Dookoła czerwonego karła Gliese 581 znaleziono najlżejszą planetę z wszystkich poznanych – ma ona masę zaledwie 1,9 mas Ziemi! Odkrycia dokonano w obserwatorium La Silla Europejskiej Agencji Kosmicznej w Chile, przy pomocy spektrografu HARPS.

Ta obserwacja zrewidowała nasz pogląd odnośnie odległości już uprzednio znanej planety „d”. Znalazła się ona teraz w zasięgu tak zwanej „ekostrefy”, czyli strefy warunków sprzyjających powstawaniu życia. Dlatego na powyższej ilustracji ma kolor niebieski, gdyż przypuszcza się że może tam się znajdować wszechocean ciekłej wody.

Diagram pokazujący zasięg ekostrefy w zależności od parametrów gwiazdy. Uwzględniono rodzime Słońce, i karła Gliese 581. Widać, że planeta „d” znajduje się w zasięgu ekostrefy swej macierzystej gwiazdy.

Metodą zastosowaną w tym przypadku jest obserwacja wahań ruchu gwiazdy, swoistych przesunięć spowodowanych przyciąganiem grawitacyjnym planety. Im mniejsza jest odległość planety od gwiazdy, tym większe jest przyciąganie przez nią powodowane. Gwiazdy typu karłowatego są więc najlepszym miejscem do znalezienia planet ziemiopodobnych, gdyż ze względu na małe rozmiary i niższa temperaturę ekostrefa znajduje się stosunkowo blisko powierzchni gwiazdy.

Warto zauważyć ogromny postęp, jaki dokonał się na tle detekcji pozasłonecznych planet. Prawie 15 lat temu najmniejszą znaną planetą dookoła gwiazdy podobnej do słońca – 51 pegasi – była 51 pegasi „b”, o masie ponad 80 razy większej niż nowoodkryta Gliese 581 „e”.

Planeta „e” obiega czerwonego karła Gliese 581 w zaledwie 3,15 dni. Znajduje się w odległości 0,03 jednostek astronomicznych od gwiazdy, co oznacza że z powierzchni tej planety tarcza gwiazdy ma rozmiary aż 17 stopni kątowych. Jest to ponad 35 razy więcej niż tarcza Słońca widziana z powierzchni Ziemi. Prawdopodobnie jedyne co można znaleźć na tej planecie to skały , gdyż jest za blisko gwiazdy by temperatura sprzyjała powstawaniu życia, lecz nowe odkrycia dostarczają coraz ciekawszych informacji.

Polowanie na planety prowadzone jest też przy pomocy teleskopu Kepler, niedawno wystrzelonego na orbitę. Niewiele przyjdzie czekać na następne wieści dotyczące planet pozasłonecznych…

Więcej informacji odnośnie odkrycia można znaleźć pod tym adresem, jest to artykuł który zostanie opublikowany w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics.

Autor

Krzysztof Suberlak