Najbliższe około 10 nocy będzie prawie bezksiężycowe, ponieważ Srebrny Glob w sobotę 6 listopada osiągnie nów i będzie widoczny krótko przed wschodem Słońca. Na początku nocy można obserwować trzy planety Układu Słonecznego: Jowisza, Urana i Neptuna, w drugiej części nocy jest widoczna kometa Hartleya 2, zaś nad samym ranem (podobnie jak Księżyc) można obserwować Saturna.
Księżyc wschodzi obecnie bardzo późno i dodatkowo ma fazę cienkiego sierpa, dlatego nie będzie przeszkadzał swoim światłem w obserwowaniu innych ciał niebiańskich. Z naszego kraju będzie go można obserwować do czwartku 4 listopada, potem zniknie w zorzy porannej, a w przyszłym tygodniu pojawi się na wieczornym niebie.
W najbliższym czasie Srebrny Glob odwiedzi gwiazdozbiory Lwa i Panny, dzięki czemu będzie można wykorzystać go do indentyfikacji tych gwiazdozbiorów oraz do identyfikacji Saturna, który przebywa w drugim z nich.
Już w poniedziałkowy poranek będzie można ujrzeć Księżyc w zachodniej części gwiazdozbioru Lwa, około 5,5 stopnia na południe od Regulusa – najjaśniejszej gwiazdy tej konstelacji. Godzinę przed wschodem Słońca Księżyc będzie się znajdował ponad 40° nad horyzotem i będzie miał fazę 31%.
Dwa dni później naturalny satelita Ziemi przejdzie do gwiazdozbioru Panny i przejdzie blisko jej jaśniejszych gwiazd oraz blisko Saturna. W środę Księżyc będzie przemieszczał się na południe od gwiazd Zaniah i Zavijava, między którymi wędrował Saturn w zeszłym sezonie. Faza Księżyca zmniejszy się tego ranka do 12%, a będzie go można odnaleźć około 9° od pierwszej i 7° od drugiej z wymienionych gwiazd. Jednocześnie 14° na wschód od Srebrnego Globu będzie znajdował się Saturn.
W czwartek 4 listopada faza Ksieżyca zmniejszy się do 5%, przesunie się on jeszcze bardziej na południowy wschód i będzie świecił około 8,5 stopnia na południe od Saturna. Jednak jego odnalezienie nie będzie łatwe, bo poza małą fazą i jasnością, będzie nisko nad horyzontem – w momencie pokazanym na mapce mniej niż 10°.
Sam Saturn przebywa obecnie nieco ponad półtora stopnia na wschód od Porrimy (γ Virginis) i świeci z jasnością +0,9 magnitudo. Średnica kątowa planety wynosi 16″, a przez teleskopy można spróbować odnaleźć Tytana, który świeci z jasnością +8,7 wielkości gwiazdowej i w masymalnej elongacji (wschodniej) znajdzie się w piątek 5 listopada. Jednak nie będzie to łatwe ze względu na jasne tło nieba i niskie położenie planety nad horyzotem.
Mapka pokazuje położenie Neptuna w pierwszym tygodniu listopada 2010.
Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).
W pierwszej połowie nocy nad horyzontem przebywa Neptun. Planeta góruje około godziny 19:00, na wysokości około 25°, a 4 godziny później – zachodzi. Neptun świeci z jasnością +7,9 wielkości gwiazdowej i wciąż przebywa blisko gwiazdy μ Capricorni (jasność +5 magnitudo), w tym tygodniu około 12,5 minuty kątowej na północny zachód od niej.
Mapka pokazuje położenie Jowisza i Urana w pierwszym tygodniu listopada 2010.
Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).
Kilkanaście stopni wyżej od Neptuna (i godzinę póżniej) górują Jowisz z Uranem. Obie planety przebywają w Rybach, niedaleko gwiazdy 20 Psc (Jowisz 2,5 stopnia na zachód, Uran – około 50' na północny wschód). Odległość między planetami wzrośnie już do 3,5 stopnia. W tym tygodniu jasność Jowisza będzie miała wartość -2,7 wielkości gwiazdowej, a jego średnica kątowa – 47″. Uran będzie świecił z jasnością +5,8 magnitudo.
