pon.wt.śr.czw.pt.sob.niedz.
1
Zimowe Warsztaty Naukowe 2024 w Toruniu
Zimowe Warsztaty Naukowe 2024 w Toruniu
lut 26 – mar 3 całodniowy
Zimowe Warsztaty Naukowe 2024 w Toruniu
Zimowe Warsztaty Naukowe 2024 organizowane przez Klub Astronomiczny Almukantarat dla uczniów szkół średnich odbędą się w Toruniu. Spotkanie przeznaczone dla uczniów szkół średnich rozpocznie w poniedziałek 26 lutego, a zakończy w niedzielę 3 marca po śniadaniu. Zakwaterowani będziemy w Szkolnym Schronisku Młodzieżowym w Toruniu przy ZSMEiE (ul. Świętego Józefa 26, 87-100 Toruń). Zbiórka zaplanowana jest na dworcu Toruń Główny o godzinie 17:00 w poniedziałek 26 lutego. Więcej informacji i zapisy (do 28 stycznia) na stronie: https://zwn.almukantarat.pl/
2
Urodziny Edwarda Condona
Urodziny Edwarda Condona
mar 2 całodniowy
Urodziny Edwarda Condona
Tego dnia, w 1902 roku, urodził się Edward Condon, amerykański fizyk. Zajmował się fizyką jądrową i mechaniką kwantową. Brał też udział w konstrukcji radaru i projekcie Manhattan. Jest współodkrywcą reguły w spektroskopii dotyczącej przejść promienistych stanów elektronowo-oscylacyjnych molekuł – czyli tzw. zasada Francka-Condona. Spotkamy go także w regułach Slatera-Condona, dotyczących znajdowania wartości średnich operatorów jedno- i dwuelektronowych z jednowyznacznikową funkcją falową 😉
3
Urodziny Briana Cox’a
Urodziny Briana Cox’a
mar 3 całodniowy
Urodziny Briana Cox'a
Tego dnia, w 1968 roku, urodził się Brian Cox, angielski fizyk. Zajmuje się głównie fizyką cząstek elementarnych, pracując przy eksperymentach wykorzystujących Wielki Zderzacz Hadronów. Znany jest również jako autor książek popularyzujących naukę oraz jako współtwórca filmów popularnonaukowych.
🌗 Trzecia kwadra Księżyca 16:25
4
Urodziny George’a Gamowa
Urodziny George’a Gamowa
mar 4 całodniowy
Urodziny George'a Gamowa
Tego dnia, w 1904 roku, urodził się George Gamow, amerykański fizyk rosyjskiego pochodzenia. Zajmował się głównie fizyką jądrową i kosmologią. Opracował teorię rozpadu alfa poprzez uwzględnienie efektu kwantowego tunelowania. Jest też współautorem hipotezy powstawania pierwiastków (tzw. teoria Alphera-Bethego-Gamowa). Był również świetnym popularyzatorem nauki oraz jednym z pierwszych zwolenników Wielkiego Wybuchu. Możemy go spotkać we współczynniku Gamowa obliczanego przy rozpadzie alfa oraz w przejściu Gamowa–Tellera, które dotyczy rozpadu beta.
5
6
Urodziny Josepha von Fraunhofera
Urodziny Josepha von Fraunhofera
mar 6 całodniowy
Urodziny Josepha von Fraunhofera
Tego dnia, w 1787 roku, urodził się Joseph von Fraunhofer, niemiecki fizyk i astronom. Zajmował się głównie optyką, ale nie tylko badaniami, ale także wytwarzaniem przyrządów optycznych. Był w tym na tyle dobry, że jego sprzęt uznawano za jeden z najlepszych na świecie. Niezależnie od Augustina Fresnela opisał zjawisko dyfrakcji – tzw. dyfrakcja Fraunhofera jest szczególnym przypadkiem opisu Fresnela. Skonstruował pierwszy spektroskop i zaobserwował ciemne linie w widmie słonecznym (nazywane od jego nazwiska), które pochodzą od absorpcji promieniowania przez różne pierwiastki. Zauważył też, że widma gwiazd różnią się od siebie, co właściwie zapoczątkowało spektroskopię astronomiczną. Na koncie ma także ulepszenie siatki dyfrakcyjnej oraz heliometru, czyli urządzenia do mierzenia niewielkich odległości kątowych. Dzięki temu jako jeden z pierwszych zmierzył paralaksę heliocentryczną
Urodziny Walentiny Tierieszkowej
Urodziny Walentiny Tierieszkowej
mar 6 całodniowy
Urodziny Walentiny Tierieszkowej
Walentina Tierieszkowa jest rosyjską kosmonautką i biorąc udział w misji Wostok 6 w 1963 roku została pierwszą kobietą w przestrzeni kosmicznej. Jej lot trwał 2 doby 22 godziny 50 minut i 8 sekund i w tym czasie Walentina okrążyła Ziemię 48 razy. Do dzisiaj pozostaje jedyną kobietą, która brała udział w solowej misji kosmicznej. Urodziła się 6 marca 1937 roku.
