Na 3,6-metrowym teleskopie w La Silla ESO zainstalowało nowy instrument – TIMMI2, służący do wykonywania zdjęć odległych obiektów w bliskich falach podczerwonych.

ESO – Europejskie Obserwatorium Południowe – to zespół teleskopów zlokalizowanych w Chile. Wśród nich jest potężny kompleks VLT w Paranar oraz radioteleskop w Atacamie.

Najnowszym instrumentem ESO jest TIMMI2 (Thermal Infrared MultiMode Instrument) zainstalowany w obserwatorium w La Silla. Jego zadaniem jest wykrywanie fal podczerwonych w paśmie 5 – 24 mikronów. Podobna aparatura ma również zostać zainstalowana w ciągu najbliższych lat w kompleksie VLT (Very Large Telescope) w Paranal.

Głównym celem działania TIMMI2 jest badanie złożonych procesów jakie zachodzą w trakcie formowania gwiazd.

Pierwsze zdjęcia, które wykonano zarówno w celach badawczych jak i testowych, przedstawiają obszar intensywnych procesów gwiazdotwórczych w głębi Mgławicy Oriona, kompleks BN/KL. Zaobserwowano tam gromadę obiektów emitujących podczerwień i niewielkie obszary wypełnione zjonizowanym wodorem powiązane z zawiłymi włóknami i wokółgwiezdnymi obłokami pyłu. W tym mało znanym obszarze jest także kilka dużych, gorących gwiazd.

TIMMI2 jest instrumentem drugiej generacji, jest najbardziej czułym i wszechstronnycm tego typu urządzeniem dostępnym na świecie. Fakt ten umieszcza europejską astronomie na czele badań w tej dziedzinie. Instrument jest połączoną kamerą i spektometrem. Poprzednik TIMMI2 – TIMMI służył w La Silla do 1998 roku. Przyczynił się do zaobserwowania dysku wokół gwiazdy Beta Pictoris (Malarza) wskazując na obecność planet; obserwował zderzenie komety SL-9 z Jowiszem czy też słynną kometę Hale-Bopp.

Aby możliwe było osiągnięcie takiej wysokiej czułości na promieniowanie cieplne ciał niebieskich, TIMMI2 musi być chłodzony. Pracuje zatem w temperaturze -230 st. C, a czujnik utrzymuwany w temperaturze -260 st. C.

Astronomia podczerwona jest obiecującą dziedziną, dlatego już teraz ESO planuje instalacje kolejnych, charakteryzujących się jeszcze lepszymi charakterystykami instrumentów, m.in. na teleskopie VLT.

Autor

Wojciech Rutkowski