Księżyc minął już pełnię i z biegiem czasu jego światło stanie się coraz słabsze. W piątek 9 marca Srebrny Glob przejdzie przez ostatnią kwadrę i podąży ku nowiu. W pierwszej części tygodnia Księżyc spotka się z Jowisza, a w weekend – z Marsem, Westą i Saturnem. Na niebie wieczornym coraz lepiej widać parę Merkury – Wenus, pogarszają się za to warunki widoczności Urana i Miry. Przez większą część nocy można obserwować planetę karłowatą (1) Ceres.

Starry Night

Animacja pokazuje położenie planet Merkury i Wenus w końcu pierwszej dekady marca 2018 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Na początku zeszłego tygodnia wieczorem nisko nad linią horyzontu można było dostrzec tylko planetę Wenus, a teraz wyżej od niej wznosi się planeta Merkury, dążąca ku maksymalnej elongacji wschodniej w połowie marca. W najbliższych dniach planety nadal będą tworzyć ciasną parę, lecz nie tak bliską, jak wcześniej. Wenus utrzyma jasność -3,9 wielkości gwiazdowej, natomiast Merkury osłabnie do -0,6 magnitudo. Pierwsza planeta od Słońca pokaże się wyraźnie wyżej od drugiej. Szczegóły pokazuje poniższa tabela:

Starry Night

Mapka pokazuje położenie planety Uran i gwiazdy zmiennej Mira Ceti w końcu pierwszej dekady marca 2018 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Niedaleko pary Merkury – Wenus znajduje się planeta Uran i gwiazda zmienna Mira Ceti, ale do ich dostrzeżenia trzeba poczekać, aż zdecydowanie się ściemni, gdy dwie pierwsze planety już zajdą. Niestety do tego czasu oba ciała niebieskie zbliżą się bardzo do horyzontu. Na początku nocy astronomicznej zajmą pozycję na wysokości około 10°. Do końca tygodnia Uran zmniejszy dystans do gwiazdy o Psc do mniej niż 2°. Obecnie Uran świeci z jasnością +5,9 magnitudo.

Mira nadal jest sporo jaśniejsza od Urana, jej jasność ocenia się teraz na około 4,5 magnitudo, jednak jej obserwacje również utrudnia coraz później zapadający zmierzch. Mira pozostanie dostępna obserwacjom jeszcze tylko przez 2-3 tygodnie. Potem zniknie w zorzy wieczornej. Kolejne maksimum Miry jest prognozowane na 8 grudnia br. zatem już pod koniec października powinna znowu pojaśnieć na tyle, by być łatwo widoczna w lornetkach. Tutaj można pobrać wykonaną na stronie AAVSO mapkę okolic Miry z naniesionymi jasnościami gwiazd porównania.

Starry Night

Mapka pokazuje położenie planety karłowatej (1) Ceres w końcu pierwszej dekady marca 2018 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

O tej samej porze, co Uran i Mira dostępna jest planeta karłowata (1) Ceres, lecz ta świeci wysoko, ponad 60° nad północno-wschodnim widnokręgiem i jeszcze się wznosi. W tym tygodniu Ceres góruje około godziny 21:30 i wędruje około 3,5 stopnia na północ od gwiazdy 4. wielkości ι Cnc. Ceres systematycznie słabnie i obecnie świeci z jasnością +7,5 wielkości gwiazdowej. Planetoida Ceres przygotowuje się do wykonania pętli na swojej trajektorii po niebie i za miesiąc przejdzie tylko 1,5 stopnia na północ od ι Cnc. Tutaj można pobrać wykonaną w programie Nocny Obserwator mapkę z trajektorią planety karłowatej do początku maja 2018 r.

Starry Night

Animacja pokazuje położenie Księżyca, planet Jowisz, Mars i Saturn oraz planetoidy (4) Westa w końcu pierwszej dekady marca 2018 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Jednak najwięcej w najbliższych dniach będzie się działo rano, niewiele przed wschodem Słońca, gdzie trzy obecne przed świtem planety, czyli Jowisza, Marsa i Saturna oraz planetoidę (4) Westa odwiedzi zbliżający się do nowiu Księżyc. Srebrny Glob zaczął tydzień w gwiazdozbiorze Panny, gdzie w fazie 88% spotkał się ze Spicą, najjaśniejszą gwiazdą tej konstelacji. O godzinie podanej na mapce oba ciała niebieskie dzieliło 6°.

