Grupa brytyjskich astronomów poinformowała o odkryciu gwiazd-kanibali wyjaśniających jedną z tajemnic otaczających Wielki Wybuch. Gwiazdy te są prawie tak stare jak Wszechświat i pokazują jak wyglądał on na początku swojego istnienia.

Grupa z Otwartego Uniwersytetu (Open University) odkryła grupę liczących sobie 14 miliardów lat gwiazd, które wciąż obracają się. Ich obrót spowodowany jest paskudnym okresem, który miał miejsce w ich życiu. Przez krótki okres swojej ewolucji były one… kanibalami! Odkrycie to nie tylko wyjaśnia zagadkę tych gwiazd, ale jest również dowodem wzmacniającym teorię Wielkiego Wybuchu. „Wielki Wybuch” (Big Bang) to określenie jakie nadano bardzo szybkiemu rozszerzaniu się Wszechświata, które uważamy za początek istnienia materii we Wszechświecie.

Badane gwiazdy są jednymi z najstarszych we Wszechświecie. Uformowały się z obłoków gazu, krótko po Wielkim Wybuchu. Grupa kierowana przez dr Seana Ryana odkryła, że niektóre z tych gwiazd są bardzo niezwykłe. Nie zawierają one wcale pierwiastka lit, który według astronomów powstał w Wielkim Wybuchu.

Dr Ryan powiedział: „Obserwacje pokazują, że mniej więcej jedna gwiazda na dwadzieścia nie zawiera litu. Wielu astronomów traktowało ten fakt jako przesłankę, że wciąż nie rozumiemy czegoś bardzo ważnego, co dotyczy Wielkiego Wybuchu i powstania Wszechświata. Nowe, dokładniejsze obserwacje tych dziwnych gwiazd zostały przeprowadzone za pomocą 4,2-metrowego Teleskopu Williama Herschela. Udało się stwierdzić, że większość gwiazd pozbawionych litu obraca się bardzo szybko. Zmierzenie prędkości obrotowej tych gwiazd było bardzo trudne. Dlatego właśnie nie dokonał tego nikt wcześniej. Większość 14-miliardowych gwiazd obraca się bardzo powoli, jednak te gwiazdy mają energię obrotową nawet 16 razy większą niż energia obrotowa naszego Słońca. Ta dodatkowa energia może pochodzić tylko z jednego źródła – innej gwiazdy.”

Dr Ulrich Kolb, astronom z Open Unicersity który specjalizuje się w temacie oddziałujących gwiazd, wyjaśnia co się stało: „Kiedy gwiazdy te powstawały z obłoków gazu, powstały nie samotnie lecz w parach. Składniki tych par położone były bardzo blisko siebie. Bliskie sąsiedztwo okazało się mieć dla nich fatalne skutki. Gdy zestrarzały się, mniejszy składnik ściągnął na siebie zewnętrzne warstwy większego składnika. Z tego ostatniego zostało niewiele, został zjedzony przez swojego towarzysza„. Materia ściągnięta przez towarzyszącą gwiazdę oddała jej swoją energię orbitalną, powodując zwiększenie prędkości obrotowej gwiazdy-kanibala. Zmierzenie prędkości obrotowej pozwoliło zrozumieć historię tych obiektów.

Uczeni uważają, że lit został zniszczony w reakcjach termojądrowych krótko przed aktem gwiezdnego kanibalizmu.

Dr Ryan stwierdził: „Odkrycie, że gwiazdy ubogie w lit tak bardzo różnią się od innych było dla nas bardzo cenne. Wiedząc jak wiele litu powstało w wyniku Wielkiego Wybuchu, możemy przypuszczać, że wiemy już dużo o powstaniu całego Wszechświata. Wodór, który powstał w Wielkim Wybuchu zasila Słońce, a ono dostarcza energii Ziemi. Jest on także składnikiem koniecznej dla życia wody. Teraz również dowiedzieliśmy się co dzieje się, gdy jedna gwiazda zjada drugą.

Pomiar prędkości obrotowej gwiazdy został wykonany metodą spektroskopii dopplerowskiej. W podobny sposób, za pomocą policyjnego radaru, mierzona jest prędkość jadącego samochodu. Prędkości obserwowane w przypadku gwiazd są rzędu kilku kilometrów na sekundę, wiele razy więcej niż kilkadziesiąt kilometrów na godzinę, które osiągają samochody.

Autor

Michał Matraszek