Licząc wszystkie starty amerykańskich firm, w 2020 roku USA startowało 44 razy, z czego 40 razy z powodzeniem. Na drugim miejscu znalazły się Chiny z 35 udanymi misjami orbitalnymi na 39 prób startu. Rosyjski program kosmiczny zajął trzecie miejsce z 17 udanymi startami rakiet zbudowanych przez Rosję, w tym dwie misje Sojuz startujące z europejskiego portu kosmicznego w Gujanie Francuskiej. Rakiety budowane w Europie oraz Japonii dotarły na orbitę po cztery razy.

Indyjski program kosmiczny, mocno ograniczony w wyniku pandemii koronawirusa, miał dwie udane misje orbitalne. Iran przeprowadził dwie próby z jednym sukcesem, a Izrael wystrzelił jedną misję, mającą na celu wysłanie wojskowego satelity szpiegowskiego na orbitę.

Najpopularniejszą rakietą w 2020 roku był Falcon 9 od SpaceX i rosyjski Sojuz. Chińskie rakiety Long March poleciały 34 razy – więcej niż rakiety Falcon 9 czy Sojuz – ale występują w bardzo wielu konfiguracjach, co utrudnia ich klasyfikację do jednej rodziny.

Rakieta Falcon 9 z 60 satelitami Starlink, 18 października, Centrum Kosmiczne im. Kennedy’ego na Florydzie.

Ostateczna liczba startów orbitalnych na całym świecie w 2020 roku zakończyła się na 104 udanych lotach w 114 próbach. Dziesięć nieudanych startów to najwięcej od 1971 roku. Pomimo globalnej pandemii, 114 prób w zeszłym roku to  najwięcej od 1990 r., kiedy budżety wojskowe jeszcze z czasów zimnej wojny pomogły wepchnąć dużo misji na orbitę.

Dla porównania w 2019 roku na całym świecie odbyły się 102 próby startu orbitalnego, a 97 misji pomyślnie dotarło na orbitę Ziemi.

USA

SpaceX w 2020 roku znacząco wyprzedził wszystkie inne firmy sektora kosmicznego z 25 misjami orbitalnymi, w tym setki satelitów sieci Starlink, pierwszy lot z astronautami na pokładzie statku kosmicznego SpaceX Crew Dragon, dwie misje zaopatrzenia stacji kosmicznej ISS i trzy starty, które dostarczyły ładunki bezpieczeństwa narodowego na orbitę dla rządu USA. Wszystkie 25 misji orbitalnych wykorzystywało rakiety Falcon 9. Założyciel SpaceX, Elon Musk, na początku tego roku stał się najbogatszym człowiekiem na Świecie.

ULA (United Launch Alliance), spółka joint venture pomiędzy Boeingiem i Lockheed Martin, wykonała w zeszłym roku sześć misji. Pięć lotów rakietą Atlas 5 ULA wyniosło na orbitę ładunki bezpieczeństwa narodowego, wystartowało z europejską misją naukową Solar Orbiter i wysłało łazik Perseverance od NASA na Marsa. Poza tym pojedynczy start Delta 4-Heavy w grudniu, czyli wystrzelenie ściśle tajnego satelity szpiegowskiego dla National Reconnaissance Office.

Rakieta United Launch Alliance Delta 4-Heavy, 10 grudnia, Cape Canaveral.

Rocket Lab, konstruktor lekkich rakiet rodziny Electron, przeprowadził w zeszłym roku siedem misji z jedną porażką. Firma ma siedzibę w Long Beach w Kalifornii i buduje silniki i inne komponenty w Stanach Zjednoczonych, ale montuje i uruchamia swoje rakiety w Nowej Zelandii. Rakiety Electron mają wystartować w tym roku z nowej platformy startowej w Wirginii. Ze względu na siedzibę Rocket Lab w USA jej statystyki są liczone do firm amerykańskich.

Northrop Grumman przeprowadził w zeszłym roku trzy starty z Mid-Atlantic Regional Spaceport w Wirginii, w tym dwie na Międzynarodową Stację Kosmiczną przy użyciu rakiet Antares oraz jeden lot rakiety Minotaur 4 na paliwo stałe z satelitami dla NRO.

