Siedemnaście lat temu, 23 lutego 1987 roku, astronomowie dostrzegli największą kosmiczną eksplozję od czasu wybuchu obserwowanego 400 lat wcześniej przez Keplera. Supernowa, oznaczona SN 1987A, przez kilka miesięcy świeciła tak jasno jak 100 milionów słońc. Choć sama gwiazda dawno już przygasła, w jej otoczeniu wciąż obserwuje się ciekawe zjawiska świetlne.

Na zdjęciu wykonanym 28 listopada 2003 roku przez urządzenie Advanced Camera for Surveys na pokładzie Kosmicznego Teleskopu Hubble’a zobaczyć można wiele jasno świecących punktów znajdujących się na pierścieniu gazu niczym perły pięknego zestawu biżuterii. Kosmiczne perły powstają, gdy hipersoniczna fala uderzeniowa powstała w wyniku wybuchu i poruszająca się z prędkością przeszło milion kilometrów na godzinę zderza się z otaczającym miejsce wybuchu gazem. Ogrzewa się on od niej i zaczyna świecić. Jedna z widocznych na zdjęciu pereł (na godzinie czwartej) jest gwiazdą, która przez przypadek widoczna jest w tym samym kierunku.

Pierwszy jasno świecący punkt dostrzeżono w 1996 roku. Później pojawiły się kolejne. Ich temperaturę szacuje się na kilka milionów stopni. Pojedyncze perły nie są obserwowalne z Ziemi, rozróżnić je może tylko Teleskop Kosmiczny.

W ciągu najbliższych kilku lat perły powinny zamienić się w świecący pierścień. Jego blask rozjaśniać będzie otoczenie pozostałości po supernowej i dostarczy dodatkowych informacji mówiących w jaki sposób gwiazda pozbywała się materii jeszcze przed wybuchem.

Rozciągnięty i rozszerzający się obiekt widoczny wewnątrz pierścienia to pozostałość po wybuchu. Świecące szczątki są ogrzewane przez promieniotwórcze rozpady pierwiastków powstałych w wyniku eksplozji, głównie tytanu 44. Pozostałość wybuchu świecić będzie jeszcze wiele dziesięcioleci.

Pierścień gazu o średnicy około roku świetlnego istniał już przed wybuchem, gwiazda odrzuciła go prawdopodobnie około 20 tysięcy lat temu.

Gwałtowna śmierć gwiazdy o masie 20 razy większej niż masa Słońca, zwana wybuchem gwiazdy supernowej, to wielki kosmiczny dramat. Obserwowana w 1987 roku gwiazda wybuchła około 160 tysięcy lat temu, gdyż tyle właśnie lat świetlnych wynosi odległość do Wielkiego Obłoku Magellana, niewielkiej satelitarnej galaktyki, w której znajduje się gwiazda.

Od czasu wystrzelenia w 1990 roku, Teleskop Hubble’a regularnie obserwował pozostałość po wybuchu i wykonywał zdjęcia ewoluującego pierścienia. W przyszłości prowadzone będą dalsze jego obserwacje.

Rozwój pierścienia pereł wokół pozostałości po supernowej SN1987A w Wielkim Obłoku Magellana. Zdjęcie wykonał Kosmiczny Teleskop Hubble’a.

Pierwszą perłę HST zaobserwował w 1996 roku (na fotografii z 6 lutego 1998 znajduje się ona na godzinie jedenastej).

23 lutego 1987 roku w Wielkim Obłoku Magellana zaobserwowano gwiazdę supernową. Zdjęcie wykonane przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a w 1999 roku przedstawia strukturę pierścieni, zewnętrznego i wewnętrznego, będących pozostałością po wybuchu.

Autor

Michał Matraszek