Nowonarodzone gwiazdy to obiekty trudne do zaobserwowania. Zwykle kryją się w opiekuńczych mgławicach gwiazd, w których powstają, a zasłaniają je grube warstwy pyłu. T.K. Sridharan z Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics wraz ze współpracownikami sfotografowali parę gwiazd w podczerwieni, dzięki czemu udało im się przebić przez pył. Młode gwiazdy ważą kilkakrotnie więcej niż Słońce.

Zdjęcia wykonane Sridharana ujawniają także obecność dysku pyłowego, otaczającego masywniejszą z dwóch gwiazd. Obecność tej struktury wskazuje na to, że układ ten powstał w podobny sposób jak nasza macierzysta gwiazda, przez stopniowe podbieranie materiału z dysku gazowego.

Układ ten jest najmłodszym układem masywnych obiektów, jaki kiedykolwiek udało się zarejestrować – ma on zaledwie około stu tysięcy lat” powiedział Sridharan.

Sridharan wraz z zespołem zajmował się badaniami układu IRAS 20126+4104, odległego o ponad 5000 lat świetlnych w konstelacji Cygnus w Łabędziu. Układ IRAS 20126+4104 podejrzewano o bycie podwójnym z powodu pewnych zakłóceń grawitacyjnych.

Podczas kilku wyjątkowo pogodnych nocy badaczom udało się wykonać szczegółowe zdjęcia przy pomocy teleskopu UKIRT zlokalizowanego na Mauna Kea na Hawajach. Fotografie ujawniły nie jedną, lecz dwie gwiazdy oraz ciemne pasmo pyłu po wewnętrznej stronie dysku, znane już z wcześniejszych radioobserwacji.

Wiele osób widziało zdjęcia wykonane przy pomocy Hubble Space Telescope, które przedstawiały dyski pyłowe wokół niemasywnych gwiazd. ta fotografia jest odpowiednikiem w świecie masywniejszych obiektów” – powiedział Sridharan.

Obie gwiazdy mają łączną masę ponad 10 mas Słońca. Sridharan szacuje, że otaczający je dysk może osiągać jedną dziesiątą masy Słońca, co wystarczyłoby do utworzenia 100 planet o rozmiarach Jowisza. Jest to oczywiści dolne szacowanie. Obiekt rozciąga się na blisko 850 jednostek astronomicznych (blisko 20-krotna odległość od Ziemi do Plutona). Co ciekawe, mniejsza z gwiazd znajduje się w podobnej odległości od swojego towarzysza, co wskazywałoby na to, że grawitacja większego obiektu może mieć wpływ na wyznaczanie zewnętrznej granicy dysku.

Sridharan powiedział, że kolejnym etapem badań tego niezwykłego układu podwójnego będzie uzyskanie jego zdjęć przy pomocy adaptatywnej optyki lub interferometrii. Dane takie pozwolą na lepsze oszacowanie masy towarzysza oraz na ocenę struktury dysku.

Autor

Łukasz Wiśniewski