Przy użyciu kamery cyfrowej Sony na dachu laboratorium Obserwatorium Arecibo w Puerto Rico naukowcy zarejestrowali tak zwany niebieski dżet – potężne wyładowanie elektryczne sięgające jonosfery, a nawet przestrzeni kosmicznej.

Nagrany film prezentuje tzw. niebieski dżet – fenomen podobny do niebieskich błyskawic widocznych podczas burzy z piorunami. Zjawisko to zostało sfotografowane już wcześniej, jednak ostatni niebieski dżet był ponad dwukrotnie większy od jakiegokolwiek wcześniejszego – wzniósł się bowiem na wysokość 80 km nad powierzchnię Ziemi sięgając do jonosfery.

Odkrycie to potwierdza podejrzenie naukowców, że ładunek elektryczny Ziemi znajduje drogę ucieczki do jonosfery w czasie burz z piorunami. Naukowcy sądzą, że na powierzchni Ziemi utrzymuje się ładunek ujemny, zaś jonosfera jest naładowana dodatnio. Różnica potencjałów między tymi warstwami wynosi 300000V.

Ostatnio zaobserwowane niebieskie dżety były zarejestrowane we wrześniu 2001 roku nad powierzchnią wody, w odległości 200 km od brzegu. Początek wyładowania znajdował się tuż nad warstwą chmur, 16 km nad powierzchnią morza i wznosił się aż do jonosfery w drzewopodobnej formie.

Film wykonany w technologii noktowizyjnej (dlatego kolor wyładowania na zdjęciach jest zielony – w rzeczywistości są one koloru niebieskiego) pokazuje w jaki sposób wygląda kilkusekundowa ewolucja niebieskiego dżetu, sięgającego aż po jonosferę.

W miejscu zetknięcia się z jonosferą zaobserwowano gorące plamy i chaotyczne struktury nigdy wcześniej nie widziane. Naukowcy teoretyzują, że może mieć to związek z spontanicznością elektrycznego połączenia Ziemi z jonosferą. Dalsze obserwację jednak są potrzebne aby wytłumaczyć dokładniej to zjawisko.

Autorami pierwszych doniesień o niebieskich dżetach byli piloci samolotów. Do 1989 roku nie potwierdzono naukowo istnienia tego zjawiska. Istnieje także podobny fenomen na większą skalę niebieskich dżetów. Naukowiec Umran Inan w 1999 udowodnił istnienie potężnych wyładowań elektrycznych sięgających wiele tysięcy kilometrów w głąb kosmosu aż po ziemską magnetosferę.

Grupą badaczy do których należą: John Mathews, Mark Stanley z New Mexico Tech, Troy Wood oraz Umran Inan przewodzi inżynier Victor P. Pasko z Pann State. Wyniki badań zostały opublikowane w marcowym numerze Nature.

Autor

Andrzej Nowojewski