Najbliższe kilka nocy upłynie również w silnym blasku Księżyca, jednak ten coraz słabiej będzie wpływał na obserwacje innych ciał niebieskich, gdyż jest już po pełni, a w niedzielę 8 kwietnia rano przejdzie przez ostatnią kwadrę. Do tego czasu Srebrny Glob minie planety Jowisz, Mars i Saturn, a także planetoidę (4) Westa. Po drodze Księżyc zakryje dwie dość jasne gwiazdy μ i π Sagittarii. Na niebie wieczornym tuż po zmierzchu została samotna Wenus, zaś w południowej początkowo części nieboskłonu można odnaleźć planetę karłowatą (1) Ceres i mirydę R Leo.

Starry Night

Animacja pokazuje położenie Wenus w pierwszym tygodniu kwietnia 2018 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Merkury w niedzielę 1 kwietnia przeszedł przez koniunkcję dolną ze Słońcem, a potem przeniesie się na niebo poranne, dążąc do maksymalnej elongacji zachodniej 29 kwietnia. I choć osiągnie wtedy odległość ponad 27° od Słońca, to ze względu na niekorzystne nachylenie ekliptyki do wschodniego widnokręgu z dużych szerokości geograficznych planeta pozostanie niewidoczna w zasadzie aż do przełomu sierpnia i września przy okazji kolejnej widoczności porannej. Po drodze czeka nas wieczorna widoczność planety w czerwcu i lipcu, ale wtedy nachylenie ekliptyki do wieczornego widnokręgu zmienia się na niekorzystne i warunki obserwacyjne Merkurego podczas tej elongacji będą trudne.

Stąd planeta Wenus świeci, jako samotna latarnia nisko nad zachodnim widnokręgiem niewiele po zachodzie Słońca. Dopiero pod koniec drugiej dekady kwietnia na kilka dni dołączy do niej Księżyc w fazie cienkiego sierpa. Godzinę po zmierzchu planeta zajmuje pozycję na wysokości około 7° i przez cały czas świeci blaskiem -3,9 wielkości gwiazdowej. Również niewiele na razie zmienia się wygląd tarczy planety, jej średnica wynosi 11″, a faza do końca tygodnia spadnie do 93%. Wenus wędruje przez gwiazdozbiór Barana i w najbliższych dniach przejdzie jakieś 10° na południe od gwiazd głównej figury gwiazdozbioru.

Starry Night

Mapka pokazuje położenie planety karłowatej (1) Ceres oraz mirydy R Leo w pierwszym tygodniu kwietnia 2018 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Gdy Wenus zachodzi, wysoko nad południowo-zachodnią częścią nieboskłonu pokazują się planeta karłowata (1) Ceres oraz miryda R Leonis. Ceres cały czas wędruje przez gwiazdozbiór Raka. Planetoida pokonała już zakręt na kreślonej przez siebie pętli i przesuwa się w kierunku południowo-wschodnim Do końca tygodnia Ceres zbliży się do gwiazdy 4. wielkości ι Cnc na niewiele więcej niż 100 minut kątowych. Jednocześnie jej jasność spadnie do +8 magnitudo. Dlatego ten tydzień jest ostatnim, w którym pojawia się Ceres w aktualnym sezonie obserwacyjnym. 5 kwietnia wieczorem Ceres zbliży się na mniej niż 3′ do gwiazdy 6. wielkości 46 Cancri. Tutaj można pobrać wykonaną w programie Nocny Obserwator mapkę z trajektorią planety karłowatej do końca pierwszej dekady kwietnia br.

W sąsiednim gwiazdozbiorze Lwa, jakieś 25° na południowy wschód od Ceres, znajduje się długookresowa gwiazda zmienna R Leonis. Jednak dużo lepiej do jej odnalezienia nadaje się najjaśniejsza gwiazda Lwa, Regulus. R Leo znajduje się jakieś 5° na zachód od niej. Należy ona do zmiennych pulsujących klasy Mira Ceti, z okresem zmian blasku równym 310 dni. W tym roku według „Almanachu Astronomicznego na rok 2018” Tomasza Ściężora maksimum R Leonis przypada 18 marca, według AAVSO — 27 marca i wydaje się, że krzywa blasku się wypłaszcza. Obecnie jasność gwiazdy szacuje się na około +5 magnitudo. Tutaj można pobrać wykonaną na stronie AAVSO mapkę najbliższej okolicy R Leonis, z naniesionymi jasnościami gwiazd porównania.