7
8
9
Urodziny Jurija Gagarina
Urodziny Jurija Gagarina
mar 9 całodniowy
Urodziny Jurija Gagarina
Jurij Gagarin był radzieckim kosmonautą i pierwszym człowiekiem w przestrzeni kosmicznej. W ramach misji Wostok 1 spędził w przestrzeni kosmicznej 1 godzinę 48 minut, robiąc przy tym jedno, niepełne, okrążenie wokół Ziemi. Misja miała miejsce 12 kwietnia 1961 roku. Gagarin urodził się 9 marca 1934 roku i zginął 27 marca 1968 roku w katastrofie lotniczej.
Urodziny Leo Esaki
Urodziny Leo Esaki
mar 12 całodniowy
Urodziny Leo Esaki
Tego dnia, w 1925 roku, urodził się Leo Esaki, japoński fizyk. Zajmował się głównie półprzewodnikami. Doświadczalnie potwierdził zachodzenie efektu tunelowania elektronów w ciele stałym. Zaprojektował również diodę tunelową, nazwaną diodą Esakiego, która wykorzystuje to zjawisko. Za swoje badania, wraz z Ivarem Giaeverem i Brianem Josephsonem otrzymał Nagrodę Nobla w 1973 roku.
Odkrycie Urana
Odkrycie Urana
mar 13 całodniowy
Odkrycie Urana
Grafika: Keck Observatory W 1781 r. 13 marca sir William Herschel po raz pierwszy obserwował siódmą planetę w Układzie Słonecznym. Początkowo sądził, że jest to kometa, jednak już w 1783 r. odnoszono się do nowo odkrytego obiektu jako planety. Nazwę Uran zaproponował Johann Bode, Herschel preferował nazwę „Gwiazda Jerzego”, nazwana tak ku czci króla Wielkiej Brytanii – Jerzego III, który był mecenasem astronoma.
Urodziny Alberta Einsteina
Urodziny Alberta Einsteina
mar 14 całodniowy
Urodziny Alberta Einsteina
Albert Einstein był jednym z najwybitniejszych fizyków teoretyków XX wieku, twórcą ogólnej i szczególnej teorii względności. Był również współtwórca teorii fotonu i teorii dualizmu korpuskularno-falowego, czym zapoczątkował badania z dziedziny mechaniki kwantowej. Był też współautorem paradoksu EPR, odkrywcą emisji wymuszonej, kondensatu Bosego-Einsteina i statystyki Bosego-Einsteina. W 1921 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za „wkład do fizyki teoretycznej, zwłaszcza opis prawa efektu fotoelektrycznego”. Urodził się 14 marca 1879 w mieście Ulm w Niemczech i zmarł 18 kwietnia 1955 w Princeton.
Urodziny Adama Prażmowskiego
Urodziny Adama Prażmowskiego
mar 15 całodniowy
Urodziny Adama Prażmowskiego
Tego dnia, w 1821 roku, urodził się Adam Prażmowski, uznawany za pierwszego polskiego astrofizyka. Prowadził badania nad polaryzacją światła (w tym komet), udoskonalał też sprzęt optyczny (np. celostat). Prażmowski obserwując Słońce wykazał, że światło pochodzące z korony jest spolaryzowane, natomiast światło z protuberancji już nie.
