Podczas pierwszego w pełni jesiennego tygodnia tego roku Księżyc przejdzie przez III kwadrę (w piątek 1 października), stąd będzie go można obserwować w drugiej połowie nocy. Wcześniej, bo już od wieczora będzie widoczna para planet Jowisz – Uran, zaś nad samym ranem – Merkury. Przez całą noc w gwiazdozbiorze Kasjopei przez lornetki widoczna jest kometa Hartleya.

Piąta i siódma planeta Układu Słonecznego po niedawnej opozycji wciąż poruszają się ruchem wstecznym i przebywają blisko siebie. Jednak Jowisz porusza się nieco szybciej i odległość między planetami się zwiększa (do półtora stopnia w niedzielę 3 października). Poza tym zmieni się niewiele: Jowisz ma jasność -2,9 magnitudo i średnicę kątową 49″, natomiast Uran ma jasność +5,7 wielkości gwiazdowej oraz średnicę 3,7 sekundy kątowej. Obie planety przebywają w Rybach.

W tym tygodniu w układzie księżyców galileuszowych Jowisza z naszego kraju będzie można zaobserwować również sporo zjawisk, a najciekawiej zapowiada się noc z 1 na 2 października. Ale po kolei:

• 29 września, godz. 2:55 – wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza,
• 1 października, godz. 0:30 – Europa chowa się za tarczą Jowisza,
• 1 pażdziernika, godz. 3:48 – wyjście Europy z cienia Jowisza,
• 1 października, godz. 4:09 – Io chowa się za tarczą planety,
• 2 października, godz. 1:18 – Io wchodzi na tarczę Jowisza, Kallisto przechodzi na południe od planety,
• 2 października, godz. 1:34 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 2 października, godz. 3:10 – wejście cienia Kallisto na tarczę Jowisza,
• 2 pażdziernika, godz. 3:32 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 2 października, godz. 3:49 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 2 października, godz. 4:29 – zejście cienia Kallisto z tarczy Jowisza,
• 2 października, godz. 19:19 – wejście Europy na tarczę planety,
• 2 października, godz. 19:53 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 2 października, godz. 22:02 – zejście Europy z tarczy planety,
• 2 października, godz. 22:35 – Io chowa się za tarczę planety,
• 2 października, godz. 22:38 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 3 października, godz. 1:06 – wyjście Io z cienia Jowisza,
• 3 pażdziernika, godz. 19:44 – wejście Io na tarczę planety,
• 3 października, godz. 20:02 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 3 października, godz. 21:58 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 3 października, godz. 22:17 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza.

Wyjścia księżyców z cienia Jowisza (końce zaćmień) można zaobserwować już przez lornetkę, natomiast wędrówki księżyców i ich cieni po jowiszowej tarczy widoczne są przez teleskopy o średnicy kilkunastu centymetrów.

StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca na przełomie września i października 2010.

Rysunek wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Srebrny Glob zbliża się do nowiu, który będzie miał miejsce w przyszłym tygodniu, ale najpierw 1 października przejdzie przez III kwadrę. Po drodze przejdzie przez gwiazdozbiory Barana, Byka oraz Bliźniąt i dotrze do Raka, mijając kilka jasnych gwiazd i dwie gromady otwarte gwiazd.

Dzisiejszej nocy (czyli z poniedziałku 27 września na wtorek 28 września) Księżyc jest w fazie 81% i znajduje się w pobliżu pierwszej z gromad otwartych – Plejad. Księżyc przejdzie na południe od Plejad już w ciągu dnia, a na naszym niebie nad samym ranem będzie można dostrzec Księżyc około 2,5 stopnia od Plejad.

Więcej szczęścia będą mieli mieszkańcy południowej Patagonii oraz Falklandów, ponieważ na południowym Atlantyku dojdzie do zakrycia Plejad przez Księżyc.

Przez następne dwie noce Srebrny Glob wciąż będzie wędrował przez gwiazdozbiór Byka odwiedzając dwie najjaśniejsze gwiazdy tej konstelacji. Najpierw, w środę 29 września Księżyc przejdzie około 7° na północ od Aldebarana, gwiazdy o jasności +0,9 magnitudo, natomiast w czwartek – mniej więcej 4,5 stopnia na południe od gwiazdy o jasności +1,6 magnitudo – El Nath.

Piątek i sobota, czyli pierwsze dwa dni października Księżyc spędzi w gwiazdozbiorze Bliźniąt, gdzie również zbliży się do już nie tak jasnych gwiazd. Pierwszej z wymienionych nocy Srebrny Glob przejdzie bardzo blisko gwiazdy Tejat Posterior (μ Geminorum) o jasności +2,8 magnitudo. Południowy kraniec Księżyca minie gwiazdę w odległości 23 minut kątowych. W sobotę coraz starszy Księżyc (w fazie 41%) minie gwiazdę Wasat (δ Gem) w odległości niecałych 2°.

Ostatniego dnia tygodnia Księżyc odwiedzi gwiazdozbiór Raka, który wznosi się coraz wyżej nad horyzontem. Nad ranem Srebrny Glob będzie się znajdował około 4,5 stopnia od znanej i bardzo ładnej gromady otwartej gwiazd M44.

StarryNight

Animacja pokazuje położenie Merkurego na przełomie wzreśnia i października 2010.

Rysunek wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Tuż przed świtem można jeszcze dostrzec Merkurego, który zbliża się już do Słońca i jest widoczny coraz niżej. Ułatwieniem dla obserwacji tej planety będzie stale zwiększająca się jej jasność. Jednak do jej obserwacji trzeba dysponować nisko odsłoniętym horyzontem, ponieważ nie bedzie ona wyżej niż 6° nad widnokręgiem. Szczegóły widoczności znajdują się w poniższej tabeli:

AstroJaWil

Mapka pokazuje położenie komety 103P Hartleya na przełomie września i października 2010. Kometa przechodzi przez gwiazdozbiór Kasjopei na południe od głównych gwiazd konstelacji i jest jaśniejsza niż 7 magnitudo, a więc jest dostępna dla obserwacji lornetkowych.

Mapkę wykonał Janusz Wiland w AstroJaWilu – programie własnego autorstwa (http://www.astrojawil.pl/astrojawil.htm).

Ostatnim, ale również bardzo ciekawym akcentem tego i najbliższych tygodni jest kometa Hartleya. Obecnie przebywa ona w gwiazdozbiorze Kasjopei, kilka stopni na południe od najjaśniejszych gwiazd konstelacji, ułożonych w kształcie charakterystycznego „W”. Znajduje się zatem w obszarze nieba, który u nas stale jest nad horyzontem.

Kometa jest jaśniejsza niż 7 wielkość gwiazdowa, czyli jest dostępna do obserwacji już przez lornetki. Kometa będzie widoczna coraz lepiej, ponieważ każdej nocy słabiej i coraz krócej świeci przeszkadzający Księżyc. 30 września kometa przesłoni gwiazdę λ Cassiopeiae, której jasność wynosi +4,7 magnitudo.