W dzisiejszej odsłonie Ludzi Kosmosu weźmiemy na tapet jednego z największych introwertyków świata nauki, Paula Diraca. Współtwórca mechaniki kwantowej urodził się w 1902 roku w południowej Anglii, choć Brytyjski paszport otrzymał dopiero w wieku 18 lat. Wcześniej posiadał obywatelstwo Szwajcarii ze względu na fakt, iż jego rodzice byli imigrantami zarobkowymi.

Osiągnięcia

Najważniejszym wkładem Diraca w rozwój mechaniki kwantowej było stworzenie równania falowego, opisującego elektron w sposób relatywistyczny – zgodnego też dla ogromnych prędkości bliskich prędkości światła. Jest również odpowiedzialny za  teoretyczne przewidzenie istnienia antymaterii – cząstek poruszających się w tył w czasie. Co ciekawe, stało się to za sprawą równania Diraca, które posiada rozwiązania także dla elektronów o dodatnim ładunku elektrycznym. Zasłynął także ze statystyki Fermiego-Diraca, która przydziela prawdopodobieństwa obstawienia poszczególnych stanów energetycznych przez cząstki o połówkowym spinie, między innymi elektrony. Jest jednym z rodziców elektrodynamiki kwantowej. Został nagrodzony nagrodą Nobla w 1933 roku.

Osobowość

Paul Dirac zasłynął nie tylko z odkryć, które popchnęły naukę do przodu, lecz także ze swojego specyficznego sposobu bycia. Był tak małomówny, że na studiach jego rówieśnicy stworzyli jednostkę „Dirac” oznaczającą jedno słowo na godzinę. Kiedy Niels Bohr narzekał mu, że nie wie, jak dokończyć zdanie w artykule naukowym, który pisze, Dirac odpowiedział: „W szkole nauczono mnie, aby nie zaczynać zdania, dopóki nie wiesz, jak je zakończysz”. Według relacji Margit Wigner, gdy Dirac zapraszał gości, nie przedstawiał jej jako swoją żonę, lecz jako siostrę Eugene Wignera, innego fizyka noblisty. Do historii przeszedł również dialog po wykładzie, który prowadził Paul. Jeden ze studentów podniósł rękę i powiedział: „Nie rozumiem równania w prawym górnym rogu tablicy”. Po długiej ciszy ze strony wykładowcy moderator zapytał Diraca, czy chce odpowiedzieć na pytanie, na co zdziwiony Dirac odrzekł: „Przecież to nie było pytanie, to był komentarz”. Brytyjski noblista był tak nietypowym człowiekiem, iż nawet Einstein wspominał, że czuje się przy nim niezręcznie.

„Zapytaliśmy go kiedyś, jakie jest jego najważniejsze przekonanie. Podszedł do tablicy i napisał, że prawa przyrody powinny zostać wyrażone za pomocą pięknych równań”

– John Polkinghorne, jeden z byłych studentów Diraca

Śmierć i pamięć

W 1984 r. Dirac zmarł w Tallahassee na Florydzie. Dziecięcy dom Diraca w Bristolu upamiętniony został niebieską tablicą, zmieniono nazwę ulicy, pamiątkowy kamień został wzniesiony w ogrodzie w Saint-Maurice w Szwajcarii, mieście pochodzenia rodziny jego ojca. Pamiątkowy znacznik z równaniem Diraca został odsłonięty w opactwie Westminster. Dziekan Westminster, Edward Carpenter, początkowo odmówił na to zgody, ze względu na krytyczne podejście do religii, jakie prezentował Dirac, ale po pięciu latach przekonano go do ustąpienia.

Bezpośrednio po śmierci noblisty Institute of Physics ustanowił doroczną nagrodę imienia Paula Diraca. Pierwszym nagrodzonym medalem Diraca został Stephen Hawking w 1987 roku. Nazwisko dzisiejszego bohatera nosi również asteroida oraz brytyjski superkomputer.