Urodziny Jeana Frédérica Joliot-Curie
Urodziny Jeana Frédérica Joliot-Curie
mar 19 całodniowy
Urodziny Jeana Frédérica Joliot-Curie
Tego dnia, w 1900 roku, urodził się Jean Frédéric Joliot, francuski fizyk, znany bardziej jako Frédéric Joliot-Curie. Zaczął pracować w Instytucie Radowym jako asystent Marii Skłodowskiej-Curie i jakoś tak wyszło, że już po roku był mężem jej córki – Ireny Z tego też powodu oboje zmienili nazwisko na Joliot-Curie. I na tym historia dopiero się zaczyna, bo małżeństwo zaczęło zajmować się badaniem promieniotwórczości, a Frédéric później także zagadnieniami związanymi z reakcją łańcuchową. Jako pierwsi zaobserwowali kreację par elektron-pozyton z fotonów. Mało brakowało, aby również odkryli neutron, jednak ich badania znacząco się przyczyniły do odkrycia tej cząstki przez Jamesa Chadwicka. Największe osiągnięcie to jednak odkrycie sztucznej promieniotwórczości – jako pierwszym udało się otrzymać nowe radioizotopy poprzez bombardowanie innych nuklidów …
Pierwszy dzień astronomicznej wiosny 03:06
Pierwszy dzień astronomicznej wiosny
mar 20@03:06
Pierwszy dzień astronomicznej wiosny
20 marca o godzinie 22:24 rozpocznie się astronomiczna wiosna. Słońce znajdzie się wtedy w punkcie Barana, czyli punkcie przecięcia się ekliptyki z równikiem niebieskim. Co ciekawe, w wyniku precesji, punkt Barana nie znajduje się w gwiazdozbiorze Barana, a w gwiazdozbiorze Ryb i przesuwa się w kierunku gwiazdozbioru Wodnika.
Urodziny Jean-Baptiste’a Fouriera
Urodziny Jean-Baptiste’a Fouriera
mar 21 całodniowy
Urodziny Jean-Baptiste'a Fouriera
Tego dnia, w 1768 roku, urodził się Jean-Baptiste Fourier, francuski fizyk i matematyk. Zajmował się badaniem przewodnictwa cieplnego, gdzie sformułował fundamentalne równanie opisujące to zjawisko. W tym celu wprowadził pewien szereg, który umożliwiał zapisanie funkcji okresowej jako kombinacji funkcji trygonometrycznych. Jak się okazało, szereg ten, nazwany od jego nazwiska, okazał się tak przydatny, że zapoczątkował tzw. analizę fourierowską, która wpłynęła znacząco na rozwój akustyki, teorii sygnałów, informatykę czy fizykę kwantową. Jego nazwisko możemy także spotkać w nazwie transformaty Fouriera, która jest w praktyce wykorzystywana np. w spektroskopii podczerwieni, a także w metodzie Fouriera-Motzkina używanej do stopniowej redukcji zmiennych tak, aby otrzymać jedną zmienną zależną, czyli trywialny układ równań 😉
Urodziny Roberta Millikana
Urodziny Roberta Millikana
mar 22 całodniowy
Urodziny Roberta Millikana
Tego dnia, 1868 roku, urodził się Robert Millikan, amerykański fizyk. Zauważył, że ładunek elektryczny ma charakter dyskretny. Przeprowadzając swoje słynne doświadczenie w 1909 roku, wyznaczył po raz pierwszy wartość ładunku elementarnego. Za ten wyczyn otrzymał Nagrodę Nobla w 1923 roku, natomiast wykorzystana metoda znalazła się na liście „dziesięciu najpiękniejszych eksperymentów z fizyki”. Zmodyfikowana wersja tego doświadczenia (wykorzystująca efekt fotoelektryczny) posłużyła również do wyznaczenia stałej Plancka. Warto też wspomnieć, że Millikan był jednym z pierwszych badaczy nowo odkrytego wtedy promieniowania, które jonizowało powietrze (im wyżej, tym bardziej) i rozładowywało elektroskopy. To właśnie on ostatecznie udowodnił, że źródło tego zjawiska jest poza atmosferą i wprowadził termin „promieniowanie kosmiczne”.
Urodziny Emmy Noether
Urodziny Emmy Noether
mar 23 całodniowy
Urodziny Emmy Noether
Tego dnia, w 1882 roku, urodziła się Emmy Noether, niemiecka matematyczka. Nazywana jest jedną z najważniejszych kobiet w historii matematyki. Sam Einstein wielokrotnie zasięgał po jej rady. Noether wniosła ogromny wkład w algebrę abstrakcyjną i teorię pierścieni. Dla fizyków jednak najbardziej znana jest z fundamentalnego twierdzenia, wiążącego symetrie z zasadami zachowania wielkości fizycznych, czyli Twierdzenie Noether właśnie.
