O obiekcie:

Gromada Dzika Kaczka, w katalogu Messiera oznaczana jako M11, znajduje się w gwiazdozbiorze Tarczy, wprowadzonym na nieboskłon przez polskiego astronoma Jana Heweliusza. Liczba około 2 900 gwiazd składających się na ten obiekt sprawia, że jest to jedna z najbogatszych w gwiazdy, a jednocześnie najbardziej zwartych spośród znanych nam gromad otwartych. Jest oddalona od Układu Słonecznego o ponad 6 000 lat świetlnych, a jej szacowany wiek to 220 milionów lat.

Gromada została odkryta w 1681 roku jako zamazana mgiełka, a pół wieku później zaobserwowano w niej poszczególne gwiazdy. W 1764 Charles Messier dodał ją do swojego katalogu. Jaśniejsze gwiazdy gromady układają się w kształt litery V, któremu obiekt zawdzięcza swoją nazwę. Oglądana przez niewielki teleskop może bowiem przywodzić na myśl klucz wędrujących ptaków.

W przeciwieństwie do gromad kulistych, gwiazdy w gromadach otwartych są ze sobą związane dość luźno. M11 z czasem będzie się powoli „rozpadać” – poszczególne gwiazdy będą opuszczały gromadę ze względu na przyciąganie grawitacyjne innych masywnych obiektów znajdujących się w pobliżu. Proces ten będzie jednak trwał kolejne miliony lat, zostawiając nam dużo czasu na prowadzenie obserwacji obiektu.

Zdjęcie gromady M11 wykonane za pomocą teleskopu w obserwatorium La Silla w Chile. Niebieskie gwiazdy w centrum gromady to gwiazdy młode i gorące, natomiast czerwone, znajdujące się na obrzeżach, są starsze i chłodniejsze.

Podstawowe informacje:

  • Typ obiektu: gromada otwarta
  • Inne oznaczenia: NGC 6705
  • Jasność obserwowana: 6,3m
  • Gwiazdozbiór: Tarcza (Scutum)
  • Rozmiar kątowy: 14′
  • Rektascensja: 18h 51,1m
  • Deklinacja: -6° 16′

Jak i kiedy obserwować?

Jasność obserwowana gromady M11 świadczy o tym, że trudno dostrzec ją gołym okiem, w związku z czym najlepiej prowadzić obserwacje przez lornetkę lub teleskop. Znajduje się ona w gwiazdozbiorze Tarczy i dla obserwatora znajdującego się na północnej półkuli jest widoczna nad horyzontem w kierunku południowym. Najbardziej korzystne warunki do obserwacji występują w lecie, od czerwca do września. Wówczas obiekt wznosi się wysoko na nocnym niebie.

Poszukiwania gromady M11 najłatwiej rozpocząć od znalezienia gwiazdy Altair, najjaśniejszej w gwiazdozbiorze Orła i jednocześnie jednej z trzech gwiazd tworzących charakterystyczny asteryzm trójkąta letniego. Następnie można poprowadzić linię, często zaznaczoną na mapach nieba, przechodzącą przez kolejne gwiazdy z gwiazdozbioru Orła: δ Aql oraz λ Aql. Gromada M11 znajduje się na południowy zachód od gwiazdy λ Aql, jak widać na poniższej mapce.

Autor

Avatar photo
Katarzyna Mikulska

Od 2013 roku związana z Klubem Astronomicznym Almukantarat