13 stycznia 2014 sonda kosmiczna NEOWISE (Near-Earth Object Wide-field Infrared Survey Explorer) należąca do NASA, zauważyła nigdy wcześniej niewidzianą planetoidę. Jest to jego pierwsze odkrycie od wyjścia ze stanu hibernacji w zeszłym roku.
Artykuł napisała Agata Świąder.
NEOWISE pierwotnie nazywano WISE (Wide-field Infrared Survey Explorer). Wykonywał on do tej pory najbardziej wszechstronne badania komet i planetoid. Wyłączono go w roku 2011, po zakończeniu jego głównej misji. Ale we wrześniu 2013 został ponownie aktywowany, przemianowany i dano mu nową misję – identyfikowanie grupy potencjalnie niebezpiecznych okołoziemskich obiektów. NEOWISE może również pomagać w charakteryzowaniu wcześniej wykrytych planetoid, które mogłyby być brane pod uwagę jako potencjalne cele dla przyszłych misji eksploracyjnych.
Pierwsze odkrycie NEOWISE w jego nowej misji pojawiło się 29 grudnia – była to krążąca blisko ziemskiej orbity planetoida oznaczona 2013 YP139. Zaawansowane oprogramowanie sondy wykryło ruchomy obiekt na tle nieruchomych gwiazd. W czasie przeszukiwania nieba podczas okrążania Ziemi, NEOWISE obserwował planetoidę kilka razy w ciągu połowy dnia, do czasu, aż obiekt przemieścił się poza jego pole widzenia. By potwierdzić odkrycie, naukowcy Uniwersytetu Arizony użyli teleskopu Spacewatch w Narodowym Obserwatorium Kitt Peak. Peter Birtwhistle, astronom-amator w Obserwatorium Great Shefford w Berkshire w Anglii, również potwierdził obserwację. NASA przewiduje, że 2013 YP139 będzie pierwszą z setek planetoid odkrytych przez NEOWISE.
„Jesteśmy zachwyceni powrotem do odnajdywania i charakteryzowania planetoid i komet, zwłaszcza tych, które zbliżają się do Ziemi” – mówi Amy Mainzer z Laboratorium Napędów Odrzutowych NASA w Pasadenie, w stanie Kalifornia, główna badaczka misji. „Z naszymi sensorami podczerwieni, które wykrywają ciepło, możemy mierzyć ich rozmiary i zdolność odbijania światła„.
2013 YP139 znajduje się około 43 mln kilometrów od Ziemi. Bazując na jej podczerwonej jasności, naukowcy szacują, że ma około 650 metrów średnicy i jest nadzwyczajnie czarna, jak kawałek węgla. Planetoida okrąża Słońce po orbicie eliptycznej, wychylonej od płaszczyzny naszego Układu Słonecznego i jest klasyfikowana jako potencjalnie niebezpieczna. Istnieje możliwość, że jej orbita przesunie się na odległość prawie 500 tys. kilometrów od Ziemi. Jest to trochę więcej niż odległość od Ziemi do Księżyca. Jednak nie przybliży się ona zbytnio w ciągu następnego stulecia.
Podczas trwania pierwszej misji w 2010 i na początku 2011 roku, WISE odkrył ponad 34 tysiące i scharakteryzował całkowicie 158 tysięcy planetoid w Układzie Słonecznym. Jego reaktywacja we wrześniu nastąpiła po 31 miesiącach hibernacji.
NEOWISE będzie kontynuował wykrywanie planetoid i komet. Obserwacje będą automatycznie przesyłane do Minor Planet Center w Cambridge, w stanie Massachusetts, do porównania względem znanego katalogu obiektów Układu Słonecznego i do określania orbit, jeśli obiekty nie są znane. Zarówno profesjonaliści, jak i amatorzy w dziedzinie astronomii będą kontynuować obserwacje, zapewniając ustalenie pewnych orbit wcześniej niespotkanych obiektów.
Detektory podczerwieni, podobne do kamer na NEOWISE, są wręcz idealnym narzędziem do odkrywania i katalogowania planetoid, a także do pogłębiania wiedzy na ich temat. Niektóre z obiektów, o których NEOWISE będzie zbierał dane, mogą stać się kandydatami do planowanej przez NASA misji, której celem ma być przechwycenie i przemieszczenie planetoidy, a następnie wysłanie na nią człowieka.