Urodziny Pierre-Simona de Laplace’a
Urodziny Pierre-Simona de Laplace’a
mar 23 całodniowy
Urodziny Pierre-Simona de Laplace'a
Tego dnia, w 1749 roku, urodził się Pierre Simon de Laplace, francuski matematyk, fizyk i astronom. Uznawany jest za współtwórcę teorii prawdopodobieństwa. Znacząco rozwijał też mechanikę klasyczną. Ma również ogromny wkład w powstawanie pierwszej naukowej hipotezy powstania Układu Słonecznego – tzw. mgławicy słonecznej. Zasugerował, że mogą istnieć gwiazdy o wystarczającej masie, aby nawet światło nie mogło wydostać się z ich pola grawitacyjnego – czyli obiekty, które nazywamy obecnie czarnymi dziurami. Wyznaczył też masę Saturna, różniącą się niewiele więcej niż 1% od obecnie przyjętej wartości. Jego nazwisko możemy spotkać w wielu terminach takich jak punkt, operator, kryterium, transformata, równanie czy nawet demon Laplace’a 😉
Urodziny Wernhera von Brauna
Urodziny Wernhera von Brauna
mar 23 całodniowy
Urodziny Wernhera von Brauna
Tego dnia, w 1912 roku, urodził się Wernher von Braun, niemiecki inżynier. Jedna z najważniejszych osób, jeżeli chodzi o powstanie i rozwój technik rakietowych, a przez to i programu kosmicznego, w tym programu Apollo. Zanim jednak wysłał człowieka na Księżyc, jako oficer SS, przyczynił się do wysłania na tamten świat tysięcy ludzi, którzy zginęli najpierw podczas przymusowych prac przy konstrukcji V-2, której był współtwórcą, a później w wyniku bojowego zastosowania rakiety podczas II WŚ. Po wojnie został przerzucony w ramach operacji „Spinacz” do USA, gdzie pracował dla armii amerykańskiej w programie balistycznym. Jednak tym razem, mógł także zajmować się wykorzystaniem techniki rakietowej nie tylko do celów militarnych. W ten sposób skonstruował rakietę Jupiter C, która wniosła na orbitę pierwszego amerykańskiego satelitę (Explorer-1). Był również jednym z współtwórców NASA, …
Urodziny Pierre’a Weissa
Urodziny Pierre’a Weissa
mar 25 całodniowy
Urodziny Pierre'a Weissa
Tego dnia, w 1865 roku, urodził się Pierre Weiss, francuski fizyk. Zajmował się badaniem magnetyzmu. Rozwinął teorię domen magnetycznych, przez co mógł wytłumaczyć zjawisko ferromagnetyzmu. Ma również swój wkład w opracowanie tzw. metody przybliżenia pola średniego (MFT). Jest również współodkrywcą zależności wiążącej temperaturę z podatnością magnetyczną ferromagnetyków (prawo Curie-Weissa). Niezależnie od Auguste Piccarda odkrył zjawisko oziębiania magnetycznego, a właściwie rozmagnesowania adiabatycznego. Spotkamy go w takich nazwach jak magneton i domena Weissa, a także stała Curie-Weissa. Taka ciekawostka – naukowym „spadkobiercą” Weissa był jego doktorant, Louis Néel, który z kolei zasugerował istnienie antyferromagnetyzmu, a jego fundamentalne badania w tym temacie zostały nagrodzone Nagrodą Nobla. Dobry promotor to podstawa
Urodziny Jerome’a Isaaca Friedmana
Urodziny Jerome’a Isaaca Friedmana
mar 28 całodniowy
Urodziny Jerome'a Isaaca Friedmana
Tego dnia, w 1930 roku, urodził się Jerome Isaac Friedman, amerykański fizyk. Wraz z Richardem Taylorem i Henry Kendallem prowadził badania nad rozpraszaniem elektronów na protonach i jądrach atomowych. Zauważono, że w tym procesie wysokoenergetyczne elektrony nie tylko znacznie tracą swoją energię, ale także rozpraszają się pod znacznie większymi kątami, niż przewidywano. Na podstawie tych wyników, doświadczalnie udowodniono, że protony i neutrony mają strukturę wewnętrzną, co utorowało drogę dla teorii kwarków. Za to odkrycie cała trójka otrzymała Nagrodę Nobla w 1990 roku.
Urodziny Stefana Banacha
Urodziny Stefana Banacha
mar 30 całodniowy
Urodziny Stefana Banacha
Tego dnia, w 1892 roku, urodził się Stefan Banach, polski matematyk. Współtwórca tzw. lwowskiej szkoły matematycznej, która specjalizowała się w analizie funkcjonalnej. To właśnie ten dział matematyki Banach rozwijał najbardziej, wprowadzając terminologię i twierdzenia, które zostały zaakceptowane na całym świecie (np. przestrzeń Banacha, twierdzenie Hahna-Banacha). Nie dałoby się w tym wpisie wszystkich matematycznych zasług wymienić, więc dodam tylko, że Banach wyszkolił m.in. Stanisława Ulama, innego błyskotliwego polskiego matematyka, współtwórcę broni termojądrowej 😉