Opublikowane zostały wstępne wyniki obserwacji zakrycia gwiazdy P126 przez najmniejszą planetę Układu Słonecznego, Plutona. Zakrycie było widoczne 20 lipca na terenie pasa przebiegającego przez Amerykę Południową. Kolejne zakrycie z udziałem planety miało miejsce 21 sierpnia 2002 i było widoczne na Pacyfiku. Wydarzenia te były z niecierpliwością wyczekiwane przez astronomów, którzy mieli nadzieję dowiedzieć się w ten sposób czegoś o odkrytej w 1985 roku, również podczas podobnego zakrycia, atmosferze planety.

W czasie wcześniejszych obserwacji przygotowawczych dokonanych w maju 2002 roku okazało się, że gwiazda P126 (jasności około 11 magnitudo) jest gwiazdą podwójną, a przewidywane zakrycie obejmie człon A. W związku z tym przewidywania dokładnego miejsca widoczności zakrycia, były obarczone sporym błędem, sięgającym 2000 kilometrów na Ziemi, a 0,1 sekundy łuku na niebie.

Obserwacji zjawiska dokonano przez teleskop YEPUN (średnica zwierciadła 8,2 metra) należący do kompleksu Very Large Telescope (VLT) w obserwatorium Paranal. Na wykonanych wtedy zdjęciach odkryto kolejny składnik (fizyczny) P126 A, słaby obiekt oznaczony na zdjęciu P126 C.

Na ilustracji przedstawiona jest mapa widoczności zakrycia gwiazdy P126 przez Plutona, które widoczne było 20 lipca 2002 roku w Ameryce Południowej.

Zdjęcie wykonane przez Very Large Telescope, daje przedsmak obserwacji prowadzonych już z pasa zakrycia. Obserwacje takie w przypadku Plutona mają szczególne znaczenie – są jedynym obecnie sposobem badania jego atmosfery. Atmosferę tę odkryto podczas zakrycia, któe było obserwowane 19 sierpnia 1985 roku na terenie Izraela.

Zanikające powoli podczas zakrycia światło gwiazdy jest znakiem, że Pluton posiada atmosferę oraz stanowi „próbnik”, przekazujący nam informacje o zawartości i strukturze gazowej otoczki planety – najmniejszej i najzimniejszej w Układzie Słonecznym. Atmosfera ta nie jest jeszcze dobrze zbadana. Podczas obserwacji w 1985 roku i 1988 udało się stwierdzić, że złożona jest głównie z cząsteczkowego azotu (N2), lub innego gazu o masie cząsteczkowej 28. Badania odbicia widma słonecznego (bliskiej podczerwieni) wskazują również na obecność niewielkich ilości metanu, zapewne około 1 procent.

Podczas wcześniejszych obserwacji wyróżniono w atmosferze planety dwie warstwy. Warstwa zewnętrzna atmosfery wydaje się dość jednorodna i izotermiczna, natomiast część wewnętrzna jest bardziej złożona. Naukowcy podejrzewają nawet, że może w niej dochodzić do inwersji temperatury, kiedy rośnie ona wraz z wysokością.

Uczeni mają teraz nadzieję, że tegoroczne obserwacje pozwolą stwierdzić, czy od ostatniego obserwowanego zakrycia gwiazdy przez Plutona (w lipcu 1988 roku) zaszły w jego atmosferze jakieś istotne zmiany. W tym czasie planeta oddaliła się od Słońca i otrzymuje obecnie 6 procent mniej słonecznego światła.

Autor

Zbigniew Artemiuk