Słońce przechodzi coraz bardziej na południe i noce trwają już ponad 13 godzin. W tym tygodniu będą one rozświetlane przez Księżyc, którego faza w niedzielę 17 października będzie wynosić 80%. Przez większość nocy można obserwować trzy planety Układu Słonecznego: Jowisza, Urana i Neptuna, natomiast całą noc nad horyzontem przebywa kometa Hartleya.
W ciągu najbliższych siedmiu dni Księżyc odwiedzi tylko cztery, za to spore gwiazdozbiory: Skorpiona, Wężownika, Strzelca i Koziorożca. Już pierwszego dnia tygodnia naturalny satelita Ziemi spotkał się z Antaresem – najjaśniejszą gwiazdą konstelacji Skorpiona, świecącej z jasnością +0,9 magnitudo. Godzinę po zachodzie Słońca Księżyc znajdował się półtora stopnia na północ od Antaresa.
Dwa dni później, w środę 13 października Księżyc będzie przechodził przez gwiazdozbiór Strzelca i wieczorem zajmie pozycję niecałe półtora stopnia na północ od jednej z jaśniejszych gwiazd tej kontelacji – Kaus Borealis (λ Sgr), która ma jasność +2,8 wielkości gwiazdowej.
Jednocześnie Księżyc będzie zbliżał się do jasnej gromady kulistej M22 (na mapce nazwa jest przesłonięta przez Księżyc). Tuż przed zachodem Srebrny Glob będzie dzielił od gromady nieco więcej niż 1°.
W piątek 15 pażdziernika Księżyc wejdzie do konstelacji Koziorożca. Wieczorem naturalny satelita Ziemi będzie się znajdował niedaleko jasnych gwiazd z zachodniej części gwiazdozbioru: 3,5 stopnia na południe od gwiazdy Dabih i prawie 6° od gwiazdy Algiedi.
Niedziela zastanie Srebrny Glob na granicy gwiazdozbiorów Koziorożca oraz Wodnika, naturalny satelita Ziemi przejdzie między gwiazdami Deneb Algiedi w Koziorożcu a Sad al Suud w Wodniku, prawie w połowie odległości między tymi gwiazdami.
Mapka pokazuje położenie Neptuna w drugim tygodniu października 2010.
Rysunek wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).
W gwiazdozbiorze Koziorożca przebywa Neptun. Planeta świeci z jasnością 7,9 magnitudo i w ciągu najbliższych kilku dni będzie dość łatwa do odnalezienia, ponieważ znajduje się w pobliżu gwiazdy μ Capricorni. W czwartek 14 października planeta przejdzie niecałe 15 minut na północ od wspomnianej gwiazdy i z powodzeniem będzie się mieścić razem z nią w polu widzenia lornetki. μ Cap świeci z jasnością 5 magnitudo, czyli jest mniej więcej 15 razy jaśniejsza od planety.
Mapka pokazuje położenie Jowisza i Urana w drugim tygodniu października 2010.
Rysunek wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).
Przez większą część nocy wciąż można obserwować parę tworzoną przez piątą i siódmą planetę Układu Słonecznego. Planety poruszają się ruchem wstecznym zwiększając dystans do siebie (do 2,5 stopnia pod koniec tygodnia). Ułatwieniem do odnalezienia Urana może być fakt, że leży on prawie dokładnie na linii łączącej Jowisza z gwiazdą 20 Psc o jasności 5,5 magnitudo i która mieści się wraz z Jowiszem w polu widzenia teleskopu.
Jasność Jowisza zmniejszy się do -2,8 magnitudo, zaś jego średnica kątowa będzie wynosić 49″. Uran świeci z jasnością +5,7 wielkości gwiazdowej, prezentując tarczę o średnicy 3,7 sekundy kątowej.
W tym tygodniu w ukłądzie księżyców galileuszowych Jowisza będzie można zaobserwować następujace zjawiska:
- 11 października, godz. 18:46 – Io chowa się za tarczę Jowisza,
- 11 października, godz. 19:46 – wyjście Europy z cienia Jowisza,
- 11 października, godz. 21:30 – wyjście Io z cienia Jowisza,
- 12 października, godz. 18:11 – zejście Io z tarczy planety,
- 12 paźdzernika, godz. 18:42 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
- 16 października godz. 19:32 – wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza,
- 16 października, godz. 22:07 – wejście cienia Ganimedesa na tarczę Jowisza,
- 16 października, godz. 22:30 – zejście Ganimedesa z tarczy Jowisza,
- 16 października, godz. 23:50 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
- 17 października, godz. 1:05 – zejście cienia Ganimedesa z tarczy Jowisza i jednoczesne wejście cienia Europy na tarczę,
- 17 października, godz. 2:05 – Io chowa się za tarczę Jowisza,
- 17 października, godz. 2:33 – Europa schodzi z tarczy Jowisza,
- 17 października, godz. 3:49 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
- 17 października, godz. 23:16- wejście Io na tarczę Jowisza,
- 17 października, godz. 23:54 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
- 18 października, godz. 1:28 – zejście Io z tarczy Jowisza,
- 18 października, godz. 2:08 – zejście cienia Io z tarczy planety.
Do zaobserwowania wyjść księżyców z cienia Jowisza (czyli końców zaćmień) wystarczy lornetka, natomiast do zaobserwowania przejścia księżyców i ich cieni po tarczy planety – najlepiej dysponować teleskopem o średnicy lustra kilkunastu centymetrów.
Uważni obserwatorzy powyższej listy z pewnością zauważyli, że wraz z oddalaniem się Jowisza od opozycji rośnie odstęp czasu między wejściem (lub zejściem) księżyca i jego cienia na tarczę planety.
Na mapce zaznaczyłem również położenie galaktyki NGC 253 w Rzeżbiarzu. Jest to jasna galaktyka spiralna (jasność +7,1 magnitudo, a więc dostępna dla posiadaczy lornetek), która ma kształt wrzeciona o rozmiarach 25×7 minut kątowych. Jednak do jej obserwacji potrzebne jest przejrzyste niebo, ponieważ galaktyka nie wznosi się wyżej niż około 15° (w południowej Polsce) ponad horyzont.
Mapka pokazuje położenie komety Hartleya w drugim tygodniu października 2010.
Rysunek wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie mapy z programu AstroJaWil (http://www.astrojawil.pl/astrojawil.htm).
Kometa Hartleya przebywa obecnie w gwiazdozbiorze Perseusza i wciąż jest w naszym kraju obiektem okołobiegunowym. Kometa zbliża się do Słońca i do Ziemi dzięki czemu rośnie jej jasność oraz rozmiary kątowe.
W poniedziałek kometa przeszła na tle gwiazdy η Persei, w środku tygodnia wstąpi na moment do gwiazdozbioru Żyrafy, potem wróci do gwiazdozbioru Perseusza, aby na sam koniec tygodnia wejść do konstelacji Woźnicy.
Kometa góruje obecnie około godziny 4:00 ponad 80° nad widnokręgiem, przesuwając się ponad 3° na dobę. Jej ruch na tle gwiazd można zauważyć już w odstępie kilku minut!
W piątek 15 października kometa przejdzie około 3° na północny wschód od gwiazdy λ Persei o jasności 4,3 magnitudo, zaś w przyszły poniedziałek wieczorem ujrzymy kometę niecały stopień od gwiazdy Almaaz (ε Aurigae).