Na obserwowanie zjawisk w układzie księżyców galileuszowych Jowisza należy zarezerwować sobie czas od poniedziałku do środy, ponieważ tylko w tych trzech dniach będą widoczne ciekawe zjawiska wśród nich. Szczegóły w poniższej liście:
- 1 listopada, godz. 21:56 – Europa chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
- 1 listopada, godz. 23:05 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
- 2 listopada, godz. 20:16 – wejście Io na tarczę Jowisza,
- 2 listopada, godz. 21:16 – wejście cienia Io na tarczę planety,
- 2 listopada, godz. 22:31 – zejście Io z tarczy Jowisza,
- 2 listopada, godz. 23:29 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
- 3 listopada, godz. 16:37 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
- 3 listopada, godz. 17:31 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
- 3 listopada, godz. 18:05 – wyjście Ganimedesa zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
- 3 listopada, godz. 18:35 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
- 3 listopada, godz. 19:07 – wejście Ganimedesa w cień Jowisza (pocżątek zaćmienia)
- 3 listopada, godz. 19:22 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
- 3 listopada, godz. 20:45 – wyjście Io z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
- 3 listopada, godz. 21:18 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
- 3 listopada, godz. 22:05 – wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza (koniec zaćmienia).
Mapka pokazuje położenie komety Hartley 2 (103 P) w pierwszym tygodniu listopada 2010.
Mapkę wykonano w programie AstroJaWil (http://www.astrojawil.pl/astrojawil.htm).
Kometa Hartleya z każdym dniem przesuwa się kilka stopni na południe, przez co będzie widoczna u nas coraz krócej. Kometa przesuwa się prawie dokładnie na południe, dlatego masymalną wysokość nad horyzotnem (w poniedziałek 1 listopada 51°, w niedzielę 7 listopada – 40°) będzie osiągać mniej więcej o tej samej godzinie, około 3:50.
Różnić się będzie za to czas wschodu i zachodu komety: 1 listopada kometa pojawi się nad horyzontem około 20:42, zaś w niedzielę – około 21:34. Zachodzić będzie w ciągu dnia, w poniedziałek około 11:03, w niedzielę – o 10:08. Czyli w ciągu tygodnia jej czas przebywania nad widnokręgiem skróci się o 2 godziny.
Kometa Hartleya będzie w tym czasie przechodzić z gwiazdozbioru Bliźniąt , przez gwiazdozbiór Jednorożca, do gwiazdozbioru Małego Psa. Pod koniec tygodnia odnaleźć ją będzie można najpierw 5° na zachód od Gomeisy (drugiej co do jasności gwiazdy Małego Psa o jasności +2,9 magnitudo), a następnie około 6,5 stopnia na zachód od Procjona – najjaśniejszej gwiazdy tej konstelacji o jasności +0,4 wielkości gwiazdowej. Sama kometa będzie miała około +5 magnitudo.
Mapka pokazuje położenie radiantu roju metoerów Taurydów Południowych.
Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).
Od 1 października do 25 listopada promieniują meteory z roju Taurydów. Jest to rój związany ze słynną kometą Halleya i dzieli się on na dwa podroje Taurydów Południowych (maksimum około 5 listopada) i Północnych (maksimum około 12 listopada). Meteory z obu rojów nie są zbyt szybkie, gdyż poruszają się z prędkością mniejszą, niż 30 km/s. W okolicach maksumum można spodziewać się do 15 meteorów na godzinę.
W tym roku warunki obserwacyjne maksimum Taurydów są bardzo dobre, ponieważ (jak już wspomniałem wyżej) Księżyc będzie blisko nowiu i nie będzie przeszkadzał w obserwacjach. Problemem, jak to zwykle u nas, może być odpowiednia pogoda, ale jak na razie jest ona nadspodziewanie dobra.
Więcej informacji o rojach meteorów i sposobach ich obserwacji można znaleźć na stronach