W środę 7 marca Księżyc w fazie 72% spotka się z Jowiszem, przechodząc 4° od niego, a dwa dni później największa planeta Układu Słonecznego zmieni kierunek swego ruchu na wsteczny, co ładnie widać na animacji, jak Mars, Saturn i Westa przemieszczają się z dnia na dzień, a Jowisz stoi w miejscu. Zmiana ruchu na wsteczny jak zawsze oznacza początek najlepszego okresu widoczności, z kulminacją w opozycji, gdy planeta ma maksymalne rozmiary kątowe i jasność w danym sezonie obserwacyjnym. W tym roku opozycja Jowisza przypada 9 maja, a więc dokładnie 2 miesiące po zmianie kierunku ruchu. Na razie Jowisz świeci blaskiem -2,2 magnitudo, a jego tarcza ma średnicę 40″.

W układzie księżyców galileuszowych planety w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):

• 5 marca, godz. 6:12 – minięcie się Io (N) i Europy w odległości 13″, 81″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
• 7 marca, godz. 0:32 – Ganimedes chowa się w cień Jowisza, 48″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
• 7 marca, godz. 2:26 – wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza, 28″ na zachód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 7 marca, godz. 5:20 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 7 marca, godz. 5:40 – Ganimedes chowa się za tarczę Jowisza, tuż przy jej południowej krawędzi (początek zakrycia),
• 8 marca, godz. 2:30 – Io chowa się w cień Jowisza, 19″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
• 8 marca, godz. 5:48 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 8 marca, godz. 23:50 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 9 marca, godz. 0:58 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 9 marca, godz. 2:02 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 9 marca, godz. 3:08 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 10 marca, godz. 0:16 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 10 marca, godz. 2:10 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 18″, 30″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
• 10 marca, godz. 2:24 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 10 marca, godz. 4:42 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 10 marca, godz. 4:52 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 12 marca, godz. 2:04 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia).

Czwartek 8 marca naturalny satelita Ziemi zarezerwował sobie na odwiedziny gwiazdozbioru Skorpiona. O godzinie podanej na mapce jego faza spadnie do 63% i dotrze on na jakieś 10° na lewo od Jowisza. 3° prawie dokładnie pod Księżycem znajdzie się gwiazda Graffias, czyli gwiazda Skorpiona, oznaczana na mapach nieba grecką literą β, a 3° dalej — Dschubba, oznaczana grecką literą δ. W odległości 11° na godzinie 7 względem Księżyca odnaleźć będzie można Antaresa, najjaśniejszą gwiazdę Skorpiona.

Piątek 9 marca, sobotę 10 marca i niedzielę 11 marca Księżyc spędzi w gwiazdozbiorach Wężownika i Strzelca, w towarzystwie planet Mars i Saturn oraz planetoidy (4) Westa. Wszystkie trzy ciała poruszają się ruchem prostym, czyli z zachodu na wschód. W piątek rano księżycowa tarcza pokaże fazę 53% (ostatnia kwadra tego samego dnia tuż po południu naszego czasu) i znajdzie się w gwiazdozbiorze Wężownika, około 8° na zachód od Westy. Planetoida do końca tygodnia oddali się od gwiazdy Sabik już na ponad 5° i jednocześnie pojaśnieje do +7,3 magnitudo. Jest zatem dobrze widoczna w lornetkach i małych teleskopach. Dobę później Srebrny Glob minie zarówno Westę, jak i Marsa. O godzinie podanej na mapce jego faza spadnie do 44%, a Czerwona Planeta widoczna będzie nieco ponad 3° na godzinie 5 względem Księżyca. Westa znajdzie się 2° dalej, na godzinie 1:30. Mars pojaśniał już do +0,7 wielkości gwiazdowej, a średnica jego tarczy przekroczyła 7″.

W sobotę 10 marca 11° na wschód od Księżyca widoczny będzie Saturn, do którego Srebrny Glob zbliży się na niecałe 2° dobę później. Ostatniego dnia tygodnia sierp Księżyca pokaże fazę 34%. 3° pod nim znajdzie się jasna gromada kulista gwiazd M22, a w odległości 7° na godzinie 7 — gwiazda Nunki, czyli jedna z jaśniejszych gwiazd Strzelca. Tutaj można pobrać wykonaną w programie Nocny Obserwator mapkę z trajektorią Marsa, Saturna i Westy w marcu 2018 r.