W 2018 r. przez kilka miesięcy, gdy sonda kosmiczna Dawn NASA zużyła ostatnie krople paliwa, dała ona naukowcom bardzo szczegółowy obraz jednego z najdziwniejszych miejsc w Układzie Słonecznym: krateru Occator.

To nazwa ogromnego miejsca powstałego po impakcji na planecie karłowatej Ceres schowanej w pasie planetoid. W ostatnich miesiącach misji sonda Dawn przeleciała zaledwie 35 km nad powierzchnią planety, skupiając swoją uwagę na kraterze Occator. Wcześniejsze obserwacje z misji sugerowały, że aktywność geologiczna powodowała wynoszenie słonej wody na powierzchnię. Naukowcy chcieli się przyjrzeć bliżej tej anomalii. Wstępna analiza zebranych danych sugeruje, że Ceres mogła być aktywna znacznie później, niż naukowcy przypuszczali.

Animacja łączy razem obrazy przedstawiające osady solanki, zabarwione na czerwono, rozchodzące się po kraterze Occator na Ceres.

Dziwna planeta karłowata – Ceres

Nowe artykuły naukowe koncentrują się na mnóstwie intrygujących odkryć dotyczących krateru Occator, który ma około 22 miliony lat i około 92 km średnicy. Skupiają się one również ogólnie na planecie Ceres. Dla przykładu jeden z nowych artykułów zawiera szczegółowy porządek chronologiczny wydarzeń geologicznych w kraterze, stawiając hipotezę, że kriowulkanizm rozpoczął się zaledwie 9 milionów lat temu i trwał przez kilka milionów lat. Seria jasnych osadów utworzyła się w tym czasie z solanki wyciekającej z płaszcza Ceres przez górną warstwę skał, których aktywność trwała jeszcze milion lat temu. Autorzy twierdzą, że ten wulkanizm nie przypomina żadnego innego w Układzie Słonecznym, ponieważ występuje na stosunkowo małym obiekcie, który nie jest poddany grawitacyjnemu przyciąganiu.

W innym artykule zidentyfikowano specyficzną postać soli, o której istnieniu wiadomo było dotychczas tylko na Ziemi, a teraz na Ceres, która jest szczególnie krótkotrwała w skali stuleci. Zgodnie z oświadczeniem, ta kombinacja sugeruje, że solanki, które osadziły się na powierzchni, musiały zrobić to bardzo niedawno i być może nadal poruszają się po asteroidzie do dziś. Sole te mogą również rozwiązać zagadkę, co utrzymuje Ceres stosunkowo w cieple bez silnego oddziaływania grawitacyjnego oraz mogą być odpowiedzialne za utrzymywanie kieszeni cieczy w planetoidzie.

Wzgórza i kopce na dnie Krateru Occator na Ceres.

Impakcja dwóch ciał niebieskich, która stworzyła sam krater Occator, mogła przynieść wystarczającą ilość ciepła, aby wywołać wyciek solanki, który pozostawił jasne osady na powierzchni, przez przepuszczenie solanki przez starsze pęknięcia w skale.

W jeszcze innym artykule próbowano ustalić, skąd pochodzi solanka w różnych płatach krateru, sugerując, że niektóre obszary pochodzą z wody w stopionym basenie podpowierzchniowym utworzonym przez samą impakcję, a parę ze starszego, głębszego zbiornika na Ceres. Inne artykuły z nowej serii badań analizują, jak skorupa Ceres różni się w różnych miejscach. Jak mogły formować się kopce i wzgórza wewnątrz krateru oraz jak powstawały osady soli w porównaniu z aktywnością na Księżycu i na Marsie.

Chociaż ostatnie miesiące działalności satelity Dawn zrewolucjonizowały spojrzenie naukowców na planetę karłowatą i jej duży krater, nowe badania nie zaspokajają ciekawości i mogą podłożyć podwaliny pod nową misję na Ceres.

Źródła:

Autor

Avatar photo
Natalia Kowalczyk

Redaktork Naczelna Portalu Astronomicznego AstroNET. Studentka pierwszego roku Computer Physics na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.