Upływające pod znakiem pandemii ostatnie miesiące sprawiły, że mogłem nadrobić wiele pozycji literackich, skupionych na szeroko pojętej kosmologii, jej historii, kluczowych postaciach i teoriach, jakie od zarania dziejów towarzyszyły ludzkości. Sporo spośród tych tytułów zagłębiało się w konkretne zagadnienia, skupiając się na poszczególnych naukowcach i otaczających ich realiach, w których przyszło im odkrywać prawdę o Wszechświecie. Wielki spektakl na niebie jednak tego nie robi, a zamiast tego próbuje zająć się wszystkimi tematami jednocześnie. Efekty są do przewidzenia.

Marco Bersanelli podzielił swoją książkę na osiem rozdziałów, w każdym z nich koncentrując się na astronomicznej wiedzy posiadanej przez naszą europejską cywilizację w poszczególnych okresach historycznych. Zaczynamy więc od prehistorycznych malowideł naskalnych w jaskini Lascaux we Francji, by potem, przez starożytną Grecję, mroki średniowiecza, renesans i okres rewolucji naukowej dotrzeć aż do Einsteina, Lemaître’a a ostatecznie sondy Planck i czasów nam współczesnych. Po drodze autor prezentuje również najbardziej pamiętne teksty kultury z danego okresu, które w jakiś sposób zawierają w sobie kosmiczne motywy. Komentuje wizje ich autorów i źródła inspiracji, których słusznie doszukuje się w ówczesnej im wiedzy naukowej.

I wszystko byłoby naprawdę rzetelnym przekrojem historii kosmologii, gdyby Wielki spektakl na niebie był książką przynajmniej ze dwa, może nawet razy większą. Niestety, autor próbuje na ledwo trzystu stronach opisać całą historię odkryć astronomicznych, przedstawić życiorysy najważniejszych postaci i na dodatek dorzucić do tego niepotrzebne, fabularyzowane epizody, których miejsce mogłoby zająć o wiele więcej wartościowych i merytorycznych informacji. Mało który rozdział, (poza tym, w którym Bersanelli rozkłada na czynniki pierwsze niemal całą Boską Komedię Dantego) jest w stanie przedstawić nam coś więcej, niż informacje, które większość zainteresowanych już zna. Dla reszty będzie to natomiast zbyt ogólnikowa i błyskawiczna podróż po meandrach historii nauki, by rzeczywiście coś z tego zapamiętać. Nie wspominając już o tym, że o wielu istotnych wątkach w ogóle tu nie wspomniano, na czele z np. całą cywilizacją dalekiego wschodu i ich wizją Wszechświata.

Tak naprawdę Wielki spektakl na niebie może służyć raczej jako szybkie przypomnienie znanych już faktów historycznych. Sprawna powtórka przed przystąpieniem do innych lektur. Jako taka, rzeczywiście jest w stanie spełnić swoją funkcję i dostarczyć poszukiwanej w niej wiedzy, nie zanudzając czytelnika i dodatkowo przynosząc sporo przyjemności z obcowania ze sztuką z różnych okresów historycznych. Co prawda, niewielką jej częścią, ale jednak wartościową.

Tytuł oryginalny: Il grande spettacolo del cielo
Autor: Marco Bersanelli
Wydawca: Copernicus Center Press
Stron: 324
Data wydania: 20.02.2020

Za możliwość przeczytania Wielki spektakl na niebie dziękuję Copernicus Center Press.

Autor

Avatar photo
Kamil Serafin

Student Automatyki i Robotyki, członek Klubu Astronomicznego Almukantarat. Zastępca redaktor naczelnej portalu AstroNET w latach 2017-2020.