Ze względu na 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości we wszystkich możliwych miejscach natykamy się na polski wątek. Dlatego też dzisiaj w Ludziach kosmosu pojawi się Polak, a przy tym jeden z najbardziej cenionych astrofizyków na świecie – profesor Bohdan Paczyński.
Bohdan Paczyński urodził się w Wilnie w lutym w 1940 r., a więc krótko po tym, jak te ziemie dostały się pod okupację litewską. Paczyński już od najmłodszych lat interesował się astronomią. Jako uczeń liceum prowadził obserwacje gwiazd zaćmieniowych w Obserwatorium Uniwersytetu Warszawskiego w Ostrowiku. Jego pierwszy artykuł naukowy został opublikowany, zanim jeszcze rozpoczął studia. Za to zdobycie tytułu magistra astronomii zajęło mu 3 lata, a doktora zaledwie 2 lata. Tematem pracy doktorskiej była statystyka materii międzygwiezdnej.
Działalność naukową Paczyńskiego można podzielić na kilka okresów. W pierwszym, jeszcze przed podjęciem studiów, zajmował się głównie badaniami fotometrycznymi gwiazd zaćmieniowych i pulsujących. Lata 60. to z kolei prace teoretyczne nad modelami ewolucji gwiazd, zwłaszcza tych znajdujących się w ciasnych układach podwójnych. Był pionierem stosującym metody numeryczne do rozwiązania zagadnień związanych ze skutkami utraty materii przez jeden z obiektów wchodzących w układ podwójny. Prace te sprawiły, że stał się niezwykle szanowanym na arenie międzynarodowej astrofizykiem specjalizującym się w ewolucji gwiazd.
W połowie lat 70. astronom został dyrektorem Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie (dawniej Zakładu Astronomicznego Polskiej Akademii Nauk). Członkiem Akademii został w wieku zaledwie 36 lat, co uczyniło go najmłodszym pośród grona polskich naukowców tej instytucji. W tej samej dekadzie rozpoczął prace nad mikrosoczewkowaniem grawitacyjnym.
Początek lat 80. przyniosły w Polsce stan wojenny. Paczyński, który wtedy znajdował się w Kalifornijskim Instytucie Technologicznym, zdecydował się na to, by na stałe pozostać w Stanach Zjednoczonych, gdzie od 1982 r. był profesorem na Uniwersytecie w Princeton. Od tamtego czasu całkowicie skupił się na badaniu soczewkowania grawitacyjnego, w szczególności, gdy soczewki były niezwykle cienkie lub grube, a także nad rozbłyskami gamma. W 1995 r. nawet odbyła się debata w sali Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie pomiędzy Bohdanem Paczyńskim a Donaldem Lambem, która była moderowana przez astronoma Martina Reesa. Debata dotyczyła odległości, w jakich znajdują się źródła błysków gamma. Lamb twierdził, że pochodzą one od obiektów w Drodze Mlecznej, natomiast Paczyński był zwolennikiem teorii rozbłysków pochodzących z kosmologicznych odległości, tzn. ze źródeł znajdujących się poza naszą galaktyką. Choć debata nie rozstrzygnęła, kto miał rację, wkrótce okazało się, że to teoria Paczyńskiego była poprawna.
Mimo że, Paczyński nie wrócił już do Polski, to aktywnie wspierał rozwój polskiej astronomii. Podczas stanu wojennego zakupywał prenumeraty czasopism i profesjonalny sprzęt obserwacyjny dla polskich ośrodków badawczych, a później co roku zapraszał na Uniwersytet w Princeton kilku warszawskich astronomów. Co więcej, na podstawie jego idei powstał projekt OGLE, którym kieruje profesor Udalski z Uniwersytetu Warszawskiego.
Profesor Paczyński zmarł w Princeton w 2007 roku po długiej chorobie nowotworowej mózgu.