Starry Night

Animacja pokazuje położenie Księżyca, planet Jowisz, Mars i Saturn oraz planetoidy (4) Westa w pierwszym tygodniu kwietnia 2018 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

W drugiej części nocy na nieboskłonie dominuje Księżyc oraz jasne planety Układu Słonecznego. Srebrny Glob zacznie tydzień w gwiazdozbiorze Panny, na granicy z Wagą, potem przejdzie niedaleko planety Jowisz, a następnie przez Skorpiona, Wężownika i skończy tydzień w Strzelcu, niedaleko pary planet Mars-Saturn. W niedzielę 8 kwietnia rano Księżyc przejdzie przez ostatnią kwadrę.

W poniedziałek rano naturalny satelita Ziemi dotrze na pogranicze gwiazdozbiorów Panny i Wagi, a jego tarcza zmniejszy fazę do 97%. O godzinie podanej na mapce dla tego dnia Księżyc zajmie pozycję na wysokości 23° nad południowo-zachodnią częścią nieboskłonu. W odległości 10° na godzinie 4. względem niego da się dostrzec Spikę, najjaśniejszą gwiazdę konstelacji Panny, zaś w odległości 2-krotnie większej, lecz na godzinie 8 — planeta Jowisz.

Dużo bliżej Jowisza Księżyc przejdzie w ciągu kolejnych dwóch dni. We wtorek 3 kwietnia i środę 4 kwietnia Srebrny Glob przemierzy gwiazdozbiór Wagi. Pierwszego z wymienionych dni jego tarcza zmniejszy fazę do 92%. 4° pod nim znajdzie się gwiazda Zuben Elgenubi, druga co do jasności gwiazda Wagi, choć oznaczana na mapach nieba grecką literą α, natomiast do Jowisza Księżyc zbliży się na 8°. Dobę później oświetlenie księżycowej tarczy jeszcze spadnie, do 86%, a największa planeta Układu Słonecznego znajdzie się 6° na prawo od niej.

Do końca tygodnia jasność Jowisza przekroczy wartość -2,4 wielkości gwiazdowej, a jego tarcza urośnie do 43″. Do opozycji planety został już tylko miesiąc i Jowisz jest już bliski swojej maksymalnej jasności i rozmiarów kątowych w tym sezonie obserwacyjnym. W układzie księżyców galileuszowych Jowisza w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):

• 2 kwietnia, godz. 1:06 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 2 kwietnia, godz. 6:12 – Europa chowa się w cień Jowisza, 25″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
• 4 kwietnia, godz. 0:22 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 4 kwietnia, godz. 2:00 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 4 kwietnia, godz. 2:50 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 4 kwietnia, godz. 4:18 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 5 kwietnia, godz. 23:22 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 6 kwietnia, godz. 4:42 – minięcie się Io (N) i Europy w odległości 17″, 71″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
• 7 kwietnia, godz. 5:32 – Io chowa się w cień Jowisza, 14″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
• 8 kwietnia, godz. 2:52 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 8 kwietnia, godz. 3:36 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 8 kwietnia, godz. 5:04 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 8 kwietnia, godz. 5:44 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 9 kwietnia, godz. 0:00 – Io chowa się w cień Jowisza, 13″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
• 9 kwietnia, godz. 0:06 – minięcie się Ganimedesa (N) i Europy w odległości 26″, 131″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
• 9 kwietnia, godz. 2:52 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia).

Po minięciu Jowisza Księżyc powędruje w kierunku pary planet Mars-Saturn. Ale zanim do niej dotrze, w czwartek 5 kwietnia w fazie 79% przejdzie 8° na północ od Antaresa, najjaśniejszej gwiazdy konstelacji Skorpiona, natomiast w piątek 6 kwietnia zbliży się na mniej niż 9° do planetoidy (4) Westa, jednocześnie zmniejszając oświetlenie tarczy do 70%. Kolejnego ranka mający fazę 61% Księżyc przemieści się na południowy wschód od Westy, sąsiadując z nią w odległości niecałych 5°. W bardzo podobnej odległości, ale na wschód od Księżyca znajdzie się wtedy planeta Saturn, a niecałe 3° od Saturna — planeta Mars. W sobotę 7 kwietnia naturalny satelita Ziemi zakryje całkiem jasną gwiazdę μ Sagittarii. Z Polski nie da się obserwować zakrycia, te będzie widoczne we wschodniej Europie i północno-zachodniej Azji. U nas Księżyc jeszcze nie zdąży wtedy wyłonić się zza widnokręgu. Da się obserwować tylko odkrycie, około godziny 2:40 naszego czasu (0:40 UT), ale ta faza zjawiska jest łatwiejsza do zaobserwowania, gdyż zajdzie przy ciemnym brzegu Księżyca.

