Obkiety Thorne’a-Żytkowej (z ang. TZO) zostały po raz pierwszy teoretycznie przewidziane w 1975 roku przez Kipa Thorne’a i Annę Żytkową. Są to hybrydy, będące połączeniem czerwonego nadolbrzyma i gwiazdy neutronowej. Ich ewolucja rozpoczyna się od układu podwójnego dwóch masywnych gwiazd. W wyniku eksplozji supernowej z jednej z nich powstaje gwiazda neutronowa. Jako, że taka eksplozja nigdy nie jest idealnie symetryczna, gwiazda neutronowa może spaść na nadolbrzyma. Obiekty te są niezwykle podobne do typowych nadolbrzymów np. do Betelgezy znajdującej się w gwiazdozbiorze Oriona. Różnice ujawnia dopiero spektrografia, ze względu na unikalne procesy chemiczne zachodzące wewnątrz TZO. Niedawne obserwacje mogą dowieść, że TZO nie są tylko czystą teorią.

Naukowcy dokonali swojego odkrycia przy pomocy Teleskopów Magellana o zwierciadłach o średnicy 6.5 metra, znajdujących się w Chile. Eksperyment polegał na badaniu widm emisyjnych czerwonych nadolbrzymów i sprawdzaniu w ten sposób z jakich pierwiastków się składają. Gdy po raz pierwszy analizowane było widmo gwiazdy HV 2112 , znajdującej się w Małym obłoku Magellana, wywołało ono zdziwienie wśród badaczy. Dokładniejsza analiza wykazała obecność rubidu, litu i molibdenu. Wcześniejsze badania pokazują, że te pierwiastki mogą powstać w innych procesach, ale ich obecność w czerwonym olbrzymie jednoznacznie wskazuje, że jest to TZO.

Anna Żytkowa nie kryje radości z powodu eksperymentalnego potwierdzenia jej teorii. Relacjonuje dodatkowo, że istnienie TZO było czysto teoretyczne, ale jednocześnie niemożliwe do obalenia. Astronomowie są jednak bardzo ostrożni co do wyciągania daleko idących wniosków, ponieważ dane obserwacyjne nie do końca pasują do przewidywań teoretycznych. Nie wiadomo czy źródłem tych nieścisłości jest teoria, czy rodzaj badanego obiektu.

Wcześniejsze doniesienia o tych badaniach można znaleźć Kandydat na obiekt Thorne'a-Żytkowej w Małym Obłoku Magellana„>tutaj.

Autor

Grzegorz Sochacki