Od kiedy istnieje ludzka wyobraźnia gwiazdy ponad głową służą do przepowiadania i tłumaczenia tego co nieznane i niewyjaśnione. Mistycyzm czasem idzie w parze z nauką.

Gdy nadchodziły urodzajne zbiory ziemniaków gwiazdy na niebie były idealnie widoczne, albo w niektórych latach było zupełnie odwrotnie. Dla rolników w wysokich górach Ameryki Południowej miało sens połączenie tych dwóch czynników.

Przez wieki andyjscy rolnicy patrzyli na gwiazdy każdego czerwca aby dowiedzieć się czy przez najbliższe miesiące będą ulewy – podczas miesięcy wzrostu. Mogli więc zadecydować kiedy należy zasadzić sadzonki w Ziemi.

Gdy gromada gwiazd znana jako Plejady była jasna w czerwcu peruwiańscy i boliwiańscy rolnicy wiedzieli, że deszczu będzie dużo i będzie on wcześnie, oraz że ziemniaki należy posadzić na początku października. Gdy gwiazdy były przyćmione podczas kilkudniowych obserwacji wiadomo było, że mokra pora nadchodzi i farmerzy powinni wstrzymać się z sadzeniem nasion.

Nauka w tym wszystkim

Dopiero teraz współczesna nauka wyjaśniła w jaki sposób rolnicy dokonali tego i pokazała, że andyjskie wyobrażenia nie są pozbawione sensu. Farmerzy odkryli powiązania gwiazd ze stanem atmosfery, przewidując nadchodzące efekty działania El Nino.

Benjamin Orlove naukowiec z University of California w Davis odkrył antyczne andyjskie sposoby przepowiadania pogody, obserwując pola ziemniaków, mierząc opady i badając temperaturę oceanu.

Od 15 do 25 czerwca grupa rolników obserwowała najjaśniejsze gwiazdy w Plejadach, zwracając uwagę na kiepską widoczność tychże gwiazd, spowodowaną przez bardzo wysokie chmury, niewidoczne dla ludzkiego oka. Orlove i jego grupa okryli, że pojawiające się w czerwcu Cirrusy są znakiem rozpoznawczym El Nino. Chmury te pozwalają Andyjczykom stwierdzić jaka będzie pogoda poprzedzająca sezon wzrostu roślin od października do maja.

„Ulewy w latach aktywności El Nino są mniej więcej dwóch trzecich tego co w latach aktywności La Nina. Obsadzanie pól ziemniakami było, więc zależne od tego” – powiedział Orlove.

Rola El Nino

El Nino jest powtarzającym się ociepleniem wody w tropikalnym rejonie Pacyfiku. Cieplejsza woda zasilała burze i wypychała energię w górę atmosfery, powodując wysokie wiatry na ogromną skalę zmieniając warunki pogodowe na całym globie.

Odwrotne warunki oceaniczne zwane La Nina zostały odnalezione przez naukowców szukających wyjaśnienia czystego nieba w czerwcowe noce, powodując wzrastające opady podczas sezonu wzrostu. Rolnicy oczywiście o tym wiedzieli, a przynajmniej wiedzieli tą część, która była im potrzebna.

Zmniejszona widoczność spowodowana przez El Nino jest wynikiem znajdujących się na dużych wysokościach kropelek wody, które rozpraszają promienie świetlne. Kropelki te formują chmury, jednak nie typowe widziane przez nas chmury. (Każdy astronom zna frustrację powstałą gdy podczas bardzo czystych nocy zanika dobra widoczność).

„Jest to podobny efekt do tego gdy patrzy się na dno jakiegoś zbiornika wodnego. Jak bardzo obiekt jest nieostry zależy od tego jak przejrzysta jest woda oraz jak daleko znajduje się przedmiot od obserwatora. Powietrze zachowuje się podobnie” – powiedział Orlove.

Na długo przed tym jak anyjska metoda została zbadana przez naukowców, rolnicy używali jej do określnia czasu kiedy należy posadzić ziemniaki w najbardziej urodzajny czasie.

Orlove uważa, że przepowiadanie pogody za pomocą Plejad jest znane od czterech wieków. Odnalazł wzmianki o tym, że Inkowie podbijani przez hiszpańskich konkwistadorów, czcili gromady gwiazd.