Tegoroczna jesień rozpocznie się nie dziś ale 23 września, nie nad ranem ale o godzinie 12:47. Słońce wejdzie wtedy w znak Wagi. Za kilka dni noce staną się dłuższe niż dni. Zima rozpocznie się 22 grudnia o godzinie 8:04.

„Punkt Wagi” na skutek precesji nie leży już w gwiazdozbiorze o tej samej nazwie. Przesunął się do Panny i znajduje się pomiędzy gwiazdami beta i eta tej konstelacji. W gwiazdozbiorze Wagi Słońce znajdzie się dopiero… 31 października. W tym przypadku za tak duże przesunięcie odpowiada nie tylko precesja (i związany z nią ruch biegunów niebieskich) ale także ogromny obszar nieba odpowiadający konstelacji Panny.

23 września Słońce przebywać będzie ponad horyzontem od godziny 6:29 do 18:39 czyli 12 godzin i 10 minut (obliczenia wykonano dla Łodzi). Oznacza to, że nazywanie tej daty „równonocą” to tylko umowa. Pierwszym dniem, w którym Słońce będzie widoczne krócej niż 12 godzin będzie 26 września.

Odpowiedzialne są za to dwa zjawiska:

  • Refrakcja. Promienie świetlne biegnące od ciał niebieskich znajdujących się nisko nad horyzontem uginają się nieco w kierunku powierzchni planety. Dzięki temu Słońce możemy dostrzec już wtedy, gdy jego rzeczywista wysokość ponad horyzontem jest ujemna. Średni kąt refrakcji to 35 minut.
  • Średnica tarczy słonecznej. Słońca nie postrzegamy jako punkt, a za moment jego wschodu uznajemy ukazanie się górnego jego skrawka. Środek tarczy pozostaje wtedy nadal pod horyzontem. Kątowy promień Słońca to około 16 minut.

Autor

Michał Matraszek