Naukowcy NASA odkryli, w jaki sposób zawiła sieć strumieni, rzek i jezior mogła nieść wodę przez powierzchnię Marsa. Posługując się trójwymiarowymi danymi pochodzącymi z wysokomierza laserowego sondy Mars Global Surveyor i potężnymi komputerowymi modelami przepływu powierzchniowego, zobrazowali oni złożony ruch marsjańskiej wody.

Od pewnego czasu na powierzchni Marsa znane są koryta strumieni płynącej dawniej wody oraz duże depresyjne obszary. Potoki prowadzą do owych obszarów i nagle tam zanikają. Przypuszcza się, że widoczne ślady są efektem wypływu wody pochodzącej ze stopionego podpowierzchniowego lodu. Inne opinie głoszą, że znikające koryta powstały podczas opadów, gdy Mars był cieplejszy i miał gęstszą atmosferę.

Według zespołu naukowców, którym kieruje Marc G. Kramer, cieki wodne wraz z wypełnionymi wodą obszarami depresyjnymi – jeziorami – tworzyły na Marsie większe hydrosystemy. Brak mniejszych szczegółów w niższych obszarach przypominać może wyschnięte dno jeziora, którego wody mogły niegdyś wygładzić część nierówności.

Przebadane zostały obszary między średnimi szerokościami północnymi a średnimi szerokościami południowymi. Stwierdzono, że system jezior i rzek na dawnym Marsie przypominał nieco Wielkie Jeziora w Ameryce Północnej.

Kramer zwraca uwagę, że w górnych (brzegowych) partiach obszarów depresyjnych widoczne są koryta spływających doń cieków wodnych; z kolei nieco głębiej można dostrzec materiał sedymentacyjny, jaki owe cieki naniosły na dno dawnego jeziora. Niejasne pozostaje, jak takie hydrosystemy były stabilne i w jakich warunkach klimatycznych występowały.

Wyjaśnień ma dostarczyć instrument THEMIS zainstalowany na pokładzie Mars Odyssey. Jego zdjęcia w podczerwieni i promieniowaniu widzialnym ukazują zróżnicowanie typów powierzchni i jej ukształtowania. Na nocnych zdjęciach można z kolei dostrzec złożone układy warstw i rumoszu skalnego, piasku i pyłu powstałego podczas uderzeń meteorytów, erozji wietrznej, wulkanizmu i osadzania.

Liczne ślady występowania w przeszłości ciekłej wody oraz niedawne odkrycie lodu pod powierzchnią Marsa czynią prawdopodobnym wystąpienie życia w pewnym okresie historii Czerwonej Planety. Wszystko zależy od tego, jaki klimat niegdyś panował na Marsie i czy sprzyjające życiu warunki utrzymywały się dostatecznie długo.

Badania nie mogłyby być przeprowadzone, gdyby nie zdjęcia wykonane przez misje Mars Global Surveyor i Mars Odyssey.

Autor

Wojciech Rutkowski