Virgin Orbit, założona przez miliardera Richarda Bransona, wykonała w maju pierwszy lot testowy wystrzelonej z powietrza rakiety LauncherOne u wybrzeży Południowej Kalifornii. Astra, kolejna początkowa firma startowa typu smallsat, wystrzeliła dwie rakiety klasy orbitalnej podczas lotów testowych z Alaski. Wszystkie loty testowe Virgin Orbit i Astra zawiodły, zanim dotarły na orbitę, ale firmy twierdzą, że zgromadziły kluczowe dane, aby doprowadzić do udanych prób w tym roku.

Chiny

39 prób w Chinach w zeszłym roku dorównało rekordowemu poziomowi z 2018 roku, ale Chiny osiągnęły w tym roku więcej udanych startów. Cztery chińskie awarie startowe w tym roku obejmowały debiutancki start rakiety Long March 7A w marcu, awarię Long March 3B w kwietniu z indonezyjskim satelitą komunikacyjnym Palapa N1 oraz problemy podczas startów chińskich lekkich rakiet Kuaizhou 11 i Rakiety Kuaizhou 1A w lipcu i wrześniu.

Główne sukcesy chińskiego programu kosmicznego w 2020 r. obejmowały wystrzelenie łazika Tianwen 1 w kierunku Marsa w lipcu oraz start, lądowanie i powrót z Księżyca misji Chang’e 5 w grudniu. Podczas tej drugiej na Księżycu została wbita chińska flaga. Pod koniec roku Chińska Akademia Nauk wystrzeliła Gravitational Wave High-energy Electromagnetic Counterpart All-sky Monitor (GECAM) z kosmodromu w Xichang.

Rakieta Long March 5B, 5 maja, Centrum Kosmiczne Wenchang na chińskiej wyspie Hainan.

Rosja

Rosyjskie rakiety dostarczyły ładunki na orbitę 17 razy, w czym Sojuz wykonał 15 z tych lotów. Cięższe rosyjskie rakiety nośne Proton i Angara ukończyły w zeszłym roku po jednej misji. Warto zaznaczyć, że Angara A5, która w grudniu wystartowała z sukcesem, jest najcięższą rakietą wybudowaną w Rosji od czasów upadku Związku Radzieckiego.

Rakieta Sojuz wznosi się w kosmos, 14 października, Kosmodrom Bajkonur w Kazachstanie.

Oprócz startów z rosyjskimi ładunkami wojskowymi, misje Sojuz wysłały dwie załogi na Międzynarodową Stację Kosmiczną, dwa loty logistyczne Progress oraz trzy partie ponad 30 satelitów dla komercyjnej sieci szerokopasmowej OneWeb.

Rakiety Sojuz wystartowały również w dwóch misjach z satelitami rozpoznawczymi z Emiratów i Francji z obsługiwanego przez Europę Centrum Kosmicznego w Gujanie Francuskiej. Te loty były obsługiwane przez francuskie Arianespace, ale rosyjscy inżynierowie i technicy zbudowali i zmontowali rakietę Sojuz oraz pomagali przy starcie.

Europa

Europejskie rakiety, również obsługiwane przez Arianespace, zostały wystrzelone z Gujany Francuskiej pięć razy. Rakiety Ariane 5 z powodzeniem wystartowały z Gujany Francuskiej z komercyjnymi satelitami komunikacyjnymi dla Eutelsat, Intelsat, Sky Perfect JSAT, B-SAT i Indian Space Research Organization.

Mniejszy, włoski program rakietowy Vega miał jedną awarię w dwóch próbach startu w zeszłym roku.

Japonia

Cztery japońskie próby w zeszłym roku – wszystkie zakończone sukcesem –  wyniosły na orbitę dwa japońskie satelity związane z obroną i orbiter Hope Mars dla Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

Indie, Iran i Izrael

Indie wykonały dwie misje, w listopadzie i grudniu. Obie dostarczyły swoje ładunki na orbitę. Iran próbował wystrzelić dwa satelity w lutym i kwietniu, ale tylko druga próba zakończyła się sukcesem. Z kolei izraelska rakieta Shavit z powodzeniem umieściła na orbicie wojskowego satelitę obserwacyjnego Ofek 16, co jest pierwszym izraelskim startem satelity od 2016 roku.

Autor

Avatar photo
Szymon Ryszkowski

Redaktor Naczelny Portalu Astronomicznego AstroNET (2021-2022), Prezes Klubu Astronomicznego Almukantarat. Autor gry planszowej Solar System Voyager.