Po prawej stronie znajduje się zdjęcie wykonane w zakresie promieniowania rentgenowskiego. Kolorami czerwonym, zielonym i niebieskim zaznaczono kolejno promieniowanie rentgenowskie nisko-, średnio- i wysokoenergetyczne. Obiekt Terzan 5 CX1 jest zaznaczony na zdjęciu jako CX1. Po lewej stronie przedstawione zostało zdjęcie tego samego obszaru, ale wykonane w świetle widzialnym przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a.

Terzan 5 CX1 – ta nazwa niewiele mówi, jednak kryje się za nią bardzo ciekawy układ podwójny złożony z gwiazdy neutronowej (pozostałości po wybuchu supernowej) oraz gwiazdy podobnej do Słońca, lecz o mniejszej masie. Co w nim niezwykłego? Na podstawie danych obserwacyjnych zbieranych przez ponad 15 lat zauważono, że układ ten przez kilka lat zachowywał się jak zupełnie inny typ obiektu.

Podczas obserwacji w 2003 r. przeprowadzonych za pomocą Teleskopu Kosmicznego Chandra układ Terzan 5 CX1 był bardzo jasnym obiektem w zakresie promieniowania rentgenowskiego. Sklasyfikowano go wtedy jako rentgenowski układ binarny. Obiekty tego typu charakteryzują się tym, że gwiazda neutronowa przyciąga materię z mniejszej gwiazdy i tym samym powstaje otaczający ją dysk akrecyjny.

Jednak gdy ponowiono obserwacje tego układu w okresie 2009-2014, okazało się, że emisja promieniowania rentgenowskiego była około 10 razy słabsza niż w 2003 r. Natomiast w obserwatorium radioastronomicznym Very Large Array, Terzan 5 CX1 został zaobserwowany jako źródło radiowe. Na podstawie tych wyników obserwacji sądzono, że gwiazda neutronowa stała się pulsarem o okresie rzędu milisekund. Kiedy w 2016 roku ponowiono obserwacje przy pomocy Chandry, Terzan 5 CX1 znów był dużo jaśniejszy w zakresie rentgenowskim, co wskazywało na to, że obiekt ten na powrót zachowuje się jak rentgenowski układ binarny.

Obecnie planowane są kolejne obserwacje radiowe i rentgenowskie w celu sprawdzenia, czy układ na powrót nie zacznie wykazywać cech pulsara.

Źródła:

Autor

Avatar photo
Anna Wizerkaniuk

Absolwentka studiów magisterskich na kierunku Elektronika na Politechnice Wrocławskiej, członek Zarządu Klubu Astronomicznego Almukantarat, miłośniczka astronomii i książek