NASA wybrało dwie nowe misje na Wenus, które w ramach programu Discovery zbadają jak planeta stała się tak iście piekielnym miejscem, mimo tego, że ma ona tak wiele wspólnego z naszym światem – kiedyś mogła nawet być pierwszą zdatną do zamieszkania planetą Układu Słonecznego. Wenus skrywa wiele tajemnic, które mogłyby polepszyć nasze rozumienie Ziemi i egzoplanet.

Koncepcja artystyczna sondy kosmicznej Veritas, proponowanej misji w ramach programu Discovery NASA.

Amerykanie ostatecznie wybrali dwie misje spośród czterech finalistów wyłonionych w lutym 2020 w konkursie Discovery 2019 organizowanym przez NASA. Na rozwój każdej misji NASA przeznaczy około 500 milionów USD. Starty planowane są na lata 2028-2030.

Szczęśliwi wybrańcy to:

DAVINCI+

🇺🇸 Deep Atmosphere Venus Investigation of Noble gases, Chemistry, and Imaging
🇵🇱 Badanie i obrazowanie gazów szlachetnych w głębokiej atmosferze Wenus

DAVINCI+ zbada skład gęstej atmosfery Wenus. Według planów kuliste urządzenie opadnie w nią ze spadochronem, prowadząc precyzyjne pomiary gazów szlachetnych i innych pierwiastków. Celem jest zrozumienie, jak wenusjańska atmosfera tworzyła się i ewoluowała. Do zadań misji należy także ustalenie, czy na planecie kiedykolwiek był ocean, i dostarczenie pierwszych zdjęć „tesserae”, charakterystycznych dla Wenus formacji geologicznych. „Tesserae” można porównać do ziemskich kontynentów, co sugeruje obecność płyt tektonicznych.

DAVINCI+ będzie pierwszą od roku 1978 amerykańską misją na Wenus. Zebrane przez nią dane mogą odmienić nasze wyobrażenie o powstawaniu planet typu ziemskiego w Układzie Słonecznym i poza nim. Misję poprowadzi James Garvin z Centrum Lotów Kosmicznych imienia Roberta H. Goddarda.

VERITAS

🇺🇸 Venus Emissivity, Radio Science, InSAR, Topography, and Spectroscopy
🇵🇱 Emisyjność, promieniowanie radiowe, satelitarna interferometria radarowa, topografia i spektroskopia Wenus

VERITAS wyposażony w radar będzie prowadził badania, orbitując wokół Wenus. Wykona mapy powierzchni planety, by poznać historię jej geologii i zrozumieć, czemu jej losy potoczyły się tak odmiennie od losów Ziemi. Zobrazuje wzniesienia terenu niemal na całej planecie, by utworzyć trójwymiarową rekonstrukcję jej topografii i potwierdzić, czy na Wenus wciąż są aktywne procesy wulkaniczne lub ruch płyt tektonicznych. Badanie emisji z powierzchni planety w spektrum podczerwieni pozwoli ustalić wciąż w większości nieznany skład skał ją budujących i określić, czy do atmosfery Wenus trafia para wodna z wulkanów.

Na czele misji stoi Suzanne Smerker z JPL. Niemiecka Agencja Kosmiczna (DLR) dostarczy przyrząd do mapowania w podczerwieni, a Włoska Agencja Kosmiczna (ASI) i francuski Państwowy Ośrodek Badań Kosmicznych (CNES) zapewni radar i inne niezbędne części.

„Nasz planetarny program badawczy nabiera tempa. Wykorzystując najnowocześniejsze technologie opracowane i ulepszane w NASA, otwieramy nowy etap w historii badań Wenus, by zrozumieć, jak planeta podobna do Ziemi może przemienić się w szklarnię. Chodzi nie tylko o zrozumienie ewolucji planet i warunków mieszkalnych w naszym Układzie Słonecznym, ale również o rozszerzenie tej wiedzy na egzoplanety – ekscytujący, kształtujący się obszar badań NASA.”

– mówi Thomas Zurbuchen, wicedyrektor NASA

Thomas Zurbuchen ma nadzieję na efektywną współpracę międzynarodową przy programach NASA, w tym Kosmicznym Teleskopie Jamesa Webb’a. Przewiduje, że dane z tych misji będą spożytkowane przez całą społeczność naukową.

„Zaskakujące, jak mało wiemy o Wenus. Ale połączone wyniki obu misji opowiedzą nam o tej planecie od chmur na jej niebie, przez wulkany na jej powierzchni, aż po jej jądro”

– mówi Tom Wagner, naukowiec NASA z programu Discovery

Podczas misji na Wenus zaprezentowane zostaną dwa inne urządzenia wybrane przez NASA. Razem z VERITAS poleci Deep Space Atomic Clock-2, zbudowany przez JPL i ufundowany przez Science Mission Directorate. Ten niezwykle precyzyjny zegar udoskonali obserwacje radiowe. DAVINCI+ będzie gościł CUVIS (Compact Ultraviolet to Visible Imaging Spectrometer, pol. Kompaktowy spektrometr obrazujący spektrum widzialne i nadfioletu), zbudowany w Centrum Lotów Kosmicznych im. Goddarda. CUVIS przeprowadzi wysokiej jakości pomiary promieniowania ultrafioletowego za pomocą nowego instrumentu opartego o przyrządy optyczne o nieregularnych kształtach. Te obserwacje posłużą do zbadania nieznanej substancji, która w atmosferze Wenus absorbuje prawie połowę energii słonecznej z zakresu nadfioletu.

Program Discovery założony przez NASA w 1992 wspierał rozwój i wprowadzenie do użytku ponad dwudziestu misji i instrumentów. Wybrane przyrządy są częścią dziewiątej edycji konkursu i zostały wyłonione spośród propozycji zgłoszonych do przetargu NASA w 2019.

Autor

Zofia Szczechla