Zdjęcie w tle: NASA, ESA & A. van der Hoeven
O obiekcie:
M77 to galaktyka spiralna z poprzeczką należąca do gwiazdozbioru Wieloryba. Obiekt jest oddalony od Ziemi o 47 mln lat świetlnych, a jego jasność obserwowana to +8,9m. Jest to jedna z największych galaktyk należących do katalogu Messiera. Jej rozmiar kątowy to 7,1′ x 6,0′, co odpowiada średnicy rzeczywistej około 120000 lat świetlnych. Szacuje się, że nachylenie galaktyki wynosi 40°. Czarna dziura będąca centrum tej galaktyki spiralnej ma masę 15 mln mas Słońca i średnicę 12 lat świetlnych. Całkowita masa galaktyki to około miliarda mas Słońca.
Galaktyka M77 należy do galaktyk Seyferta typu 2 i jest najjaśniejsza na niebie, najbliższą Ziemi i najlepiej zbadaną galaktyką tego typu. Galaktyki Seyferta charakteryzują się jasnym jądrem otoczonym przez silnie zjonizowany gaz. Wykazują one silną emisję promieniowania w zakresie fal radiowych, podczerwonych, widzialnych, ultrafioletowych oraz promieniowania rentgenowskiego. W widmach galaktyk typu pierwszego obserwuje się szerokie pasma promieniowania. Jądra galaktyk typu 2 są przysłonięte przez pył, dlatego w ich widmie widoczne są przede wszystkim wąskie linie. Ten efekt został zaobserwowany po raz pierwszy w galaktyce M77.
Obraz przedstawia wgląd w centralny region aktywnej galaktyki M77 przy rosnącym powiększeniu. Zdjęcie po lewej zostało wykonane za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a. Światło gwiazdowe widzimy na niebiesko, zjonizowany przez aktywne jądro tlen na żółto i zjonizowany wodór na czerwono. Zdjęcie środkowe zostało wykonane przy przez instrument MIDI przy teleskopie VLT przy długości fali 8,7 µm. Przedstawia ono chmurę pyłu i pokazuje bardzo szczegółowo centralne struktury. Obraz po prawej to szkic struktury pyłu w najbardziej wewnętrznym regionie.
Galaktyka M77 jest centralnym członkiem grupy M77, małej grupy powiązanych ze sobą galaktyk. Należą do niej także galaktyki: NGC 1055, NGC 1073, UGC 2161, UGC 2275, UGC 2302, UGCA 44 i Markarian 600. W tym samym regionie można obserwować także galaktyki NGC 1087, NGC 1090, NGC 1094, są one oddalone od grupy M77 i do niej nie należą.
Zdjęcie galaktyki M77 w świetle widzialnym i w zakresie promieniowania rentgenowskiego. Na czerwono zaznaczono promieniowanie rentgenowskie zaobserwowane przez Obserwatorium Rentgenowskie Chandra, a na zielono dane optyczne zebrane przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a.
Podstawowe informacje:
- Typ obiektu: galaktyka spiralna
- Numer w katalogu NGC: NGC 1068
- Jasność: 8,9m
- Gwiazdozbiór: Wieloryb
- Deklinacja: -00°00’48”
- Rektascensja: 02h 42m 40,7s
- Rozmiar kątowy: 7′,1 x 6′,0
Jak obserwować:
M77 można leży około 1° na południowy wschód od δ Ceti, nadolbrzyma o jasności obserwowanej +4,08m. Galaktyka znajduje się bardzo blisko Miry ο Ceti, słynnej czerwonej gwiazdy zmiennej długookresowej. Obiekt można łatwo znaleźć, prowadząc prostą między gwiazdami Wieloryba: Menkar (α Ceti) i Mira (ο Ceti). Obiekt znajduje się mniej więcej w połowie odległości między gwiazdami/
Przy dobrych obiekt można zobaczyć przez lornetkę, wyraźnie widać jasny rdzeń galaktyki. W małych teleskopach M77 widać jako rozmytą kulę światła z jasnym środkiem, a w 4-calowych instrumentach widoczne jest owalne halo galaktyki. Używając instrumentów 8-calowych i większych można zobaczyć szczegóły struktury galaktyki. Najlepszą porą na obserwacje galaktyki M77 jest jesień.
Położenie galaktyki M77 na niebie.
