Niezależne teleskopy, w tym należący do Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) kosmiczny teleskop INTEGRAL (INTErnational Gamma-Ray Astrophysics Laboratory), wykryły unikalną mieszankę promieniowania pochodzącą ze zmarłej gwiazdy w naszej galaktyce. To pierwszy w historii przypadek wykrycia takiego promieniowania od tego typu gwiazdy.

Zaobserwowane zdarzenie łączy dwa rodzaje interesujących zjawisk kosmicznych – magnetary oraz szybkie rozbłyski radiowe (FRB). Magnetary to gwiazdy neutronowe, czyli bardzo gęste pozostałości po bardzo masywnej gwieździe o niezwykle silnym polu magnetycznym. Kiedy stają się aktywne, mogą wyemitować krótkie błyski wysokoenergetycznego promieniowania, które trwają nie więcej niż sekundę, ale są miliardy razy intensywniejsze od światła słonecznego. Natomiast FRB stanowią jedną z największych zagadek kosmosu. Odkryte po raz pierwszy w 2007 roku, są intensywnymi błyskami w zakresie fal radiowych, ale trwają bardzo krótko – zaledwie kilka milisekund. Dodatkowo niektóre z nich obserwowane są z tego samego źródła więcej niż raz. Do tej pory wszystkie wykryte FRB pochodziły spoza Drogi Mlecznej.

Pod koniec kwietnia SGR 1935+2154, magnetar odkryty sześć lat temu w gwiazdozbiorze Liska poprzez obserwacje w zakresie promieniowania rentgenowskiego, znów się uaktywnił. Astronomowie zaobserwowali jego aktywność nie tylko w zakresie promieniowania rentgenowskiego, ale i radiowego.

Wizja artystyczna sondy INTEGRAL.

„28 kwietnia INTEGRAL wykrył aktywność magnetara w zakresie promieni rentgenowskich”. – mówi Sandro Mereghetti z Narodowego Instytutu Astrofizyki we Włoszech, główny autor nowego opracowania. „INTEGRAL automatycznie poinformał obserwatoria na całym świecie o zaobserwowanym zjawisku. Było to kilka godzin przed wydaniem jakichkolwiek innych ostrzeżeń, co umożliwiło społeczności naukowej szybkie działanie i bardziej szczegółowe badanie tego źródła”.

Dzięki temu inne obserwatoria zaobserwowały błysk w zakresie radiowym.

Błysk promieniowania radiowego bardzo przypominał FRB, co wspiera teorię mówiącą, że magnetary mogą być źródłem szybkich rozbłysków radiowych. Pokazuje nam też, że aktywność magnetarów może być obserwowana nie tylko na krótkich długościach fal, ale także na długich falach radiowych.

„To pierwszy przypadek wykrycia podobieństwa pomiędzy szybkimi błyskami radiowymi a rozbłyskami magnetarów”. – tłumaczy Sandro Mereghetti.

Autor

Magdalena Pudełko