Wszystkie trzy opisywane w poprzednim akapicie ciała Układu Słonecznego zbliżają się do swoich opozycji. Saturn i Westa uczynią to pod koniec czerwca, natomiast Mars — miesiąc później. Saturn z Westą na około dwa miesiące przed opozycją zmienią kierunek swojego ruchu na wsteczny, stąd przez cały miesiąc planeta Saturn, która zmieni kierunek ruchu 18 kwietnia przesunie się tylko o 14 minut kątowych w stosunku do położenia z 1 kwietnia, a ostatniego dnia miesiąca zbliży się do tej pozycji na 7′. Do końca tego tygodnia jasność Saturn wyniesie +0,5 magnitudo, a jego tarcza zwiększy średnicę do 17″.

Planeta Mars minie planetę Saturn w poniedziałek 2 kwietnia, przechodząc mniej niż 1,5 stopnia na południe od niej. Jednocześnie Czerwona Planeta przejdzie zaledwie 22′ na północ od jasnej gromady kulistej gwiazd M22. Do końca tygodnia dystans między planetami zwiększy się 2-krotnie, a do końca miesiąca osiągnie ponad 14&deg. W niedzielę 8 kwietnia jasność Marsa urośnie do +0,1 wielkości gwiazdowej, przy tarczy, średnicy 9″. Cały czas mała jest faza Marsa, wynosząca 88%.

Jakieś 10° na północny zachód od Saturna swoją pętlę na niebie kreśli planetoida (4) Westa. Ona też przygotowuje się do opozycji w końcu drugiej dekady czerwca i na początku maja zmieni kierunek ruchu na wsteczny, przesuwając się na południowy zachód. Planetoida wędruje mniej więcej 1,5 stopnia na północ od gromady otwartej M23 i na początku tygodnia zbliży się na mniej niż 4′ do słabszej gromady otwartej NGC 6507, a w środę 4 kwietnia przejdzie około 20′ na południe od gwiazdy 6. wielkości 6 Sgr. Do końca tygodnia blask Westy zwiększy się do +6,9 wielkości gwiazdowej.

Trajektorie Westy, Saturna i Marsa w kwietniu br. można zobaczyć na mapce, wykonanej w programie Nocny Obserwator. Nie zaznaczyłem na niej trajektorii Saturna, gdyż przesunie on się w tym czasie zbyt mało, by to zaznaczyć na mapce w tej skali. Widać również wyraźnie, że Westa stopniowo zwalnia, odchylając się jednocześnie na południe.

W niedzielę 8 kwietnia Księżyc w ostatniej kwadrze wzejdzie około godziny 2:30. Coraz szersza para planet pokaże się odpowiednio 4 (Mars) i 7 (Saturn) stopni na prawo od Księżyca. W tym samym momencie niecały stopień na wschód od niego znajdzie się jaśniejsza niż 3 magnitudo gwiazda π Sgr, nosząca również nazwę Abaldah, czyli najbardziej na wschód wysunięta gwiazda z charakterystycznego wianuszka gwiazd w północno-wschodniej części Strzelca. Dwie godziny później Srebrny Glob przesłoni tę gwiazdę i tym razem z Polski da się obserwować zarówno zakrycie, jak i odkrycie, gdyż obszar widoczności zakrycia gwiazdy π Sgr jest podobny, jak w przypadku μ Sgr, lecz przesunięty nieco na zachód, ale do odkrycia dojdzie już na jasnym niebie, niewiele przed wschodem Słońca, zwłaszcza na Pomorzu Zachodnim. Dokładne czasy zakryć i odkryć wspomnianych gwiazd przedstawia poniższa tabela: