Obserwacje wykonane za pomocą teleskopu Green Bank Telescope (GBT) należącego do National Science Foundation (NSF) wskazują że to, co wcześniej uznawano za międzygalaktyczny obłok znajdujący się w nieznanej odległości, jest w rzeczywistości niedostrzeżoną dotąd satelitarną galaktyką Drogi Mlecznej. Obiega ona naszą Galaktykę ruchem wstecznym.
Jay Lockman z National Radio Astronomy Observatory (NRAO) w Green Bank odkrył, że obiekt ten, znany jako „Complex H” obija się o zewnętrzne części Drogi Mlecznej poruszając się po mocno nachylonej orbicie, a kierunek jego ruchu jest przeciwny do tego, w którym krąży większość gwiazd naszej Galaktyki. Odkrycie Lockmana zostanie 1 lipca opublikowane w Astrophysical Journal Letters.
„Wielu astronomów przyjmowało, że Complex H jest odległym sąsiadem Drogi Mlecznej o nietypowym ruchu i wymykającym się próbom wyjaśnienia” – powiedział Lockman. „Ponieważ jego ruch zdaje się być zupełnie niezwiązany z rotacją naszej Galaktyki, astronomowie potraktowali go jak inne obłoki poruszające się z dużymi prędkościami po dziwnych i nieprzewidywalnych orbitach„.
Obłoki o dużych prędkościach to szybko przemieszczające się chmury złożone głównie z neutralnego wodoru. Często znajdowane są w znacznej odległości od Drogi Mlecznej. Mogą one być pozostałościami materii, z której utworzyła się nasza Galaktyka i inne obiekty Grupy Lokalnej. Z biegiem czasu mogą one być wchłonięte przez większe galaktyki podobnie jak planetoidy, pozostałości po formowaniu się Układu Słonecznego, spadają czasem na Ziemię.
Wcześniejsze badania Complexu H były utrudnione, gdyż leży on prawie dokładnie za zewnętrznymi fragmentami Drogi Mlecznej. Gaz i pył znajdujący się w jej ramionach spiralnych pochłaniają światło widzialne emitowane przez omawiany obiekt. Przez obłoki gazu i pyłu są jednak w stanie przejść fale radiowe o znacznie dłuższej od światła długości.
Wielka czułość GBT pozwoliła Lockmanowi na sporządzenie mapy obiektu Complex H i ujawnienie, że ma on gęste jądro poruszające się po orbicie nachylonej pod kątem około 45 stopni do płaszczyzny Drogi Mlecznej. Uczony odkrył też rzadszy obszar otaczający jądro. Ten stosunkowo rozrzedzony rejon wygląda jak warkocz ciągnący się za centralną masą i spowalniany przez oddziaływanie z Drogą Mleczną.
„GBT był w stanie pokazać, że za obserwowanym obiektem ciągnie się rozproszony warkocz o własnościach odmiennych od głównego ciała” – powiedział Lockman. „Nowe dane są zgodne z modelem, w którym obserwowany obiekt jest satelitą Drogi Mlecznej poruszającym się po nachylonej i wstecznej orbicie. Jego najbardziej zewnętrzne części są obdzierane w czasie zbliżeń do naszej Galaktyki„.
Wyniki te dają Comlexowi H wstęp do niewielkiego klubu galaktyk satelitarnych, których orbity nie mają tego samego kierunku co rotacja Drogi Mlecznej. Wśród najznamienitszych przedstawicieli tego klubu są Obłoki Magellana, które również odczuwają oddziaływanie naszej Galaktyki i rozsiewają swój gaz w długich strumieniach.
Wielkie galaktyki, takie jak Droga Mleczna formują się przez pożeranie mniejszych galaktyk, gromad gwiazd i wielkich obłoków wodoru. Nie jest niezwykłym istnienie obiektów wciąganych na orbity wsteczne wokół naszej Galaktyki.
„Astronomowie mieli dowody, że opadająca materia może pochodzić z dziwnych orbit” – powiedział Butler Burton astronom z NRAO w Charlottesville. „Obłoki Magellana są poszarpane na skutek oddziaływania z Drogą Mleczną, istnieją gromady kuliste poruszające się w przeciwnym kierunku niż obrót Galaktyki. To dowody, że na początku istnienia Drogi Mlecznej jej przyszłe składniki poruszały się we wszystkich kierunkach, a Comlex H jest pozostałością tego chaotycznego okresu„.
Dzięki najnowszym obserwacjom udało się stwierdzić, że Complex H leży koło 108 tysięcy lat świetlnych od centrum Galaktyki i ma około 33 tysięcy lat świetlnych średnicy. Jego masa to około 6 milionów mas słonecznych.
Radioteleskopy, takie jak GBT, są w stanie obserwować takie chłodne i ciemne obłoki wodorowe dzięki radiowemu promieniowaniu elektromagnetycznemu o długości 21 centymetrów emitowanemu przez neutralne atomy wodoru.
Gromady kuliste i pewne inne obiekty w halo otaczającym Drogę Mleczną mogą być obserwowane przez teleskopy optyczne ponieważ ich materia zapadła się i utworzyła jasne gwiazdy.
GBT to największy na świecie w pełni sterowalny radioteleskop.
