Na wieczornym niebie coraz mniejszy dystans dzieli Wenus od Jowisza. Przez całą noc można obserwować wędrującą przez gwiazdozbiór Małej Niedźwiedzicy Kometę Lovejoya (C/2014 Q2), a przez większą część nocy widoczny jest Saturn i Nowa w Strzelcu 2015 nr 2. Nad samym ranem można obserwować zbliżającego się do nowiu Księżyca.
Do pierwszego dnia lata zostały tylko 2 tygodnie i noce są teraz najkrótsze i najjaśniejsze w całym roku. Im bliżej Bałtyku, tym wyraźniej widać, że zwłaszcza północny widnokrąg pozostaje rozświetlony nawet w najciemniejszej porze doby. Ale da się to dostrzec prawie w całej Polsce.
Na takim nie do końca ciemnym niebie, niewiele po zmierzchu, niezbyt wysoko nad zachodnim widnokręgiem przebywają Wenus z Jowiszem. Obie planety są coraz bliżej siebie. W poniedziałek 8 czerwca dzieli je dystans 15°, zaś w niedzielę 14 czerwca będzie to już tylko 10°. Godzinę po zachodzie Słońca (na tę porę wykonane są mapki animacji) obie planety zajmują pozycję na wysokości około 20°, prawie dokładnie nad punktem kardynalnym W horyzontu. Niestety każdego kolejnego wieczoru obie planety będą bliżej linii widnokręgu. Wenus w tym tygodniu zachodzi niewiele po północy, a Jowisz robi to nieco ponad 20 minut później. Wydaje się to późno, ale ze względu na długi dzień oznacza to, że na obserwacje obu planet pozostaje nieco ponad 3 godziny.
Planeta Wenus w zeszłym tygodniu osiągnęła Jutro maksymalna elongacja, a za miesiąc ciekawe złączenie„>maksymalną elongację wschodnią, co oznacza, że jej tarcza jest w fazie kwadry. Do końca tego tygodnia tarcza Wenus zwiększy swoje rozmiary do 26″, a jej faza spadnie do 45%. W tym samym czasie blask tej planety wzrośnie do -4,4 magnitudo. W tym tygodniu Wenus przejdzie blisko znanej gromady otwartej gwiazd M44. Najbliżej niej Wenus będzie w sobotę 13 czerwca, gdy planeta będzie oddalona od środka gromady gwiazd o jakieś 46', czyli półtora średnicy kątowej Księżyca, czy Słońca.
Druga z planet, Jowisz, jest już daleko od naszej planety i świeci z jasnością -1,9 magnitudo, a jego tarcza zmalała do 34″. Do końca tego miesiąca Wenus zrówna się pod tym względem z Jowiszem. Największa planeta Układu Słonecznego zbliża się powoli do Regulusa, czyli najjaśniejszej gwiazdy Lwa. W niedzielę 14 czerwca odległość między tymi ciałami niebiańskimi zmniejszy się do 11°. Tyle samo Jowisza będzie dzieliło od gromady gwiazd M44.
W układzie księżyców galileuszowych Jowisza coraz mniej okazji do zaobserwowania ciekawego zjawiska. Warto zwrócić uwagę na środę 10 czerwca, kiedy to tuż po zachodzie Słońca będzie miał miejsce zakrycie Io przez Ganimedesa.
Więcej szczegółów na temat konfiguracji księżyców galileuszowych Jowisza (na podstawie stron
- 9 czerwca, godz. 21:39 – zaćmienie Europy przez Io (początek),
- 9 czerwca, godz. 21:45 – zaćmienie Europy przez Io (koniec),
- 10 czerwca, godz. 21:13 – zakrycie Io przez Ganimedesa, 82″ na wschód od tarczy Jowisza (początek),
- 10 czerwca, godz. 21:28 – zakrycie Io przez Ganimedesa (koniec),
- 11 czerwca, godz. 21:06 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
- 11 czerwca, godz. 23:16 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
- 12 czerwca, godz. 0:00 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
- 13 czerwca, godz. 22:36 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
- 14 czerwca, godz. 21:02 – o zmierzchu Io i jej cień na tarczy Jowisza (Io na zachód od środka, jej cień – przy wschodnim brzegu tarczy Jowisza),
- 14 czerwca, godz. 22:04 – zejście Io z tarczy Jowisza,
- 14 czerwca, godz. 23:10 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
- 14 czerwca, godz. 23:42 – minięcie się Io i Kallisto w odległości 2″, 23″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
- 15 czerwca, godz. 0:24 – wyjście Ganimedesa zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia).
Animacja pokazuje położenie Komety Lovejoya (C/2014 Q2) w drugim tygodniu czerwca 2015 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).
Animację wykonano w GIMP-ie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).
Przez całą noc widoczna jest Kometa Lovejoya (C/2014 Q2). Kometa wędruje przez gwiazdozbiór Małej Niedźwiedzicy i stopniowo oddala się już od północnego bieguna niebiańskiego. Kometa przez cały czas oddala się od Ziemi i powoli słabnie. Obecnie jej jasność oceniana jest na +8,3 wielkości gwiazdowej. Po nocach rozświetlonych bliskim pełni Księżycem w następnych dniach warunki do jej obserwacji będą coraz bardziej sprzyjające. Kometa najwyżej nad horyzontem jest po godzinie 22, gdy niebo jest jasne, ale około godziny 0:45, gdy niebo jest najciemniejsze, przebywa ona na wysokości prawie 60° nad północnym widnokręgiem. W tym tygodniu kometa przejdzie w odległości mniej więcej 4° na zachód od świecącej z jasnością obserwowaną +4,2 magnitudo gwiazdy &espilon; UMi, zaś w nocy z soboty 13 czerwca na niedzielę 14 czerwca kometa przejdzie niecałe 4' od mającej jasność +5,6 magnitudo gwiazdy o oznaczeniu katalogowym HIP72573.
