Przy pomocy znajdującego się na Hawajach teleskopu Gemini North Telescope, astronomowie zrobili zdjęcie najciaśniejszemu spośród bezpośrednio dotąd zaobserwowanych układów podwójnych. Układ ten składa się z niezbyt masywnej gwiazdy i brązowego karła. Ich wzajemna odległość jest zaledwie trzykrotnie większa od odległości Ziemi od Słońca.

Oczywiście znane są jeszcze ciaśniejsze układy podwójne niż opisywany tutaj (o obecnym rekordziście Najciaśniejszy układ podwójny„>pisaliśmy pod koniec marca), jednak w innych przypadkach wzajemną odległość obiektów określamy dzięki metodom pośrednim.

Obserwacje bezpośrednie, kiedy to na zdjęciu możemy zobaczyć oba obiekty tworzące układ podwójny, są znacznie trudniejsze. Dotychczasowym rekordzistą był układ, w którym brązowego karła od gwiazdy centralnej dzieli odległość 14 jednostek astronomicznych. Obserwacja układu, w którym składniki znajdują się tak blisko, wymaga zastosowania w przypadku teleskopu naziemnego optyki adaptatywnej.

Nowo odkryty brązowy karzeł ma masę od 38 do 70 razy większą od masy Jowisza i krąży wokół starej i mało masywnej gwiazdy LHS 2397a, znajdującej się w odległości 46 lat świetlnych od Słońca.

Korzystając z zaawansowanych umiejętności obserwacyjnych teleskopu Gemini, byliśmy w stanie w jasny sposób wyróżnić tę parę” – powiedziała należąca do zespołu Melanie Freed, absolwentka University of Arizona w Tucson.

Odkrycia dokonano w ramach szerszego projektu, polegającego na dokładnej obserwacji 64 małomasywnych (około 10 razy lżejszych od Słońca) gwiazd, które wydawały się samotne. Okazało się, że 12 spośród nich ma towarzystwo. Są to krążące w niezbyt wielkiej odległości od gwiazdy centralnej obiekty, najprawdopodobniej w większości brązowe karły. Zaskakujące są ich wyjątkowo ciasne orbity.

Obserwacje zespołu kierowanego przez dra Lairda Close’a sugerują, że takie małomasywne układy podwójne mogą być całkiem popularne. Podważają teorię, iż brązowe karły to samotni podróżnicy, gwiazdy wyrzucone ze swych kołysek, w których się formowały. Wyniki badań zostały zaprezentowane na sympozjum Brown Dwarfs International Astronomical Union Symposium w Kona na Hawajach.

Odkrycie to i dalsze obserwacje znalezionych układów podwójnych poszerzą zapewne także naszą wiedzę o tworzeniu się układów podwójnych i układów planetarnych.

Należy zaznaczyć, że obliczona obecnie odległość pomiędzy obiektami opiera się na wykonanych fotografiach. Po wyznaczeniu pełnej orbity średnia odległość pomiędzy składnikami może być nieco większa.

Autor

Marcin Marszałek