Początek grudnia pozwoli odpocząć obserwatorom słabych gwiazd i obiektów mgławicowych. Będzie to miało związek z pełnią Księżyca przypadającą na środę 2 grudnia. Na porannym niebie można obserwować już tylko Saturna, który każdej nocy pnie się coraz wyżej po nieboskłonie.

Jowisz z Neptunem zachodzą kolejne pół godziny wcześniej (górują tuż po zachodzie Słońca, około 16:30, a zachodzą około 21:15) i najlepszy czas do obserwacji tych planet przypada na wieczór. Obie planety poruszają się ruchem prostym (czyli z zachodu na wschód), ale Jowisz robi to znacznie szybciej, a dzięki bliskości dość jasnych gwiazd Koziorożca: Deneba Algedi – δ Cap (około 3°) i Nashiry – γ Cap (niecałe 2°) – można szybkość tego ruchu ocenić z nocy na noc. Stąd Jowisz zbliża się do Neptuna (maksymalne zbliżenie około 21 grudnia), a w tym tygodniu planety będzie dzieliło nieco ponad 2,5 stopnia (5 średnic Księżyca).

Po zniknięciu z nocnego nieba planety Wenus Jowisz stał się drugim co do jasności (po Księżycu) obiektem na niebie po zmierzchu. Obecnie planeta świeci z jasnością -2,3 magnitudo, a wielkość tarczy zmniejszy się już do 37″. Jednak w dalszym ciągu przez lornetki (zwłaszcza te z powiększeniem ponad 10x) da się dostrzec pasy na tarczy Jowisza, a przez nawet najmniejszy sprzęt optyczny można obserwować ruch księżyców galileuszowych.

Oto co będzie się działo wokoło Jowisza i będzie można to zobaczyć z naszego kraju:

  • 30 XI, godz. 19:29 – wyjście Io z cienia Jowisza,
  • 30 XI, godz. 20:47 – częściowe zakryce Io przez Europę (tuż przed zachodem),
  • 1 XII – od zmierzchu cień Io na tarczy planety,
  • 1 XII, godz. 16:02 – bliskie spotkanie Ganimedesa i Io, tuż przy tarczy planety (po zachodniej stronie),
  • 1 XII, godz. 16:47 – zejście cienia Io z tarczy i jednoczesne schowanie się Ganimedesa za tarczę Jowisza,
  • 3 XII, godz. 20:03 – wejście Kallisto na tarczę planety,
  • 4 XII – od zmierzchu Europa na tarczy Jowisza (zejście o 16:07),
  • 4 XII, godz. 15:43 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
  • 4 XII, godz. 18:34 – zejście cienia Europy z tarczy planety
  • 5 XII – wieczorem wszystkie księżyce po zachodniej stronie Jowisza (kolejność od tarczy: Ganimedes, Io, Europa, Kallisto),
  • 5 XII, godz. 17:57 – muśnięcie się Io i Ganimedesa, potem kolejność księżyców: Io, Ganimedes, Europa, Kallisto,
  • 6 XII, godz. 16:21 – całkowite zakrycie Europy przez Io,
  • 6 XII, godz. 20:45 – wejście Io na tarczę (praktycznie w momencie zachodu).

Neptun będzie znajdował się już ponad 50' na północny wschód od gwiazdy 42 Cap i będzie miał jasność +7,9 magnitudo.

Mapka pokazuje położenie Księżyca na niebie w pierwszym tygodniu grudnia 2009.

Jak już pisałem Srebrny Glob będzie w fazie bliskiej pełni (pełnia 2 grudnia o godz. 8:30), przez co obserwacja słabych obiektów będzie utrudniona, albo nawet niemożliwa. Przez najbliższe 7 dni Księżyc przejdzie od gwiazdozbioru Barana do gwiazdozbioru Lwa mijając po drodze wiele jasnych gwiazd, a niektóre z nich zakrywając.

Już dzisiaj wieczorem będzie można obejrzeć zakrycie dość jasnej gwiazdy przez Księżyc. Będzie to ε Arietis – gwiazda o jasności 4,6 magnitudo. Jednak obserwacja nie będzie łatwa ze względu na silny blask naturalnego satelity Ziemi (faza 97%). Ponieważ Księżyc jest jeszcze przed pełnią, to łatwiejsze do zaobserwowania będzie zakrycie, które zajdzie przy ciemnym brzegu. Dokładne momenty początku i końca zjawiska dla różnych miejsc w Polsce przedstawia poniższa tabela:

miastozakrycieodkrycie
Gdańsk19:3120:17
Kraków19:2120:19
Krosno19:2120:20
Łódź19:2520:18
Poznań19:2620:14
Suwałki19:3220:24
Szczecin19:2820:10
Warszawa19:2620:21
Wrocław19:2220:14
Żywiec19:1920:17

Następnej nocy Srebrny Glob zakryje Plejady. Jednak aby to obejrzeć trzeba udać się do południowo-wschodniej Azji lub na wyspy zachodniego Pacyfiku. W Europie wieczorem 1 grudnia Księżyc będzie się znajdował kilka stopni na południowy wschód od tej groamdy gwiazd.

W nocy ze środy (2 grudnia) na czwartek (3 grudnia) Księżyc w pełni minie drugą co do jasności gwiazdę konstelacji Byka El Nath. Świeci ona z jasnością +1,6 magnitudo, a najmniejsza odległość między gwiazdą a Księżycem rano tuż przed zachodem będzie wynosić około 3°.

W piątek 4 grudnia dojdzie do zakrycia kolejnej jasnej gwiazdy. Tym razem będzie to Wasat, δ Geminorum o jasności +3,5 magnitudo. Księżyc będzie już po pełni (faza 91%) i w związku z tym łatwiejsze do obserwowania będzie odkrycie, które zajdzie przy ciemnym brzegu. Dokładne momenty zjawiska przedstawia poniższa tabela:

miastozakrycieodkrycie
Gdańsk22:0523:07
Kraków22:0123:06
Krosno22:0123:06
Łódź22:0223:06
Poznań22:0223:04
Suwałki22:0723:11
Szczecin22:0123:03
Warszawa22:0423:09
Wrocław22:0023:04
Żywiec22:0023:05

Ostatnim akcentem związanym z Księżycem w tym tygodniu będzie niedzielne spotkanie z Marsem. Do tego dnia Srebrny Glob zdąży zmniejszyć swoją fazę do 76% i już nie będzie tak bardzo przeszkadzał swoim blaskiem, jak na początku tygodnia, ale ciągle będzie świecić bardzo jasno. Wieczorem Księżyc będzie można dojrzeć około 5° od Czerwonej Planety, która jaśnieje coraz bardziej (w tym tygodniu jasność Marsa będzie wynosić -0,2 magnitudo), średnica tarczy będzie wynosić ponad 10″, zaś faza zwiększy się do 92%.

Mapka pokazuje położenie Saturna w pierwszym tygodniu grudnia 2009

Przed świtem poranną podróż do pracy lub szkoły uprzyjemniać będzie Saturn, który znajduje się około półtora stopnia od gwiazdy Zaniah (η Virginis). Planeta świeci z jasnością +1 magnitudo, a średnica tarczy wynosi 17″.

Najjaśniejszy księżyc Saturna Tytan maksymalną elongację wschodnią osiągnie 5 listopada. Ciekawostka związana z tym księżycem w tym tygodniu jest taka, że z Polski będzie można obserwować koniec zaćmienia Tytana. Będzie ono miało miejsce już tej nocy, we wtorek 1 grudnia o godzinie 3:39.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher