdę ξ2 Sagitarii, która świeci z jasnością obserwowaną +3,5 magnitudo. Niestety obserwacja zjawiska będzie trudna: zakrycie zajdzie tuż po wschodzie Księżyca we wschodniej Polsce, a w północno-zachodnim krańcu naszego kraju Księżyc będzie wtedy jeszcze pod horyzontem. Natomiast ciekawsze odkrycie (ponieważ zajdzie przy ciemnym brzegu) będzie już obserwowalne w całym kraju, ale też nisko nad horyzontem i na jasnym już tle nieba. Szczegóły w poniższej tabelce:
| Zakrycie gwiazdy ξ2 Sgr przez Księżyc 18 lutego 2012 r. | ||||
|---|---|---|---|---|
| Miasto | Zakrycie | wysokość Księżyca [°] | Odkrycie | wysokość Księżyca [°] |
| Gdańsk | 5:02 | -1 | 6:01 | 6 |
| Kraków | 4:58 | 3 | 5:55 | 9 |
| Krosno | 4:59 | 3 | 5:55 | 10 |
| Łódź | 5:00 | 2 | 5:57 | 8 |
| Poznań | 4:59 | 0 | 5:56 | 6 |
| Suwałki | 5:04 | 2 | 6:05 | 8 |
| Szczecin | 4:59 | -2 | 5:55 | 5 |
| Warszawa | 5:01 | 2 | 6:00 | 8 |
| Wrocław | 4:58 | 1 | 5:53 | 7 |
| Żywiec | 4:58 | 3 | 5:53 | 9 |
W niedzielę 19 lutego obserwacja Księżyca nie będzie prostym zadaniem (szczególnie na północny naszego kraju). W Łodzi Księżyc wzejdzie około półtora godziny przed Słońcem, zaś o godzinie podanej na mapce świecić będzie zaledwie 2° nad południowo-wschodnim horyzontem. Trzeba więc będzie mieć odsłonięty widnokrąg, aby go dostrzec, ale warto na niego zapolować, ponieważ ładnie powinno być widoczne światło popielate (można już na nie zasadzać się od czwartku).
Mapka pokazuje położenie Marsa i Saturna w trzecim tygodniu lutego 2012 roku. Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).
Opis zjawisk tego tygodnia zacząłem od Księżyca i druga mapka też będzie ze Srebrnym Globem, który w nocy z niedzieli 12 lutego na poniedziałek 13 lutego przebywał kilka stopni od Saturna, o czym była już mowa. Ale warto tutaj przypomnieć, że o godzinie podanej na mapce Księżyc będzie miał fazę 69% i będzie świecił około 8° od Spiki oraz 7° od Saturna.
Planeta z pierścieniami powoli zbliża się do opozycji i obecnie dość szybko zwiększa swoje rozmiary kątowe oraz jasność. W tym tygodniu Saturn będzie świecił blaskiem +0,5 wielkości gwiazdowej, natomiast jego tarcza będzie miała wielkość ponad 18″. Maksymalna elongacja Tytana (zachodnia) wypada w tym tygodniu w niedzielę 19 lutego.
38° na północny zachód od Saturna świeci Mars, któremu do opozycji brakuje zaledwie 3 tygodnie i w związku z tym Czerwona Planeta jest teraz atrakcyjnym celem obserwacji dla posiadaczy teleskopów, ale również dla posiadaczy mniejszych instrumentów optycznych, a także dla tych, którzy do dyspozycji mają tylko swoje oczy. Ci pierwsi, dysponując powiększeniem co najmniej dużych kilkudziesięciu razy mogą próbować dostrzec jakieś szczegóły na tarczy planety (najłatwiej dostrzec czapę polarną), natomiast ci ostatni mogą obserwować bardzo jasny punkt na niebie o wyraźnie rdzawym kolorze, widocznym na pierwszy rzut oka.
Czerwona Planeta znajduje się obecnie około 8° na południowy zachód od Deneboli – jasnej gwiazdy (choć sporo słabszej od Marsa) w najbardziej na wschód wysuniętej części Lwa. Jak wspomniałem nie powinno być problemu z identyfikacją planety: pod koniec tygodnia jasność Marsa wyniesie -1 magnitudo, zaś jej tarcza będzie miała średnicę prawie 13,5 sekundy kątowej. Faza już będzie w praktyce niedostrzegalna, ponieważ będzie wynosić 99%. Mars będzie więc zdecydowanie najjaśniejszym obiektem gwiazdowym w tej części nieba.
Animacja pokazuje położenie Wenus i Jowisza w trzecim tygodniu lutego 2012 roku. Animację wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).
Na wieczornym niebie w coraz bliższym sąsiedztwie świecą Wenus i Jowisz, do których w przyszłym tygodniu dołączy jeszcze Merkury. Wenus przebywa na tle gwiazdozbioru Ryb, natomiast Jowisza – w sąsiednim Baranie. W poniedziałek odległość między planetami wynosić będzie prawie 28°, ale do niedzieli zmniejszy się do 22°.
Druga planeta od Słońca świeci z jasnością -4,2 wielkości gwiazdowej, a jej tarcza urośnie do końca tygodnia do ponad 17″ (czyli będzie porównywalna rozmiarami do tarczy Saturna). W tym czasie faza planety zmniejszy się do 68% i dzięki temu jest ona coraz łatwiejsza do zaobserwowania.
Uważnie przyglądając się mapkom na animacji można zauważyć, że w tym tygodniu Wenus przetnie
Jowisz świeci znacznie słabiej – z jasnością -2,2 wielkości gwiazdowej, ale za to jego tarcza ma ponad 2 razy większą średnicę kątową 37″. Tutaj faza wynosi 99% i w praktyce trudno ją dostrzec.
W układzie księżyców galileuszowych będzie można zaobserwować kilkanaście zjawisk. Polecam zwłaszcza obserwacje w piątek 17 lutego, gdy w krótkim odstępie czasu Europa najpierw wyjdzie zza tarczy Jowisza (skończy się zakrycie), a 4 minuty później wejdzie w cień Jowisza (zacznie się zaćmienie). Czyli Europa pojawi się tylko na kilka minut i zaraz zniknie na kolejne 2,5 godziny. Wszystko to będzie się działo tuż na wschód od tarczy planety. Szczegóły w poniższej liście:
- 14 lutego, godz. 20:58 – wejście Io na tarczę Jowisza,
- 14 lutego, godz. 22:14 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
- 14 lutego, godz. 23:10 – zejście Io z tarczy Jowisza,
- 15 lutego, godz. 18:12 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
- 15 lutego, godz. 20:32 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
- 15 lutego, godz. 21:38 – wyjście Io z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
- 15 lutego, godz. 23:02 – zejście Europy z tarczy i jednocześnie wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
- 16 lutego, godz. 17:40 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
- 16 lutego, godz. 18:56 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
- 17 lutego, godz. 17:54 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
- 17 lutego, godz. 17:58 – wejście Europa w cień Jowisza (początek zaćmienia),
- 17 lutego, godz. 20:28 – wyjście Europy z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
- 19 lutego, godz. 18:14 – wyjście Ganimedesa zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
- 19 lutego, godz. 21:12 – wejście Ganimedesa w cień Jowisza (początek zaćmienia),
- 19 lutego, godz. 23:06 – wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza (koniec zaćmienia).
