Jeśli mają dojść do skutku długotrwałe wyprawy kosmiczne, trzeba będzie znaleźć skuteczny sposób na kamicę nerkową. O tym problemie pisze „New Scientist”.

Z doświadczeń rosyjskich kosmonautów na stacji kosmicznej „Mir” wynika, że w kosmosie kamienie nerkowe tworzą się szczególnie łatwo. Stawia to pod znakiem zapytania projekty długotrwałych podróży kosmicznych – choćby na Marsa. Początkowo tworzące się w miedniczce nerki kamienie nie sprawiają dolegliwości, jednak gdy poruszają się i zatykają moczowody, ból jest nie do wytrzymania. Kosmonauta staje się niezdolny do kontynuowania misji.

Kamienie nerkowe to twarde złogi zbudowane z kryształków szczawianu lub fosforanu wapnia, niekiedy z moczanów i cystyny. Wytrącają się one z moczu i lokują w nerkach, moczowodach lub pęcherzu. Powstawaniu kamieni sprzyjają między innymi zakażenia dróg moczowych, nieprawidłowa budowa nerek, zaburzenia metaboliczne oraz nadmierne dawki witaminy D.

W przypadku kosmonautów przyczyną może być zmniejszone spożywanie płynów i wydzielanie szczególnie zagęszczonego moczu, z dużą ilością soli wapnia. Wapń warunkach nieważkości uwalnia się ze szkieletu kosmonauty i jest wydalany z moczem.

Tworzeniu się kamieni można zapobiec pijąc dużo wody. Ale oznacza to też zwiększone wydalanie moczu, co w warunkach kosmicznych jest uciążliwym zadaniem (wykorzystuje się woreczki lub instalację odsysającą mocz). Zwłaszcza wykonując prace w przestrzeni kosmicznej trudno ciągle zajmować się czynnościami fizjologicznymi.

Można również podawać cytryniany potasu i magnezu, zapobiegające tworzeniu się kamieni. Zwykle organizm otrzymuje je ze świeżymi owocami, jednak w kosmosie trudno o takie jedzenie, trzeba by więc zaopatrzyć kosmonautów w odpowiednie pastylki.

Badania Josepha Zerwekha z University of Texas przeprowadzone na ochotnikach pozostających w łóżku (co symulowało warunki obniżonej grawitacji) wykazały zmniejszenie ryzyka kamicy o 85 procent. Zastosowano cytrynian potasu. Podobne próby przeprowadza załoga International Space Station.

Autor

Marcin Marszałek