Dokładną pozycję Komety Lovejoya (C/2014 Q2) w czerwcu 2015 r. można odczytać z mapki, przygotowanej przez Janusza Wilanda w swoim programie Nocny Obserwator (http://astrojawil.pl/blog/moje-programy/nocny-obserwator/).
Mapka pokazuje położenie Saturna i Nowej w Strzelcu 2015 nr 2 w drugim tygodniu czerwca 2015 roku (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).
Mapkę wykonano w GIMP-ie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).
O tej samej porze, ale po przeciwnej stronie nieba, niezbyt wysoko nad południowym widnokręgiem, przebywa planeta Saturn oraz Nowa Strzelca 2015 nr 2. Saturn jest dobrze widoczny prawie przez całą noc, ale już powoli słabnie. W tym tygodniu jego jasność zmaleje do +0,1 magnitudo, a średnica tarczy będzie wynosiła 18″. Planeta porusza się ruchem wstecznym i w tym tygodniu oddali się od gwiazdy Graffias ze Skorpiona na odległość już 3,5 stopnia. Jednocześnie Saturn będzie przechodził w odległości około 80' na południe od znacznie słabiej świecącej gwiazdy θ Lib. Maksymalna elongacja Tytana (tym razem wschodnia) przypada we wtorek 9 czerwca.
Nowa Strzelca 2015 nr 2 (na mapce zaznaczona literą x) nie przestaje zaskakiwać. Od połowy maja jest ona w trendzie jaśniejącym i jej blask wzrósł do około +5,7 magnitudo. Nowa najwyżej nad widnokręgiem jest około godziny 2, gdy już niebo zaczyna jaśnieć. W jej obserwacjach również coraz mniej będzie przeszkadzał Księżyc.
Więcej o Nowej w Strzelcu 2015 nr 2 można poczytać na stronie czasopisma
Animacja pokazuje położenie Księżyca w drugim tygodniu czerwca 2015 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).
Animację wykonano w GIMP-ie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).
O Księżycu wspominałem już parokrotnie i pora opisać jego wędrówkę po niebie w najbliższych dniach. Srebrny Glob zacznie tydzień w gwiazdozbiorze Koziorożca, a potem odwiedzi jeszcze gwiazdozbiory Wodnika, Ryby, Wieloryba i Barana. W tym czasie jego faza zmaleje od 68% w poniedziałek do 8% w niedzielę. Już w poniedziałek 8 czerwca Księżyc wzejdzie po północy, a ostatniego dnia tego tygodnia pojawi się na nieboskłonie prawie równocześnie ze Słońcem. Na animacji jest pokazane położenie naturalnego satelity Ziemi na godzinę przed świtem.
W nocy z niedzieli 7 czerwca na poniedziałek 8 czerwca Księżyc przebywał na tle gwiazdozbioru Koziorożca i o godzinie podanej na mapce dla tego dnia będzie się znajdował około 5,5 stopnia od pary dość jasnych gwiazd ze wschodniej części tego gwiazdozbioru. Jednocześnie Księżyc będzie oddalony o stopień dalej od gwiazdy Sad al Suud, czyli β Wodnika.
W kolejnych dniach Księżyc będzie wędrował przez pogranicze gwiazdozbiorów Ryb i Wieloryba, gdzie nie ma jasnych gwiazd, stopniowo zmniejszając swoją fazę i przechodząc po drodze przez ostatnią kwadrę, która przypada dokładnie we wtorek 9 czerwca o godzinie 17:42 naszego czasu. Może warto odnotować, że w nocy z czwartku 11 czerwca na piątek 12 czerwca Księżyc w fazie 24% będzie oddalony o niewiele ponad 3° od Urana, którego jednak nie umieściłem na mapce, ponieważ jasne tło nieba spowoduje, że odszukanie tej planety na niebie jest jeszcze trudne. O godz. 2:37, czyli pół godziny po wschodzie Księżyca, naturalny satelita Ziemi będzie się znajdował na wysokości zaledwie 3,5 stopnia, zaś Uran będzie na wysokości niecałych 6°. W tym czasie Słońce będzie jedynie 11° pod widnokręgiem, zatem tło nieba już będzie jasne, a niskie położenie obu ciał niebiańskich na nieboskłonie dodatkowo nie będzie ułatwiało ich obserwacji.
W sobotę 13 czerwca tarcza Srebrnego Globu będzie oświetlona już tylko w 15%, a pojawi się ona nad horyzontem po godzinie 2:30. Natomiast niecałą godzinę później Księżyc wzniesie się na wysokość niecałych 6°. Tego dnia Księżyc będzie się znajdował na tle gwiazdozbioru Barana, a 3 najjaśniejsze gwiazdy tej konstelacji będą od 11 do 13° nad nim.
Ostatniego ranka tego tygodnia Księżyc wzejdzie niewiele ponad godzinę przed Słońcem, a jego tarcza będzie oświetlona w zaledwie 8°. Jednak jego odnalezienie na niebie może być niemożliwe bez lornetki, a i z nią nie będzie to proste, ponieważ o godzinie podanej na mapce dla tego dnia Księżyc będzie na wysokości około 0,5 stopnia nad widnokręgiem, a do świtu zwiększy się ona do 10°.
